Od początku istnienia powstałego w 1918 roku Uniwersytetu Lubelskiego (później w 1928 r. przemianowanego na Katolicki Uniwersytet Lubelski) socjologia należała do grona dyscyplin akademickich i miała swoje ważne miejsce na Wydziale Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. Jej silne powiązanie z etyką społeczną, z programem tzw. socjologii chrześcijańskiej i studiami nad bolszewizmem nadały jej wyraźny rys stojący w kontrze do niezwykle popularnych wówczas w naukach społecznych nurtów materialistycznych i marksistowskich.


    Pierwsza inauguracja roku akademickiego - 8 grudnia 1918 r.


Jako pierwszy uprawiał socjologię w Lublinie ks. Aleksander Wóycicki (1878-1954) [obszerniejsza sylwetka Księdza Profesora w zakładce Nasi Mistrzowie], wcześniej wykładający w Wyższej Akademii Duchownej w Petersburgu oraz na Wyższych Kursach Polskich, rozwijając badania socjologiczne w oparciu o założenia szkoły francuskiej Fryderyka Le Playa, której był wychowankiem.

 

W ramach wydziału objął na sześć lat kierownictwo nad Katedrą Nauk Społecznych, nazywaną też czasem Katedrą Socjologii. Badał klasę robotniczą, ruchy społeczne, strajkowe i związki zawodowe, ale perspektywie walki klas przeciwstawiał spojrzenie uwzględniające sprawiedliwość społeczną, swobodne zrzeszanie się i mechanizmy negocjacyjnego uzgadniania interesów. Na (K)UL-u wykładał socjologię, historię gospodarczą oraz etykę społeczną.

 

(Widok z lotu ptaka - lata 20.; zdj. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego)


Dwugodzinny wykład z socjologii prowadzony przez ks. Wóycickiego dla studentów drugiego roku Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych oraz Wydziału Prawa Kanonicznego i Nauk Moralnych w swoim pierwszym roku istnienia, począwszy od 1 października 1919 r., odbywał się w środy od godz. 11.00. W czwartki po południu odbywało się wówczas godzinne konwersatorium dla studentów pierwszego roku obu wydziałów. Ksiądz Profesor w 1924 r. opuścił jednak Lublin na rzecz Wilna, a później także Krakowa z pracą na tamtejszym UJ.


Z socjologią wiele wspólnego miał także o. Jacek Woroniecki (1878-1949), rektor KUL w latach 1922-1924, teolog, etyk i filozof, który w swojej pracy pt. Katolicka etyka wychowawcza pisał, że rozwój etyki społecznej nastąpił właśnie pod wpływem socjologii, bowiem dla poznania funkcjonowania zasad moralnych niezbędne jest studiowanie procesów i zmian społecznych. Proponował więc uprawianie socjologii obyczajów lub socjologii moralności.

 

Fragment widoków zewnętrznych i wnętrza Uniwersytetu Lubelskiego 1919. Widoczny portret rektora ks. Idziego Benedykta Radziszewskiego 

(zdj. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego)


Historycy myśli społecznej utrzymują jednak, że zakorzenienie socjologii w Lublinie i w KUL nastąpiło głównie dzięki ks. Antoniemu Szymańskiemu (1881-1942), który jeszcze przed powstaniem uniwersytetu w Lublinie miał znaczący dorobek dotyczący zagadnień socjologicznych: Studia i szkice społeczne (1913); Zagadnienia społeczne (1916). Do szczególnej instytucjonalizacji socjologii w KUL ks. Szymański przyczynił się także dzięki pełnionym funkcjom i szerokiej działalności, o czym będzie można przeczytać w następnym odcinku naszej historii [socjologia KUL w latach 1928-1937].

 

 

 

oprac. Tomasz Peciakowski   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Autor: Tomasz Peciakowski
Ostatnia aktualizacja: 01.02.2018, godz. 14:15 - Tomasz Peciakowski