Historia filozofii przyrody w KUL

Lata 1957-1967

Z dziejów Sekcji Filozofii Przyrody na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim

[tekst pochodzi z artykułu pt. Z dziejów filozofii przyrody na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Roczniki Filozoficzne, 16 (1968), z. 3, s. 6-14]

Po powołaniu do istnienia Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej KUL w 1946 r., zgodnie z tradycją wyższych uczelni katolickich, utworzono na nim katedrę kosmologii, czyli filozofii przyrody nieożywionej, i powierzono jej kierownictwo ks. prof. drowi Stanisławowi Adamczykowi. W związku z reorganizacją wydziału powstała w r. 1957/58 sekcja filozofii przyrody, której pierwszym p.o. kierownika był wówczas zastępca profesora ks. dr Stanisław Mazierski. Inicjatorami wyodrębnienia tej specjalizacji byli: ks. prof. dr Józef Iwanicki — obecnie rektor ATK, ks. prof. dr Marian Rechowicz — były rektor KUL, prof. dr Czesław Strzeszewski, ks. doć. dr Włodzimierz Kałkowski i ks. doc. dr Stanisław Mazierski. Inicjatywa założenia tej sekcji była zupełnie nowa i oryginalna, gdyż nie istniały tak pomyślane studia ani na uczelniach katolickich, ani świeckich.
Novum koncepcji polega na połączeniu w 5-letnim programie wszechstronnego wprowadzenia studentów w nauki przyrodnicze z wielokierunkowym wykształceniem filozoficznym. Na uniwersytetach rzymskich Gregorianum i Angelicum oraz w Wyższym Instytucie Filozoficznym w Louvain w programie studiów kosmologicznych znajduje się bez porównania mniej przedmiotów z zakresu nauk matematyczno-przyrodniczych. Wybrane zagadnienia z nauk matematycznych, z fizyki, chemii i biologii podaje się dla całego wydziału filozoficznego. Program studiów na KUL-u w zakresie filozofii przyrody nie jest ostatecznie ustalony, jako że wzorów brak, a eksperymentowanie musi trwać nadal. Obecnie pierwszy rok obejmuje podstawowe nauki filozoficzne, a więc: historię filozofii, metafizykę, teorię poznania, teodyceę, etykę, logikę i psychologię. Poza tym na I i II roku obowiązują dwa języki obce i wychowanie fizyczne.
Absolwenci wyższych seminariów duchownych są przyjmowani na II rok z zaliczeniem wyżej wymienionych przedmiotów filozoficznych. Drugi i trzeci rok studiów mają charakter głównie przyrodniczy z pewną specjalizacją zależnie od wybranego kierunku: kosmologii (filozofii przyrody nieożywionej) lub filozofii przyrody ożywionej, czwarty i piąty rok są poświęcone zasadniczo filozofii i indywidualnym pracom magisterskim. Wszystkich obowiązują wykłady i ćwiczenia z następujących przedmiotów: historia filozofii przyrody nieożywionej i ożywionej, ogólna metodologia nauk, filozofia przyrody, rachunek różniczkowy i całkowy, algebra wyższa, geometria analityczna, fizyka, chemia, biochemia, geologia, botanika, zoologia, genetyka i ewolucjonizm. Studenci na specjalizacji filozofii przyrody nieożywionej słuchają prócz tego analizy matematycznej, teorii mnogości z topologią, geometrii nieeuklidesowych, a ożywionej — systematyki roślin i zwierząt, fizjologii roślin, wybranych zagadnień z biofizyki, biologii molekularnej, metodologii biologii. Jedni i drudzy mogą korzystać z wykładów: rachunek prawdopodobieństwa i statystyka, antropologia, filozofia matematyki oraz z monograficznych wykładów filozoficznych (filozofia przyrody, metafizyka, metodologia itd.).
Specjalizacja filozofii przyrody obejmuje dwa główne kierunki studiów: (a) kosmologię, czyli filozofię przyrody nieożywionej, (b) filozofię przyrody ożywionej. Z pierwszym kierunkiem jest związana katedra filozofii przyrody nieożywionej, której kierownikiem jest ks. doc. dr Stanisław Mazierski, starszym asystentem zaś ks. dr Zygmunt Hajduk. W latach 1962/63 i 1963/64 kierownikiem tej katedry był ks. prof. dr Stanisław Adamczyk, który pełnił jednocześnie funkcję kierownika całej specjalizacji. W r. 1964 kierownikiem specjalizacji został wybrany ks. prof. dr Kazimierz Kłósak, dziekan Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej ATK w Warszawie.
Z drugim kierunkiem jest związana katedra filozofii przyrody ożywionej, przy której pracują: ks. prof. dr Kazimierz Kłósak i starszy asystent ks. mgr Jerzy Kowalski.

K a t e d r y p o m o c n i c z e. Myślą przewodnią założycieli specjalizacji było przygotowanie odpowiednich podstaw przyrodniczych dla studiów w zakresie filozofii przyrody. Aczkolwiek taka koncepcja połączenia studiów filozoficznych z przyrodniczymi znana jest od dawna w Wyższym Instytucie Filozoficznym w Louvain, jednak na KUL-u została ona w odmienny sposób zaprogramowana i obecnie realizowana. W tym celu utworzono szereg katedr matematyczno-przyrodniczych. Katedrami pomocniczymi są: (1) Katedra fizyki, której kierownikiem jest doc. dr Wacław Staszewski, starszym zaś asystentem — mgr Henryk Piersa. Z powodu długotrwałej choroby kierownika tej katedry wykłady z fizyki powierzono w r. akad. 1967/68 drowi Jerzemu Rogaczewskiemu. (2) Katedra matematyki, której p.o. kierownika jest ks.dr Franciszek Jakóbczyk, starszym zaś asystentem — ks. mgr Jerzy Szelmeczka. (3) Katedra biologii ogólnej, której kierownikiem jest doc. dr Włodzimierz Sedlak, a starszymi asystentami ks. mgr Antoni Czyżewski i ks. Bernard Hałaczek. Biologowie zajmują się zagadnieniami fotobiologicznymi: fotoperiodyzmem roślin (próby wyjaśniania mechanizmu oraz aspekt dziedziczenia fotoperiodyzmów nabytych), uczuleniem zwierząt i roślin na światło widzialne w obecności barwników heterocyklicznych oraz trucizn bezbarwnych. W początkowym okresie prowadzono również prace z zoopsychologii. (4) Katedra botaniki, której kierownikiem jest doc. dr Teresa Rylska, a adiunktem dr Krystyna Szpanbrukerowa. (5) Katedra zoologii, przy której pracują doc. dr Jan Morawski, doc. dr Kazimierz Wiązowski, dr Faustyn Krasnodębski i starszy asystent mgr Anna Pielakowa. (6) Katedra chemii, przy której pracują dr J. Malicki i mgr Z. Fleszyński. Chemicy badają aktywność fizjologiczną pochodnych heterocyklicznych dwuazyn (piridazyny, ftalazyny, chinazoliny) oraz układ włosków torfowych.

Z a k ł a d y n a u k o w e. KUL dużym nakładem kosztów zorganizował laboratoria chemiczne, fizyczne i biologiczne, wyposażone nie tylko w sprzęt konieczny dla przeprowadzania ćwiczeń ze studentami, ale wystarczający również do prac eksperymentalnych stałych pracowników zakładów. Każdy z zakładów prowadzi własny księgozbiór specjalistyczny. Obecnie istnieje na sekcji 5 zakładów naukowych. Zakład Filozofii Przyrody Ożywionej (kierownik ks. prof. K. Kłósak) liczy 350 woluminów, Zakład Filozofii Przyrody Nieożywionej (kosmologii — kierownik ks. doc. S. Mazierski) — 1067 woluminów, Zakład Fizyki (kierownik doc. W. Staszewski) — 1555 woluminów, Zakład Biologii (kierownik doc. T. Rylska) — 2684 woluminów, Zakład Chemii (p.o. kierownika dr J. Malicki) — 176 woluminów. Zakłady prenumerują łącznie ok. 27 czasopism polskich i zagranicznych. Liczba usług bibliotecznych wynosi rocznie około 3 tysięcy. W okresie 1958/59—1966/67 wyświetlono 424 filmy przyrodnicze oraz zorganizowano szereg kilkudniowych wycieczek do ciekawszych przyrodniczo rejonów Polski. Poza tym od r. 1963/64 rozpoczęto 10-dniowe sympozja filozofii przyrody.
Dyplomów magisterskich od r. 1962 wydano 28, doktorskich — 6, obecnie ok. 10 absolwentów sekcji jest na kursie doktoranckim, a 5 wykłada filozofię w seminariach, 7 jest zatrudnionych w wyższych uczelniach w charakterze asystentów. Czterech pracowników specjalizacji otrzymało tytuł docenta: ks. Włodzimierz Kałkowski, Teresa Rylska, ks. Stanisław Mazierski i ks. Włodzimierz Sedlak.

D z i a ł a l n o ś ć n a u k o w o - d y d a k t y c z n a s a m o d z i e l n y c h p r a c o w n i k ó w n a u k o w y c h. Niniejsze sprawozdanie obejmuje pracę dydaktyczno-naukową oraz ważniejsze rozprawy i artykuły naukowe w zasadzie od czasu, gdy ich autorzy są pracownikami KUL.

Ks. prof. dr Kazimierz K ł ó s a k. Na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL został zatrudniony w r. 1964. Prowadzi on seminarium filozofii przyrody ożywionej oraz wykłada filozofię przyrody i filozofię nauk biologicznych. Ks. prof. Kłósak zajmuje się szerokim wachlarzem zagadnień: fenomenologią ks. P. Teilharda de Chardin, teleologią w naukach przyrodniczych, przedmiotem i metodologią filozofii przyrody, problemem pochodzenia duszy ludzkiej. A oto niektóre tytuły jego prac naukowych:

Teoria ewolucji a zagadnienie pochodzenia duszy ludzkiej, :"Roczniki Filozoficzne", VII (1960), z. 3, s. 53—123;
Z zagadnień filozofii przyrody ks. P. Teilharda de Chardin, "Zeszyty Naukowe KUL", III (1960), nr 4 (12), s. 3—20;
Maritainowe próby wyodrębnienia filozofii przyrody od metafizyki i nauk przyrodniczych, "Roczniki Filozoficzne", XII (1964), z. 3, s. 17 -29;
Stosunek filozofii przyrody do metafizyki w ujęciu współczesnych neoscholastyków polskich, tamże XIII (1965), z. 3, s. 5—30;
Pojęcie przedmiotu filozofii przyrody u autorów spoza nurtu neoscholastycznego, tamże, XIV (1966), z. 3, s. 17—26.

Ks. prof. St. A d a m c z y k. Po ukończeniu Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie wyjeżdża w r. 1926 na studia filozoficzne do Rzymu. Po uzyskaniu w r. 1928 na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim dyplomu doktora filozofii zdobywa tamże w r. 1930 tytuł „magister aggregatus". W r. 1939 uzyskuje nostryfikację doktoratu rzymskiego na Uniwersytecie Warszawskim, po czym 14 XII 1946 r. przeprowadza habilitację na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie. Przedtem zostaje w r. 1935 powołany na profesora filozofii w Wyższym Instytucie Teologicznym w Tarnowie.
Od listopada 1946 r. wykładając na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim uzyskuje w dniu 11 XII 1946 r. stopień profesora nadzwyczajnego metafizyki i teorii poznania na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL. Obok kierownictwa katedry metafizyki i teorii poznania Rada Wydziału zleca mu kierownictwo katedry kosmologii. Po 3-letniej przerwie obejmuje znowu w r. 1956 kierownictwo katedry metafizyki na KUL-u, a potem zastępczo kierownictwo katedry filozofii przyrody, które prowadzi aż do r. 1966.
Publikacje ks. prof. Adamczyka odnoszą się przede wszystkim do metafizyki i teorii poznania. Jednak od czasu do czasu wydaje również prace z dziedziny filozofii przyrody:

Udział stworzenia w powstawaniu naturalnym istnienia substancjalnego, "Roczniki Filozoficzne", IX (1961), z. 1, s. 101—117;
Metafizyka naturalnego powstawania rzeczy według św. Tomasza z Akwinu, tamże, XI (1963), z. 3, s. 5—13;
Arystotelesowsko-tomistyczna koncepcja formy substancjalnej, tamże, XII (1964), z. 3, s. 5—15.
W r. 1963 ukazuje się tegoż autora podręcznik uniwersytecki Kosmologia, wydany przez Towarzystwo Naukowe KUL.

Ks. doc. dr Stanisław M a z i e r s k i. Studia filozoficzne rozpoczyna w Seminarium Duchownym we Włocławku, które przerywa z powodu wybuchu wojny w 1939 r. Po rocznej przerwie wstępuje do Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie, gdzie kontynuuje studia do 1943 r. W 1947 r. zapisuje się na Uniwersytet Warszawski, na sekcję filozofii chrześcijańskiej (Wydział Teologii Katolickiej), na którym uzyskuje dyplom magisterski. Po powstaniu Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej na tymże uniwersytecie kontynuuje studia filozoficzne, których uwieńczeniem jest uzyskanie w r. 1951 stopnia doktora filozofii na podstawie rozprawy Pojęcie konieczności w filozofii św. Tomasza z Akwinu, opublikowanej przez Towarzystwo Naukowe KUL w r. 195.8. W r. akad. 1952/53 zostaje zaangażowany do pracy dydaktyczno-naukowej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie pełni funkcję kolejno asystenta i adiunkta przy katedrze kosmologii, a w r. 1956 zostaje mianowany zastępcą profesora tejże katedry. W r. 1961 habilituje się na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej ATK na podstawie rozprawy Determinizm i indeterminizm w aspekcie fizykalnym, i filozoficznym, wydanej przez Towarzystwo Naukowe KUL w tymże roku. W latach 1962—1964 przebywa na specjalistycznych studiach w Louvain. W r. 1965 Rada Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej KUL wybiera go na prodziekana i na kierownika katedry filozofii przyrody nieożywionej (kosmologii).
Działalność naukowo-dydaktyczna, prowadzona przez ks. Mazierskiego, obejmuje trzy zasadnicze kierunki: 1) filozofię przyrody tradycyjnej (arystotelesowsko-tomistycznej); 2) konfrontację zasad filozofii tomistycznej z osiągnięciami nauk przyrodniczych; 3) filozofię nauk przyrodniczych. Owocem tej działalności jest opracowanie koncepcji filozofii przyrody na zrębach kosmologii tradycyjnej, metodologiczne wyodrębnienie jej spośród innych dyscyplin filozoficznych i nauk przyrodniczych, uzasadnienie jej statusu naukowego. Dzięki tym badaniom udało się rozwiązać niejeden problem, będący przedmiotem sporów wśród neoscholastyków od kilkudziesięciu lat, jak np. zagadnienia: czy można umieścić na tym samym stopniu abstrakcji fizycznej filozofię przyrody i nauki przyrodnicze? Czy filozofia Tomasza z Akwinu jest systemem otwartym? Autor przygotował również do druku podręcznik z zakresu filozofii przyrody pt. Elementy kosmologii filozoficznej.
Poza tym zainteresowania pracowników naukowych przy katedrze kosmologicznej obracają się wokół zagadnienia metody filozofii przyrody, praw przyrodniczych i praw w aspekcie filozoficznym. Obecnie czyni się starania o rozwój studiów z zakresu kosmologii przyrodniczej w celu zaznajomienia studentów ze współczesnymi relatywistycznymi modelami wszechświata.
A oto niektóre prace naukowe ks. St. Mazierskiego:

Zasada przyczynowości w aspekcie fizykalnym i metafizycznym, "Zeszyty Naukowe KUL", I (1958), nr 4, s. 27—42;
Fizykalne i filozoficzne wyjaśnianie rzeczywistości, "Roczniki Filozoficzne", VII (1960), z. 3, s. 39—67;
Relatywizm epistemologiczny a relatywizm w szczególnej teorii względności, tamże, X (1962), z. 3, s. 5—35;
Prawa przyrody jako uogólnienia indukcyjne, tamże, XI (1963), z. 3, s. 15—30;
Czy filozofia przyrody inspiracji arystotelesowsko-tomistycznej jest tzw. nauką pośrednią, tamże, XIV (1966), z. 3, s. 5—16;
Współczesne koncepcje praw przyrody, "Zeszyty Naukowe KUL", X (1967), nr 2, s. 25—36;
Przedmiot i zadania filozofii przyrody, "Roczniki Filozoficzne", XV (1967), z. 3, s. 5—28.

Doc. dr Teresa R y l s k a. W r. 1931 zapisuje się na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uniwersytetu Warszawskiego (sekcja biologii), gdzie specjalizuje się w fizjologii roślin pod kierunkiem prof. dra K. Bassalika. Dyplom magisterski otrzymuje w czerwcu 1938 r. Po wojnie zostaje mianowana starszą asystentką Zakładu Fizjologii Roślin na nowo powstającym Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, a potem awansuje na adiunkta. W czerwcu 1948 r. otrzymuje na UMCS-ie tytuł doktora nauk matematyczno-przyrodniczych z zakresu biologii. W r. akad. 1949/50 prowadzi na KUL-u zlecone wykłady z biologii ogólnej, a w następnym roku obejmuje stanowisko p.o. kierownika laboratorium fizjologii rozwoju roślin Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Od 1945 r. bierze czynny udział w pracach Polskiego Towarzystwa Botanicznego. W r. 1957 zostaje członkiem American Society of Plant Physiologists. Od 1 X 1958 r. obejmuje funkcję zastępcy profesora oraz kierownika Zakładu Botaniki na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL. W marcu 1959 r. otrzymuje przez Centralną Komisję Kwalifikacyjną dla Pracowników Nauki tytuł docenta i od tej chwili jest kierownikiem katedry botaniki. Od września 1961 r. obejmuje kierownictwo Zakładu Biologii KUL, obsługującego wszystkie trzy katedry biologiczne Wydziału Filozoficznego. Od r. akad. 1961/62 prowadzi seminarium biologii.
Zainteresowania naukowe doc. Teresy Rylskiej dotyczą prac eksperymentalnych z zakresu oligobioluminescencji, fotoperiodyzmu i fotosensybilizacji (uczulenia na światło). Zajmuje się również zagadnieniami teoretycznymi dotyczącymi ewolucji biologicznej człowieka. Do ważniejszych prac autorki można zaliczyć następujące:

Promieniowanie tzw. mitogeniczne pączkujących drożdży i narośli rakowatej ziemniaka, "Annales UMCS, sec. C", 3 (1948) 355—417;
Badania nad mechanizmem działania czynników mitotycznych. Wpływ kolchicyny na promieniowanie mitogenetyczne drożdży, tamże, 5 (1951) 321—334;
Ewolucja istot żywych, [W:] ks. A. Słomko wski, Problem pochodzenia człowieka, Poznań 1957, s. 24—49;
Wpływ pory doby naświetlania na efekt indukcji fotoperiodycznej u rośliny krótkiego dnia Perilla ocimoides L., "Acta Societatis Botanicorum Poloniae", 27 (1958), z. 4, s. 649—674;
Z zagadnień fizjologii kwitnienia, "Wiadomości Botaniczne", 2(1958), z. 4, s. 193—212;
Badania nad fotoperiodyzmem pachnotki (Perilla ocimoides L.), cz. I: Znaczenie i zastosowania praktyczne, "Acta Agrobotanica", IV (1956) 13—43;
[Wspólnie z T. Krzywacką] Badania nad fotoperiodyzmem pachnotki (Perilla ocimoides L.j, cz. II: Zmiany morfologiczne roślin pod wpływem przedłużania nocy, "Acta Societatis Botanicorum Poloniae", 29 (1960), z. 1, s. 11—56.
Ewolucja a stanowisko człowieka w przyrodzie, "Znak", 1961, nr 87, s. 1145—1155.
Teilhard i o Teilhardzie w tłumaczeniu polskim, tamże, (1965), nr 131, s. 660—669.

Ks. doc. dr Włodzimierz S e d l a k. Studia odbywał na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, na którym otrzymał dwa dyplomy magisterskie: jeden z zakresu antropologii w r. 1949, a drugi w zakresie pedagogiki z pobocznymi przedmiotami fizyką i chemią w r. 1950. Na tymże wydziale uzyskał również stopień doktora w zakresie nauk matematyczno-przyrodniczych w r. 1951. Od października 1960 r. pełni funkcję adiunkta przy katedrze filozofii przyrody ożywionej KUL. Dnia 12 V 1966 r. habilituje się na Wydzielę Filozofii Chrześcijańskiej KUL na podstawie rozprawy Możliwości odtworzenia początków ewolucji organicznej na podstawie komponenta krzemowego.
Działalność naukowa ks. doc. W. Sedlaka jest wielokierunkowa. Zasadnicze kierunki tych badań dotyczą ewolucji biochemicznej życia, pola biologicznego, dającego możliwości nowego oglądu życia, poznania środowiska życia, starożytnego hutnictwa żelaza w Górach Świętokrzyskich.
Praca dydaktyczno-naukowa obejmuje różne zagadnienia, a m. in. problem życia i sposobów jego poznawania, pogranicze życia, polowe pojmowanie życia i jego konsekwencje, stress życia i jego ewolucyjną rolę, ewolucyjne możliwości odtworzenia wczesnych stadiów życia na Ziemi.
A o to wykaz ważniejszych prac naukowych ks. W. Sedlaka:

[Wraz z J. Piaskowskim]. Znalezienie łupek żelaza świętokrzyskiego oraz ich charakterystyka metalograficzna, "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej", IX (1961), z. 1, s. 85—105;
Występowanie rudy żelaza w kambrze Gór Świętokrzyskich, „Przegląd Geologiczny", 8 (1960) 433—435.
Występowanie pirydu na Łysej Górze, tamże 9 (1963) 430—432;
Ewolucja Ziemi, "Zeszyty Naukowe KUL", VII (1964), nr 3, s. 59—70;
Krzem jako wskaźnik ewolucji biochemicznej, "Kosmos", XI (1965), A, z. 1 s. 23—30;
Zróżnicowanie chemicznej treści Ziemi na strefy oraz zjawiska wulkanizmu, "Roczniki Filozoficzne", XIII (1965), z. 3, s. 31—53;
Rozwój myśli technicznej w Górach Świętokrzyskich w tysiącleciu poprzedzającym powstanie państwa polskiego, "Zeszyty Naukowe KUL". VIII (1965), nr 4, s. 53—65;
Ewolucyjne uwarunkowania nowotworów u zwierząt, "Kosmos", XII (1966), A, z. 2, s. 187—196;
Pole biologiczne a nowa wizja życia, "Zeszyty Naukowe KUL", X (1967), nr 1, s. 39—54;
Model układu emitującego pole biologiczne i elektrostaza, "Kosmos", XIII (1967), A, z. 2, s. 151—159.

Doc. dr Wacław S t a s z e w s k i. W r. 1910 rozpoczyna studia na Wydziale Filozoficznym UJ. W latach 1911—1913 przebywa na studiach w Getyndze. Od r. 1915 — jeszcze jako student — jest demonstratorem, a później asystentem w pracowni M. Smoluchowskiego. W r. 1917 kończy studia na Wydziale Filozoficznym UJ doktoratem na podstawie rozprawy Pomiary napięcia elektroosmotycznego w złych przewodnikach. Od r. 1918 jest starszym asystentem katedry fizyki na Politechnice Warszawskiej. W latach 1919—1920 przebywa na studiach w University College w Londynie u W. H. Bragga. Po powrocie do kraju zostaje powołany na stanowisko zastępcy profesora mechaniki teoretycznej Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i pozostaje na tym stanowisku do r. 1924. Od tegoż roku prowadzi wykłady i ćwiczenia z mechaniki teoretycznej jako zajęcia zlecone aż do wybuchu II wojny światowej. Niezależnie od tego od r. 1924 pracuje jako nauczyciel fizyki najpierw w Liceum Sióstr Nazaretanek, a przez ostatnie półtora roku przed II wojną światową w założonym przez siebie Liceum im. Śniadeckich — eksperymentalnej szkole średniej, podległej bezpośrednio Uniwersytetowi Wileńskiemu. Od r. 1933 jest członkiem Komisji Egzaminów Państwowych dla nauczycieli szkół średnich. W latach 1932—1939 zostaje redaktorem „Fizyki i Chemii w Szkole". Po zakończeniu II wojny światowej w r. akad. 1946/47 wykłada mechanikę teoretyczną na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Po roku przenosi się do Lublina, gdzie obejmuje zlecone wykłady z fizyki na KUL-u i kierownictwo Zakładu Fizyki Wydziału Rolnego UMCS. W r. 1953 zostaje kierownikiem Zakładu Fizyki na Wydziale Filozoficznym KUL, a w r. 1957 otrzymuje stopień docenta. W r. 1962 przechodzi na emeryturę i jako docent emerytowany prowadzi nadal zajęcia zlecone z fizyki.

W Zakładzie Fizyki prowadzone są badania w zakresie akustyki: zjawiska występujące w rurze Kundta z nieharmonicznym polem akustycznym i badania nad gamą muzyczną.
Do ważniejszych prac doc. W. Staszewskiego należy zaliczyć:
Messungen von elektroosmotischen Spannungen in schlecht leitenden Fliissigkeiten, "Buli. de 1'Acad. des Sciences de Cracovie", ser. A., Octobre-Decembre 1917, s. 269—278;
Beitrag zur Kenntnis elektrischer Doppelschichten, 1. c, 1919, s. 47—53;
Anschaulicher Beweis des Corilisschen Satzes, "Physikalische Zeitschrift", 29 (1928) 215—217;
On the mutual influence oj spheres in vibraiting air, "Acta Physica Polonica", XIII (1953) 209—224;
[Wraz z B. Adamczykiem] On the longitudinal attraction and repulsion oj spheres in vibrating air, tamże, XV (1956) 43—47;
[Wraz z B. Adamczykiem] On the electrification of dust figures in a Kundtfs tubę, "The Journal of the Acoustical Society of America", Octobre 1958, s. 987—989;
[Wraz z B. Adamczykiem] O siłach pomiędzy kulkami w polu akustycznym. [W:] Prace II Seminarium Otwartego z Akustyki, Olsztyn 7—10 XI1955, Olsztyn 1955, s. 95—102;
[Wraz z H. Piersą] Kundtfs dust figures in unharmonic sound fields, "Acta Physica Polonica", XXVIII (1965) 671 n.
Przybliżenia rachunkowe, Warszawa 1960, ss. 112.

Ponadto 25 prac naukowo-dydaktycznych, zamieszczonych w czasopismach: "Fizyka i Chemia w Szkole" oraz "Fizyka w Szkole".

W celu rozwoju studiów kosmologicznych i wdrażania studentów również we współczesną problematykę kosmologii przyrodniczej (teorie kosmogoniczne, relatywistyczne modele wszechświata, architektonika kosmosu) planuje się rozbudowę programu studiów na sekcji filozofii przyrody, a w szczególności takich przedmiotów, jak fizyka teoretyczna, astronomia i teoria względności Einsteina.

[tekst pochodzi z artykułu pt. Z dziejów filozofii przyrody na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Roczniki Filozoficzne, 16 (1968), z. 3, s. 6-14]

góra strony

Autor: Andrzej Zykubek
Ostatnia aktualizacja: 02.04.2009, godz. 09:48 - Andrzej Zykubek

Wydział Filozofii