Ks. Bolesław Radomski
(1951-1956)

---

 

Bolesław Józef Radomski urodził się 31 października 1904 roku w Jaśle. Jako że koneksje jego bliskich sięgały wybitnych reprezentantów środowiska kapłańskiego w dniu 16 maja 1905 roku otrzymał chrzest z rąk ks. Jana Mazanka, profesora teologii i filozofii w Seminarium Duchownym w Przemyślu, późniejszego wykładowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego i rektora seminarium krakowskiego. Rodzina miała status inteligencki. Ojciec Michał, absolwent matematyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, był nauczycielem gimnazjalnym. W późniejszym czasie pełnił funkcję dyrektora gimnazjum w Tarnobrzegu, a następnie dyrektora gimnazjum i liceum w Sędziszowie Małopolskim. Matka Józefa Maria z Heymów stale zajmowała się gospodarstwem domowym. W rodzinie było jeszcze dwóch synów – Zdzisław i Eugeniusz. Wszyscy bracia otrzymali wyższe wykształcenie. Zdzisław ukończył Ecole Superieure de Comerce et D’Industrie de Nancy, po czym do 1940 roku jako pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych, był przedstawicielem dyplomatycznym w Brukseli. W okresie II wojny światowej służył w I Samodzielnej Brygadzie Strzelców w Szkocji. Powojenna sytuacja polityczna odsunęła go od służby dyplomatycznej skutkiem czego piastował najpierw funkcje urzędnicze w przedsiębiorstwie morskim w Gdyni, a potem w przemyśle drzewnym w Sędziszowie Małopolskim. Drugi brat – Eugeniusz po studiach uniwersyteckich zapadł na zdrowiu i pozostał nieczynny zawodowo.

 

Formalna edukacja Bolesława Radomskiego obejmowała naukę w III Gimnazjum w Krakowie, do którego uczęszczał w latach 1916-1918. Egzamin dojrzałości złożył jednak w 1921 roku w Państwowej Szkole Realnej w Tarnobrzegu – późniejszym Państwowym Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego – gdzie kształcił się od roku 1918. Bezpośrednio po maturze zapisał się na studia w Politechnice Lwowskiej. Od początku zwrócił na siebie uwagę profesora tej uczelni, późniejszego kilkakrotnego premiera polskiego rządu, Kazimierza Bartla, który powierzał mu różne zadania w swoim zakładzie. Na skutek silnego, osobistego przeżycia religijnego, które zostało poświadczone przez grono bliskich mu osób, Bolesław Radomski porzucił po kilku miesiącach obrany kierunek studiów. Jeszcze w trakcie roku akademickiego wystąpił o przyjęcie do Wyższego Seminarium Duchownego we Lwowie. W tych nadzwyczajnych okolicznościach wystarał się o specjalną zgodę ówczesnego rektora seminarium ks. Bolesława Twardowskiego i arcybiskupa lwowskiego Józefa Bilczewskiego. Jako alumn seminarium został immatrykulowany na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Po dwóch latach nauki władze duchowne, dostrzegając jego wybitne zdolności, skierowały go w 1923 roku na dalsze studia do Rzymu. Na Uniwersytecie Gregoriańskim odbył studia filozoficzne i teologiczne, zwieńczone doktoratami odpowiednio w 1925 i 1928 roku. Trzeci doktorat uzyskał w Studium św. Tomasza w Rzymie.

 

W 1927 roku Bolesław Radomski przyjął we Lwowie święcenia kapłańskie, a po ukończeniu studiów zagranicznych powrócił do kraju, gdzie najpierw został posłany do pracy duszpasterskiej na terenie archidiecezji lwowskiej, do której był inkardynowany. W 1929 roku rozpoczął trwające pięć miesięcy posługiwanie w charakterze wikariusza w parafii pw. św. Wawrzyńca i św. Stanisława w Żółkwi. W 1930 roku został przeniesiony na stanowisko wikariackie w parafii pw. św. Anny we Lwowie. Równocześnie był nauczycielem religii we lwowskim Gimnazjum Żeńskim im. Juliusza Słowackiego. Zaangażowanie pastoralne nie przeszkodziło mu w kontynuowaniu pracy naukowej. W tym czasie, jak sam stwierdził, wypracował „podstawy […] systemu filozoficznego o rozwoju świata, który można by nazwać systemem «dialektyki stojącej», który ze swych zasad wyprowadza wnioski zgodne z teorią Einsteina, w dziedzinie zaś fizyki teorią «pola potencjalnego cząstki» zastępuje hipotezę roboczą eteru”. Przemyślenia te zamieścił w rękopisie pt. „Principia doctrinae de ordine mundi”. Próba przedstawienia ich jako podstawy do habilitacji na lwowskim Wydziale Teologicznym skończyła się wszakże niepowodzeniem.

 

W 1932 roku ks. Radomski został po raz pierwszy zatrudniony w instytucji naukowej wyższego szczebla: otrzymał stanowisko asystenta w Bibliotekach Zakładów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W tym czasie zamieszkał w domu macierzystym Zgromadzenia Sióstr Felicjanek przy ul. Janowskiej 38 we Lwowie, gdzie spełniał również funkcje kapelana. W 1933 roku postarał się o nostryfikację swego rzymskiego – i tam też opublikowanego w 1928 roku – doktoratu z teologii pt. „De ecclesiastica interpretatione dogmatis liberi arbitrii”. W latach 1933-1934 odbył podróż naukową do bibliotek Europy Zachodniej. Dzięki stypendium Funduszu Kultury Narodowej odwiedził wówczas Bibliotekę Watykańską, Bibliotekę Uniwersytetu Gregoriańskiego, Bibliotekę Instytutu Wschodniego w Rzymie, Bibliotekę Ambrozjańską w Mediolanie oraz Bibliotekę Narodową w Paryżu. Ponadto zamawiał fotokopie z Muzeum Brytyjskiego w Londynie i z niektórych zbiorów madryckich. Przeprowadzona kwerenda dotyczyła historii filozofii, teologii oraz kultury w średniowiecznej myśli bizantyjskiej, ze szczególnym uwzględnieniem systemu teologicznego Marka Efeskiego, teologa bizantyjskiego z XV wieku. Owocem tych studiów była publikacja zatytułowana „Marka Efeskiego nauka o zbawieniu”, wydana w Warszawie w 1939 roku. Przy okazji badał także poglądy Marka Efeskiego na budowę świata i wykonał rękopis „De physicis Marci Ephesi eorumque fontibus”. Patronat naukowy nad poczynaniami ks. Radomskiego sprawował wówczas o. Alojzy Bukowski, profesor teologii dogmatycznej na Uniwersytecie Warszawskim i miłośnik patrystyki. Ks. Radomski przedstawił zatem swą publikację jako rozprawę habilitacyjną na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego. Przewód habilitacyjny został otwarty w maju 1939 roku. W czerwcu habilitant wziął jeszcze czynny udział w zjeździe naukowym w Wilnie ku uczczeniu 500-lecia soboru florenckiego. Publikację referatu zatytułowanego „Działacze unii florenckiej” uniemożliwił wybuch II wojny światowej.

 

Wkroczenie Armii Czerwonej do Lwowa w 1939 roku przerwało dotychczasową działalność uniwersytecką ks. Radomskiego, jako że Wydział Teologiczny został przez Sowietów zlikwidowany. Niemniej jednak ks. Radomski prowadził nadal badania naukowe, podejmując problematykę chrześcijaństwa greckiego przy Katedrze Filologii Klasycznej profesora Ryszarda Ganszyńca. Co zrozumiałe, na skutek wydarzeń wojennych został zablokowany proces habilitacyjny. Jako że w latach 1941-1945, czyli w dobie okupacji Lwowa przez Niemców, uniwersytet był całkowicie zamknięty, źródła teologiczne stały się zupełnie niedostępne. Ks. Radomski skierował zatem swą uwagę na religijność Słowian wschodnich oraz na stosunek kultury Słowian wschodnich do ideałów chrześcijańskich. Pisał o tym w następujący sposób: „[…] obserwacja struktur życia Polaków, Rosjan Niemców, Ukraińców, Włochów i Żydów rozbudziła we mnie zainteresowania porównawczymi problemami kulturowymi i skłoniła mnie do podjęcia prac nad porównywaniem kultur narodów współczesnych ze skomplikowaną przez swe powiązania ideologiczne i polityczne kulturą bizantyjską […]. Owocem studiów porównawczych nad kulturą narodów były dwie pozycje: pierwsza z nich dotyczy podstaw kulturowo-ideologicznych teologii greckiej i nosi tytuł «Platonizm w teologii greckiej», druga – nosząca tytuł – «Trudności kulturowe rosyjskiego problemu misyjnego» wskazuje na błędy Watykanu w usiłowaniach narzucenia Rosji katolicyzmu, wynikłe z niezrozumienia rosyjskich problemów kulturowych”. Obie prace ks. Radomski referował na posiedzeniach Oddziału Lwowskiego Polskiego Towarzystwa Teologicznego w 1944 roku. Oba rękopisy zaginęły jednak w czasie przeprowadzki i przewozu jego rzeczy do Polski przez lwowskie ss. Felicjanki, u których również przez cały okres wojny pełnił obowiązki kapelana.

 

Mało znanym faktem z życia ks. Radomskiego z czasów okupacji niemieckiej było jego zaangażowanie patriotyczne. Zapewne obawiając się represji ze strony panującego w powojennej Polsce reżimu komunistycznego pomijał milczeniem fakt współpracy z Armią Krajową. Pełnił mianowicie funkcję archiwisty 8 Ekspozytury wywiadu AK na okręg lwowski.

 

W 1944 roku w związku z planowaną reaktywacją Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego władze uczelni podjęły działania mające na celu skompletowanie kadry naukowej. Z polecenia ks. Antoniego Słomkowskiego pełniącego obowiązki rektora udał się wówczas do Lwowa prof. Wit Klonowiecki, który przeprowadził stosowne rozmowy z ówczesnym arcybiskupem lwowskim Bolesławem Twardowskim oraz z kilkoma naukowcami związanymi uprzednio zarówno z archidiecezją lwowską, jak też z Uniwersytetem Jana Kazimierza. Wśród interlokutorów lubelskiego emisariusza znalazł się również ks. Radomski. Życzliwy dla KUL arcybiskup Twardowski wyraził zgodę na jego przeprowadzkę do Lublina i podjęcie obowiązków na lubelskiej uczelni. Okazało się wszakże, że skutki przeprowadzonych rozmów nie były natychmiastowe.

 

Ks. Radomski opuścił ostatecznie Lwów dopiero 13 marca 1945 roku i udał się najpierw do Warszawy, żywiąc nadzieję na dokończenie przewodu habilitacyjnego. Pomocą służył mu w tym czasie ks. Wincenty Kwiatkowski, profesor apologetyki na Uniwersytecie Warszawskim. Kolokwium habilitacyjne odbyło się dnia 23 maja. Kolejne wymagane prawem kroki podjęły odpowiednio 22 czerwca i 7 września Rada Wydziału Teologii i Senat Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego. Habilitacja ks. Radomskiego jako „docenta dogmatyki teologii pozytywnej ze szczególnym uwzględnieniem teologii Wschodu” została zatwierdzona przez władze ministerialne w dniu 12 grudnia 1945 roku. Ks. Radomski zamiast do Lublina trafił jednak najpierw do Łodzi, gdzie został życzliwie przyjęty przez biskupa łódzkiego Włodzimierza Jasińskiego, który powierzył mu zadania dydaktyczne i wychowawcze w tamtejszym Wyższym Seminarium Duchownym. Do jego obowiązków należały zajęcia z filozofii. W tym samym roku akademickim 1945/1946 ks. Radomski dojeżdżał również z wykładami z zakresu teologii pozytywnej na Uniwersytet Warszawski.

 

W kwietniu 1946 roku Rada Wydziału Teologicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego zajęła się ostatecznie sprawą powiększenia kadry naukowej. Braki wynikały z powołania nowych katedr oraz włączenia Wyższego Seminarium Duchownego w Lublinie w struktury uniwersyteckie. Postanowiono zatem rozpisać ankietę celem zebrania opinii środowisk akademickich o ewentualnych kandydatach. W maju nadeszły odpowiedzi profesorów Wincentego Kwiatkowskiego z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Michała Klepacza z Uniwersytetu Stefana Batorego z siedzibą w Białymstoku. Obie rekomendowały ks. Radomskiego na Katedrę Teologii Porównawczej. W konsekwencji Rada Wydziału Teologicznego 31 maja, po zapoznaniu się z nadesłanymi opiniami, podjęła formalnie plan zatrudnienia ks. Radomskiego. Na oficjalny list dziekana wydziału o. Cyryla Fermonta ks. Radomski odpowiedział 15 czerwca przyjmując złożoną mu propozycję. Wkrótce dołączył zastrzeżenie, w którym stwierdził, że interesuje go jedynie stała posada uniwersytecka. Z jednej strony nie chciał bowiem na skutek nierozważnego kroku utracić korzystnych warunków bytowych jakie zapewniono mu w Łodzi, z drugiej zaś pragnął poświęcić się całkowicie badaniom naukowym, co było możliwe jedynie w ramach struktur uniwersyteckich. Zamysł władz wydziału był wszakże zgodny z oczekiwaniami ks. Radomskiego, dlatego 2 lipca 1946 roku Senat Akademicki mógł zatwierdzić uchwałę Rady Wydziału Teologicznego o powołaniu ks. Radomskiego na Katedrę Teologii Fundamentalnej. W dniu 1 września 1946 roku ks. Radomski podjął obowiązki zastępcy profesora w KUL i kierownika Sekcji Teologii Fundamentalnej. Dnia 24 czerwca 1947 roku za uprzednią aprobatą biskupa lubelskiego Stefana Wyszyńskiego, jako Wielkiego Kanclerza uniwersytetu, został mianowany przez Ministra Oświaty profesorem nadzwyczajnym teologii fundamentalnej. Zamieszkał w gmachu Wyższego Seminarium Duchownego w Lublinie.

 

Zajęcia dydaktyczne ks. Radomskiego obejmowały 5 godzin wykładów i 2 godziny ćwiczeń z teologii fundamentalnej i historii religii dla kursu zwyczajnego oraz 2 godziny wykładów i 2 godziny ćwiczeń z teologii fundamentalnej dla kursu wyższego, z tego 2 godziny wykładów i 2 godziny ćwiczeń były zajęciami zleconymi. Aktywność naukowa i kierunki zainteresowań wprowadziły go w 1947 roku w szeregi członków Towarzystwa Naukowego KUL, zaś w 1948 roku do grona członków Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego.

 

W roku akademickim 1949/1950 ówczesny dziekan Wydziału Teologicznego o. Cyryl Fermont przebywał poza granicami kraju. Zastępował go we wszystkim prodziekan ks. Mieczysław Żywczyński. W rezultacie, w dniu nowych wyborów dziekańskich 13 maja 1950 roku Rada Wydziału wybrała naturalnego kandydata jakim był ks. Żywczyński na stanowisko dziekana. Jako że elekt odmówił przyjęcia funkcji przeprowadzono drugie głosowanie, które wypadło pomyślenie dla ks. Radomskiego, który zaakceptował wybór Rady Wydziału.

 

Objęcie obowiązków dziekańskich przez ks. Radomskiego jesienią 1950 roku i sprawowanie ich przez kolejnych 6 lat przypadło na niezwykle trudny okres w dziejach państwa i Kościoła polskiego, a co za tym idzie także w dziejach katolickiej wyższej uczelni. Era stalinowska, którą można datować praktycznie od końca 1948 roku charakteryzowała się konfrontacyjną polityką władz komunistycznych względem Kościoła katolickiego, polegającą na usuwaniu jego struktur i wpływów z przestrzeni publicznej. W 1950 roku wydano ustawę podkopującą materialne podstawy funkcjonowania Kościoła, na mocy której państwo przejęło bez odszkodowania kościelne nieruchomości ziemskie. W tym samym roku wydzielono w obrębie administracji państwowej specjalny organ nazwany Urzędem do spraw Wyznań, a przeznaczony de facto do walki z Kościołem. Powołując się na uchwaloną dnia 22 lipca 1952 roku konstytucję, która oficjalnie czyniła z Polski państwo socjalistyczne o profilu faktycznie sowieckim, zintensyfikowano proces usuwania religii ze szkół, uzasadniając to artykułem o rozdziale państwa od Kościoła. W oparciu o przepisy państwowe zlikwidowano w latach 50-tych większość czasopism i wydawnictw katolickich oraz przejęto katolickie drukarnie. Systematycznie likwidowano stowarzyszenia kościelne, a zakony poddano rygorowi rejestracyjnemu. W 1953 roku ukazał się dekret Rady Państwa o obsadzaniu stanowisk kościelnych wymagający uprzedniej zgody władz na każdą zmianę personalną i organizacyjną w strukturze administracyjnej Kościoła. Reakcją na protest Episkopatu Polski w tej sprawie było zatrzymanie prymasa Stefana Wyszyńskiego w nocy z 25 na 26 września 1953 roku i jego ponad 3-letni areszt. Już wcześniej niektórzy duchowni wyższego i niższego szczebla spotykali się z fizycznym prześladowaniem i więzieniem. Poza panującą atmosferą i szeroko zakrojonymi restrykcjami względem Kościoła polskiego jako całości władza podejmowały także decyzje bezpośrednio godzące w KUL.

 

Jakkolwiek środki zastosowane w latach 50-tych nie pozostawiały złudzeń co do kierunku polityki państwowej, to taktyka władz w latach 40-tych mogła stanowić skuteczną maskę dla właściwych intencji komunistów. Otóż do roku 1950 włącznie, w ramach procesu utrwalania ustroju i próby pozyskiwania przychylności społeczeństwa, KUL cieszył się chwilowo z licznych koncesji rządowych. Przykładem były wielokrotnie udzielane subwencje państwowe pochodzące zarówno od władz centralnego jak i lokalnego szczebla. Zezwolono nie tylko na odnowienie struktur uniwersyteckich, ale także na ich rozbudowę względem stanu przedwojennego. Jednak poczynając już od roku akademickiego 1949/1950 zaczęto narzucać uczelni szereg ograniczeń. Podcięto podstawy jego bytu materialnego poprzez odebranie Fundacji Potulickiej. W 1952 roku podjęto próbę narzucenia uniwersytetowi podatku dochodowego, a od 1953 roku domagano się ścisłej sprawozdawczości finansowej. W latach 1949-1952, mocą rozporządzeń wydanych przez Ministerstwo Oświaty zabraniających przyjmowania nowych kandydatów, zniknęły z uczelni Sekcje Prawna oraz Ekonomiczna, a tym samym zlikwidowany został cały Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. Zniesiono również Studium Zagadnień Społecznych i Gospodarczych Wsi. Z tego samego powodu wygasła w 1956 roku Sekcja Pedagogiczna wydziału Nauk Humanistycznych, który dodatkowo od 1953 roku został pozbawiony prawa przeprowadzania przewodów doktorskich i habilitacyjnych. Wybrany rektorem na drugą kadencję ks. Antoni Słomkowski nie uzyskał zatwierdzenia władz, w 1951 roku wymuszono usunięcie go ze stanowiska, po czym został aresztowany, oskarżony w procesie karnym i więziony do 1954 roku. Na uczelni odsunięto od pełnienia funkcji także kilku innych profesorów, w tym z Wydziału Teologicznego biblistę o. Stanisława Stysia i specjalistę w zakresie teologii porównawczej o. Bogusława Waczyńskiego. Uniwersytet był silnie inwigilowany i poddawany presji dopuszczenia do oficjalnej działalności komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej, przy czym inne organizacje zrzeszające młodzież akademicką zostały rozwiązane. Oddziaływano również na sam proces naukowy poprzez odmawianie profesorom prawa do zagranicznych wyjazdów badawczych, wabienie lepszymi warunkami na innych uczelniach i drastyczne ograniczenia w dziedzinie publikacji. Jeśli jeszcze w roku akademickim 1948/1949 uczelnia wydała 22 tytuły, to już w roku następnym przyszło radykalne załamanie działalności wydawniczej przez ograniczenie przydziału papieru tylko do poziomu 6 tytułów. W kolejnym roku wydano tylko 3 prace na 62 arkuszach, zaś szczytem represji był przydział 10 arkuszy w roku akademickim 1951/1952. Dopiero w roku 1955/1956 publikacje wydawane przez KUL wzrosły do liczby 26 pozycji. Wprowadzono także numerus clausus na wszystkie kierunki studiów, co Senat Akademicki zmuszony był przyjąć do wiadomości w 1952 roku. Natomiast w 1954 roku powołano konkurencyjną względem KUL uczelnię w Warszawie, którą była Akademia Teologii Katolickiej, funkcjonująca początkowo bez aprobaty miejscowego ordynariusza.

 

W tych okolicznościach działalność dziekańska ks. Radomskiego wymagała szczególnych umiejętności i liczenia się z zaistniałą sytuacją. Pomocą służyli mu prodziekani wydziału. Byli to: w latach 1950-1952 o. Stanisław Styś[1], zaś w latach 1952-1956 ks. Marian Rechowicz[2]. Co ciekawe, działania państwowe mające na celu upośledzanie katolickiej uczelni w mniejszym stopniu dotykały Wydziału Teologicznego, który w pewnych dziedzinach mógł nawet pokusić się o niejaki rozwój. Wynikało to z tendencji władz do zamknięcia uniwersytetu w ramach wydziałów kościelnych. Siłą rzeczy miały one więc nieco więcej możliwości aniżeli kierunki świeckie.

 

Poważnym zadaniem jakie stanęło przed ks. Radomskim jako dziekanem wydziału od początku jego urzędowania była koordynacja prac nad reformą organizacyjną studiów teologicznych. W okresie przedwojennym Wydział Teologiczny ograniczał się do tzw. kursu wyższego, w ramach którego księża absolwenci seminariów duchownych zdobywali w ciągu 3 lat studiów stopnie licencjata i doktora nauk teologicznych. W sumie liczba studiujących każdego roku wynosiła zaledwie kilkanaście osób. Tymczasem statuty KUL przewidywały na Wydziale Teologicznym zarówno kurs wyższy, jak też kurs niższy. Stolica Apostolska zwracała uwagę na tę słabość i postulowała zmiany. Jeszcze w czerwcu 1939 roku zapadło postanowienie wzmocnienia wydziału przez włączenie doń Wyższego Seminarium Duchownego w Lublinie właśnie jako kursu niższego. Udało się ją zrealizować ostatecznie przez decyzję Rady Wydziały z 13 lipca 1945 roku, tak iż w latach 1946-1951 na Wydziale Teologicznym w ramach obu kursów studiowało już łącznie nawet ponad 100 kleryków i księży. Nowa sytuacja wymagała jednak zmian dostosowawczych. Już w listopadzie 1950 roku wpłynął na posiedzenie Rady Wydziału Teologicznego wniosek rektora uniwersytetu o przepracowanie programu studiów. W roku akademickim 1950/1951 ks. Radomski wielokrotnie poruszał tę problematykę i sam wszedł w skład komisji, która miała opracować to zagadnienie. Chodziło tu o kilka kwestii: powołanie studium teologii także dla osób świeckich, zmniejszenie liczby dotychczas obowiązujących wykładów na kursie wyższym, pogłębienie istniejących specjalizacji teologicznych. W celu szerszej konsultacji rozpisano wśród profesorów specjalne ankiety w tej sprawie. Na posiedzeniu Rady Wydziału na początku nowego roku akademickiego 1951/1952 powrócił temat przeciążenia studentów wykładami. W związku z tym ks. Radomski przeprowadził konsultacje w tej sprawie z biskupem lubelskim Piotrem Kałwą jako Wielkim Kanclerzem uniwersytetu oraz z prymasem Stefanem Wyszyńskim. Prezentacja wyniku rozmów zaowocowała długą dyskusją wśród profesorów. Postanowiono, aby komisja w składzie dziekan i dwóch wybranych przez niego członków przygotowała konkretny projekt i ad experimentum wprowadziła go w życie, zanim zostanie on przedstawiony do zatwierdzenia odpowiedniej kongregacji rzymskiej. U progu roku akademickiego 1952/1953 Rada Wydziału przeprowadziła jeszcze korekty w programie studiów na kursie niższym, po czym zatwierdziła program kursu wyższego, dając pewne poprawki. Nie doszło jednak w rzeczywistości do uruchomienia studiów dla osób świeckich, o czym świadczą odrzucone podania takich osób ubiegających się o przyjęcie zarówno wiosną, jak też jesienią 1952 roku. Na początku 1953 roku specjalna komisja na czele z ks. Radomskim przystąpiła jeszcze do korygowania programu studiów dla VI roku kursu niższego, który pod koniec roku akademickiego został ostatecznie zatwierdzony. Sprawa reformy studiów powróciła jeszcze w 1955 roku. Najpierw w czerwcu ks. Radomski zaprezentował projekt udostępnienia klerykom możliwości kontynuowania edukacji w ramach studiów wyższych. Następnie na początku roku akademickiego 1955/1956 przedstawił postulaty zgłoszone przez Komisję Episkopatu Polski do spraw KUL. Mówiły one o niezrealizowanej dotychczas idei uwzględnienia w większym stopniu specjalizacji studiów na kursie wyższym oraz o ograniczeniu wykładów na każdym roku do 24 godzin tygodniowo. Na wiosnę 1956 roku szczegółowe zbadanie tych postulatów pod kątem zgodności ze statutami uniwersytetu powierzono ks. dziekanowi Radomskiemu, przy czym istniał już projekt odpowiadający inicjatywie biskupów opracowany m.in. na podstawie propozycji zebranych od wykładowców. Rozszerzał on studium na kursie wyższym do 4 lat, włączając w to rok doktoratu. Dawał on także możliwość przyjmowania studentów kursu niższego, jako absolwentów teologii w seminarium duchownym od razu na II rok kursu wyższego. Dotychczasowy program II roku kursu wyższego rozdzielał na rok II i III. Takie ratio studiorum miało obowiązywać na wszystkich sekcjach kursu wyższego. Łączna liczba zajęć na II roku nie przekraczałaby 22 godzin tygodniowo, zaś na III roku – 10 godzin tygodniowo. W tym kluczu opracowano plan zajęć na każdej sekcji uwzględniający również postulat o pogłębieniu specjalizacji. Dodatkowo planowano uruchomić w ramach Wydziału Teologicznego jeszcze jeden kurs niższy tzw. teologię pozaseminaryjną przeznaczoną dla osób zakonnych i świeckich. Program studiów miał być w tym wypadku dostosowano do programu Papieskiego Instytutu Regina Mundi w Rzymie, erygowanego w 1954 roku w celu dostarczenia formacji duchowej i teologicznej siostrom zakonnym. Obejmował on zatem w ramach 5-letnich studiów filozofię i teologię w zakresie zbliżonym do kursu seminaryjnego, z wyjątkiem przedmiotów ściśle praktycznych. Niestety nie udało się ks. Radomskiemu doprowadzić tego projektu do końca. Przedłożony wspomnianej Komisji Episkopatu został on zatwierdzony i wszedł w życie dopiero z początkiem roku akademickiego 1957/1958.

 

Istotną sprawą leżącą w gestii dziekana była również troska o zapewnienie odpowiedniej obsady personalnej na wydziale. W tym kierunku szła inicjatywa ks. Radomskiego z początku roku akademickiego 1950/1951, a odnosząca się do zagadnienia stypendiów dla zdolniejszych księży studentów II i III roku kursu wyższego oraz dla ówczesnych doktorantów mogących przygotowywać się do późniejszej pracy naukowej w KUL. Liczba pracowników naukowych Wydziału Teologicznego, w tym samodzielnych, pomocniczych i zatrudnionych na zasadzie zajęć zleconych wynosiła stale od jesieni 1950 roku do wiosny 1953 roku 28 osób. Wzrosła ona tylko nieznacznie do końca roku akademickiego 1955/1956 do poziomu 33 pracowników. Suche liczby ukrywają jednak w tym wypadku zarówno trafne i zarazem przyszłościowe posunięcia, jak też intensywne zmagania dziekana z sytuacją odpływu kadry profesorskiej na skutek szykan ze strony władzy komunistycznej. Warto zatem zauważyć, że już w roku akademickim 1950/1951 zostali zatrudnieni na wydziale przyszli wybitni profesorowie m.in. ks. Feliks Gryglewicz, ks. Marian Wolniewicz i ks. Marian Rechowicz, zaś od początku roku akademickiego 1951/1952 zaczął pracować przyszły profesor, biskup lubelski i Wielki Kanclerz KUL ks. Bolesław Pylak. Rok 1951/1952 okazał się zresztą niezwykle trudny z racji usunięcia z uczelni ks. rektora Antoniego Słomkowskiego i tym samym pozbawienia Wydziału Teologicznego niezbędnej obsady przedmiotów z zakresu dogmatyki. Dopiero na rok 1952/1953 udało się dziekanowi w wyniku wytrwałych zabiegów u księży biskupów pozyskać, po części na zasadzie dojazdów, dwóch nowych pracowników – ks. Wincentego Granata oraz ks. Adama Szafrańskiego.

 

Troska o kadrę naukową wyrażała się także w działalności na rzecz uzyskania stopni naukowych i stanowisk uniwersyteckich zarówno przez księży-studentów, jak i pracowników wydziału. Obostrzenia formalne ze strony władz komunistycznych wpływały bowiem na blokowanie tych procesów. Ustawa państwowa z 15 grudnia 1951 roku o szkolnictwie wyższym i pracownikach nauki stawiała pod znakiem zapytania prawo lubelskiej uczelni do nadawani stopni naukowych. Zapowiadała równocześnie wydanie szczegółowych przepisów odnośnie do wyższych szkół prywatnych. W rezultacie od początku 1952 roku zostały wstrzymane promocje doktorskie także na Wydziale Teologicznym. Niejasno przedstawiała się również sprawa magisteriów. W konsekwencji w początkach roku akademickiego 1952/1953 Rada Wydziału powołała najpierw specjalną komisję na czele z ks. Radomskim, a potem w oparciu o wyniki jej pracy uchwaliła warunki dotyczące nadawania stopnia magistra teologii. Należały do nich: przedstawienie pisemnej dysertacji, uzyskanie absolutorium z Wydziału Teologicznego – w przypadku kleryków po seminarium należało odbyć rok studiów na kursie wyższym – oraz złożenie egzaminu z 20 tez teologicznych, w tym 5 tez ze specjalizacji. Wreszcie 5 listopada 1953 roku Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego uznało specjalnym rozporządzeniem prawo KUL do nadawania stopnia magistra, a w przypadku Wydziału Teologicznego także prawo do nadawania doktoratów i przeprowadzania habilitacji. Pozwolono również ubiegać się o docenturę, profesurę nadzwyczajną i zwyczajną określając zarazem właściwy tryb dla tych poczynań. Wszystko to ogłosił dziekan na najbliższym posiedzeniu Rady Wydziału. Zgodnie z narzuconymi procedurami Rada Wydziału wybrała specjalną Komisję Kwalifikacyjną do spraw weryfikacji pracy i dorobku naukowego pracowników w składzie 3-osobowym na czele z ks. Radomskim. W kwietniu 1954 roku Komisja Kwalifikacyjna przedstawiła Radzie Wydziału uchwalone na swym posiedzeniu wnioski odnośnie do samodzielnych pracowników nauki, zaś Rada Wydziału przyjęła je w głosowaniu i postanowiła zgłosić na posiedzenie Senatu Akademickiego. Dotyczyły one nadania 8 profesur i docentur na Wydziale Teologicznym następującym osobom: ks. Mieczysławowi Żywczyńskiemu, ks. Bolesławowi Radomskiemu, ks. Józefowi Kellerowi, ks. Marianowi Rechowiczowi, ks. Stanisławowi Łachowi, ks. Feliksowi Gryglewiczowi, ks. Wincentemu Granatowi i ks. Władysławowi Krześniakowi. Ponadto Rada Wydziału uchwaliła nadanie praw i tytułów doktora teologii 11 księżom, których przewody odbyły się w czasie od maja 1952 roku do czerwca 1953 roku. Problemem, o czym informował ks. Radomski w marcu 1955 roku, pozostawało wydanie dyplomu doktorskiego, jako że przepisy państwowe zezwalały na to jedynie wówczas, gdy praca doktorska była wydrukowana, ewentualnie złożona i przygotowana do druku w Urzędzie Kontroli Prasy i Widowisk Publicznych. Nie uporano się z tym zagadnieniem do jesieni 1955 roku, gdy ks. Radomski przekazywał Radzie Wydziału wiadomości na temat wciąż czynionych w urzędzie cenzury starań o zaświadczenia stwierdzające gotowość prac do druku. Ogółem w czasie 6-letnich rządów dziekańskich ks. Radomskiego na Wydziale Teologicznym studenci uzyskali 55 magisteriów, 51 licencjatów i 33 doktoraty. Przeprowadzono również jeden przewód habilitacyjny o. Feliksa Bednarskiego w 1954 roku.

 

Ks. Radomski jako dziekan zajmował się również promowaniem rozwoju struktur wydziałowych. W październiku 1951 roku dziekan przedstawił Radzie Wydziału plan zorganizowania Sekcji Budowy i Konserwacji Kościołów przy Wydziale Teologicznym. Przyjęto wówczas wniosek odnośnie do dalszego procedowania nad tym projektem i ewentualnego uruchomienia sekcji od następnego roku akademickiego. W marcu 1952 roku powołana na życzenie ks. rektora specjalna komisja złożyła projekt utworzenia rocznego Studium Sztuki Kościelnej dla studentów Wydziału Teologicznego, Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej i Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. Plany te nie zostały jednak zrealizowane. Zaostrzający się kurs polityczny względem KUL ograniczył bowiem możliwości wdrożenia w życie cennej skądinąd inicjatywy. Tymczasem pod koniec 1955 roku Episkopat Polski zgłosił sugestię, aby na Wydziale Teologicznym utworzyć Katedrę Liturgiki i Muzykologii. Ks. Radomski zaangażował się osobiście w przeprowadzenie tej idei, choć w nieco zmienionej formie. W marcu 1956 roku zreferował członkom Rady Wydziału przygotowany program przeznaczony dla Sekcji Śpiewu i Muzyki Kościelnej. W wyniku burzliwej dyskusji wycofał jednak wniosek o powołanie wspomnianej sekcji, a Rada Wydziału przegłosowała jedynie utworzenie Katedry Muzykologii Kościelnej, sugerując zatrudnienie jako jej kierownika ks. Hieronima Feichta z Warszawy. Celem istnienia katedry miało być przygotowanie teoretyczne i praktyczne zarówno osób świeckich jak i duchownych do pracy w dziedzinie muzyki i śpiewu kościelnego. W kwietniu tego samego roku Senat Akademicki zatwierdził uchwałę Rady Wydziału erygującą nową katedrę i postanowił wystąpić w tej sprawie do ministerstwa. Początkowo, w lipcu 1956 roku, ministerstwo powiadomiło o braku akceptacji dla tej inicjatywy. Pozytywny skutek przyniosło jednak pismo odwoławcze rektora, tak iż katedra mogła rozpocząć swoje funkcjonowanie od początku nowego roku akademickiego. Ogółem rzecz biorąc w czasie sprawowania urzędu dziekańskiego przez ks. Radomskiego liczba katedr zwiększyła się z 13 do 14.

 

Na lata posługi dziekańskiej ks. Radomskiego przypadł intensywny rozwój Biblioteki Zakładów Teologicznych. W tym dziele ks. Radomski współpracował z ks. Żywczyńskim, który sprawował opiekę i nadzór kierowniczy nad biblioteką począwszy od 1948 roku. Księgozbiór, który jeszcze w okresie 1947-1949 liczył zaledwie 1 489 woluminów plus kilkaset nieskatalogowanych w następnych latach podlegał szybkiemu rozwojowi. W 1951 roku otworzono czytelnię w nowym lokalu, sporządzono nowe katalogi, utworzono 4 nowe działy biblioteczne. W 1952 roku wydzielono poszczególne grupy księgozbioru wg klucza: Pismo św., teologia dogmatyczna, teologia moralna i fundamentalna, historia Kościoła, podręczny księgozbiór historii Kościoła, patrologia, liturgika, historia teologii, księgozbiór podręczny oraz czasopisma. W bibliotece pracowali stypendyści zakładowi, zaś od jesieni 1952 roku udało się uzyskać zgodę na zatrudnienie stałej bibliotekarki. W sprawozdaniu za rok akademicki 1951/1952 dziekan zaznaczył, że ilość tomów w bibliotece zakładowej wzrosła do 15 655 zinwentaryzowanych i około 1 300 niezinwentaryzowanych woluminów. Liczba ta była zatem najwyższa na uniwersytecie.

 

Ks. Radomski jako dziekan czuwał również nad zaangażowaniem pracowników Wydziału Teologicznego w działalność Instytutu Wyższej Kultury Religijnej, który został reaktywowany przy KUL jeszcze w 1946 roku. Jego rola była szczególna, jako że w 1952 roku inne IWKR-y działające w polskich diecezjach zostały zlikwidowane na mocy rozporządzenia władz komunistycznych. Tymczasem 3-letnie studium lubelskie – od jesieni 1956 roku 2-letnie – kontynuowało swoją misję licząc w czasach ks. Radomskiego do 600 słuchaczy. O jego bieżących postępach – wykładach, seminariach, dniach skupienia, ks. dziekan regularnie informował na posiedzeniach Rady Wydziału.

 

Trudnym problemem, z którym przyszło się zmierzyć ks. Radomskiemu jako dziekanowi Wydziału Teologicznego była próba narzucenia przez reżim komunistyczny systemu kształcenia kleryków zakonnych. Zasadniczą rolę miał w tej dziedzinie odegrać KUL. Chodziło mianowicie o zorganizowanie przy uniwersytecie seminarium generalnego dla wszystkich alumnów zakonnych. Od strony lokalowej władze pragnęły to rozwiązać poprzez zgodę na rozbudowę funkcjonującego od 1931 roku przy uczelni konwiktu dla księży-studentów. Prace nad nowym gmachem ruszyły w 1955 roku. Rozpoczynający się wówczas rok akademicki był pierwszym, w którym podjęto pewne, choć jeszcze niezakrojone na szeroką skalę działania w celu sprowadzenia na KUL kleryków zakonnych. Organizacja studiów stała się kłopotliwym zadaniem ks. Radomskiego. Grupę 10 kleryków wraz z 2 kapłanami przysłały np. władze Zgromadzenia Księży Misjonarzy Saletynów, natomiast przełożeni Zakonu Kapucynów oficjalnie zrezygnowali ze studiów kleryków na zwyczajnym kursie teologii, motywując to otwarciem własnego seminarium. Ostatecznie pomysł upadł wraz z wypadkami, jakie miały nastąpić jesienią 1956 roku. W tym też czasie oddano do użytku, ale z innym przeznaczeniem nowy budynek konwiktu.

 

Do zadań dziekańskich należało również szereg czynności natury porządkowej, powtarzających się cyklicznie, jak choćby ustalanie terminów egzaminów w sesji czy czuwanie nad planem zajęć na kolejny rok akademicki. Istotną rolę odgrywało w tym wypadku sprawne zaplecze kancelaryjne. W czasach ks. Radomskiego miało miejsce kilka prób podniesienia jego efektywności. Tak więc w październiku 1950 roku dziekan informował Radę Wydziału, że Senat Akademicki postanowił przekazać prowadzenie sekretariatu Wydziału Teologicznego sekretariatowi Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. Miało to niewątpliwie związek z trwającym stopniowym wygaszaniem aktywności tego wydziału. Natomiast w czerwcu 1955 roku ks. Radomski przedstawił na posiedzeniu Rady Wydziału uzgodnione z ks. rektorem zarządzenia odnośnie do reorganizacji kancelarii dziekańskiej.

 

Ks. Radomski, będąc dziekanem Wydziału Teologicznego nie uchylał się również od zadań ogólnouniwersyteckich. Poza tym, iż z urzędu wchodził w skład Senatu Akademickiego, dodatkowo od 1951 roku sprawował funkcję przewodniczącego Senackiej Komisji Finansowej. Od 1953 roku wchodził w skład Komisji Wydawniczej Encyklopedii Katolickiej. W latach akademickich 1953/1954 oraz 1954/1955 był wybierany delegatem Wydziału Teologicznego do Rady Naczelnej Towarzystwa Przyjaciół KUL, odgrywającego bardzo dużą rolę jako źródło utrzymania uniwersytetu.

 

Długoletnia posługa dziekańska nie odbyła się wszakże bez elementów kryzysowych czy konfliktowych. Przykładem może służyć sytuacja związana z publikacją prasową autorstwa ks. Radomskiego, jaka ukazała się w „Tygodniku Powszechnym” w 1955 roku. Sposób przedstawienia przez ks. Radomskiego działalności naukowej Wydziału Teologicznego wzbudził protest księży profesorów Mieczysława Żywczyńskiego i Józefa Kellera, co z kolei stało się impulsem do dyskusji na posiedzeniu Rady Wydziału w listopadzie 1955 roku. Większością głosów przyjęto wówczas zasadę, że ks. Radomski będzie mógł wypowiadać się pisemnie o Wydziale Teologicznym tylko za uprzednią aprobatą Rady Wydziału. Sprawa oparła się o ks. rektora, któremu dziekan przedstawiał spór jako typowe nieporozumienie. Niemniej jednak odebrał on uchwałę Rady Wydziału jako wyraz braku zaufania do swej działalności pisarskiej. Wydaje się jednak, że impas w relacjach dziekana z częścią członków Rady Wydziału miał charakter doraźny. Świadczyć o tym może wybór ks. Radomskiego większością głosów na czwartą kadencję dziekańską 22 czerwca 1956 roku. To posiedzenie Rady Wydziału było zarazem ostatnim z jego udziałem.

 

W czasie sprawowania funkcji dziekańskiej przez ks. Radomskiego Wydział Teologiczny pomnożył zdecydowanie liczbę studentów. W ramach kursu zwyczajnego jesienią 1950 roku zaczynało studia 110 alumnów, zaś jesienią 1956 roku było ich 172. Jeszcze większy skok zanotował kurs wyższy, a było to odpowiednio 26 i 101 księży. Warto zauważyć, że działo się to przy ogólnym spadku liczby studentów KUL, wywołanym prześladowaniami ze strony komunistycznego aparatu władzy. W latach 1951-1953 liczba studentów na uczelni spadla z 3 517 do 2 050. Spadek został zahamowany dopiero w latach 1955-1957 zatrzymując się przy liczbie około 1 250 studentów.

 

Lata spędzone przez ks. Radomskiego w KUL, pomimo wzrastających obciążeń pracami o charakterze administracyjnym, zaowocowały jego dynamicznym rozwojem naukowym. O rezultatach prowadzonej przez siebie pracy badawczej ks. Radomski pisał w następujący sposób: „[…] Od września 1946 roku […] rozpocząłem na gruncie lubelskim badania nad aktem wiary, który rozpatrywany od strony motywacji jest uważany za przedmiot teologii fundamentalnej. W krótkim czasie badania wykazały, że motywacje subiektywne powinny by być badane metodą fenomenologiczną nie zaś historyczno-filozofczną, właściwą teologii fundamentalnej; dlatego należało by traktowanie o motywacjach obiektywnych uważać za wyłączny przedmiot teologii fundamentalnej, traktowanie zaś o motywacjach subiektywnych za przedmiot odrębny od przedmiotu teologii fundamentalnej. W ten sposób wyodrębniona dyscyplina została nazwana pistiologią. Ogólne wnioski dotyczące pistiologii znajdują się w pozycji zatytułowanej «Próba systematyzacji nauki o akcie wiary» (1948). W następnych latach prace nad systematyzacją posuwały się dalej. Ponieważ badania wykazały ścisłe powiązanie struktur aktu wiary z całą religijnością człowieka, a nawet z całym jego życiem świadomym, powstały dwie pozycje traktujące o tej kwestii; pierwsza z nich «Religiologia nowa nauka teologiczna» (1950) podająca schemat empirycznej nauki o religijności czyli schemat religiologii, druga «La methode universelle des recherches de l’acte de foi» (w druku) przedstawiająca między innymi ideę empirycznej nauki o całości struktur świadomego życia ludzkiego czyli witalistyki. Oprócz problemu systematyzacji dyscyplin traktujących o akcie wiary wysunął się też problem stworzenia narzędzi badań tak subtelnego przedmiotu, jakim jest akt wiary. Ten problem został w roku 1952 częściowo rozwiązany przez stworzenie metody intrawitalistycznej umożliwiającej analizę przeżyć człowieka, będących w rzeczywistości najistotniejszą częścią świadomego życia ludzkiego. Tą metodą pod kierunkiem Katedry Teologii Fundamentalnej pisane są prace magisterskie i doktorskie oparte na materiale terenowym, historycznym lub literackim. Metoda intrawitalistyczna jest opisana w drukowanym obecnie wspomnianym wyżej artykule francuskim. Obecnie […] pracuję nad witalistyką historycznych światopoglądów ze szczególnym uwzględnieniem ich stosunku do religii oraz nad ustalaniem techniki praktycznego stosowania metody intrawitalistycznej w badaniach”.

 

O kwalifikacjach naukowych ks. Radomskiego w następujący sposób wypowiedział się ks. Józef Iwanicki, profesor na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Warszawskiego i w swoim czasie rektor KUL: „[…] autor podchodzi do problemów teologicznych i religijnych od strony zjawiskowej. Fenomenologia życia religijnego jest dotychczas nieopracowana i brak jej systematyzacji oraz właściwych metod badawczych. Ks. Radomski w swych badaniach metodologicznych zajmuje się zapełnieniem tych dwóch luk. W zakresie systematyzacji jego oryginalne osiągnięcie polega na stworzeniu koncepcji witalistyki jako nauki empirycznej o historycznych strukturach życia świadomego jednostek i grup społecznych, w obrębie której jako jej część umieszcza witalistykę religijną tj. naukę empiryczną o religijności zwaną przez niego religiologią. W obrębie religiologii rozbudowuje dalsze podziały. W zakresie badań nad religijnością przeciwstawia się kierunkowi socjologicznemu […]. Ks. Radomski sądzi, że najbardziej istotnym elementem jest wewnętrzne – przeżyciowe nastawienie człowieka do religii. Stąd witalistyka […] traktuje głównie od strony przeżycia, czyli – jak się wyraża – intrawitalistycznie. Dla metodycznego badania przeżyć religijnych ks. Radomski stworzył oryginalną metodę nazywaną przez niego metodą witalistyczną, którą wypróbował na powieści psychologicznej i materiale zaczerpniętym z terenu. Metoda intrawitalistyczna umożliwia subtelną analizę przeżycia religijnego zwłaszcza motywacji religijnej”.

 

Opinię tę uzupełnił ks. Wincenty Kwiatkowski, również profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Podkreślił zwłaszcza oryginalność dorobku ks. Radomskiego, niezależnie od oceny przydatności powstałych koncepcji: „Celem przeprowadzenia badań nad religijnością dla statystycznego porównania jej natężenia w różnych środowiskach kościelnych autor opracował specjalny system pomiarowy zwany religiometrią. […] Autor proponuje formuły matematyczne, które byłyby podstawą dla stworzenia wysokich syntez statystycznych i kartograficznych odnośnie do religijności środowiska parafialnego. […] metody badań w dziedzinie religioznawczej, według których swe badania prowadzi są zgoła nowe, a wyniki tych badań są zgoła oryginalne i odznaczają się daleko posuniętą ścisłością”.

 

Ówczesny profesor a późniejszy rektor KUL ks. Marian Rechowicz konstatował natomiast: „[…] zaczął studiować teksty paleograficzne. […] dzięki swej pracowitości w niedługim czasie znakomicie opanował grekę klasyczną. Był jednym z niewielu w Polsce erudytów, którzy tę dziedzinę wiedzy bardzo dobrze znali. W wyniku szeregu żmudnych i precyzyjnych lat studiów posiadł gruntowną wiedzę, która kwalifikowała go jako najwybitniejszego w Polsce znawcę średniowiecznej teologii bizantyjskiej”.

 

Dorobek naukowy ks. Radomskiego i jego wysoka ocena pozwoliły Komisji Kwalifikacyjnej Wydziału Teologicznego KUL wystąpić w dniu 1 kwietnia 1954 roku – o czym już wspomniano – do Rady Wydziału, aby przedstawiła Senatowi Akademickiemu wniosek o nadanie ks. Radomskiemu tytułu profesora zwyczajnego teologii fundamentalnej. Rada Wydziału uczyniła to 2 kwietnia, Senacka Komisja Kwalifikacyjna poprała wniosek 6 kwietnia, Senat Akademicki przyjął wniosek 9 kwietnia i w dniu 27 maja 1954 roku rektor wystąpił do Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej o przyznanie ks. Radomskiemu tytułu profesora zwyczajnego.

 

Opracowania naukowe autorstwa ks. Radomskiego tylko w niewielkiej części ukazały się drukiem, a to ze względu na specyficzne warunki polityczne doby stalinowskiej. Opublikował zatem łącznie jedynie 6 książek i artykułów naukowych. Natomiast 29 innych prac pozostało w maszynopisach. Spośród studentów, których objął opieką naukową wypromował 15 licencjatów i 9 doktorów teologii. Pośród tych ostatnich figuruje m. in. nazwisko późniejszego kardynała Stanisława Nagy’ego.

 

Kariera naukowa ks. Radomskiego i jego awanse w strukturach akademickich zostały jednak gwałtownie przerwane. Dnia 27 września 1956 roku w godzinach wieczornych, wraz z jeszcze jednym przechodniem, został śmiertelnie potrącony przez samochód ciężarowy u zbiegu ul. Godebskiego i al. Racławickich.

Uroczystości pogrzebowe rozpoczęła eksporta ciała zmarłego z kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia NMP przy Szpitalu Klinicznym nr 1 w Lublinie w dniu 30 września. Trumna stanęła w kościele akademickim KUL, gdzie nazajutrz odprawiono nabożeństwo żałobne. Mimo że rozważano pochówek w Sędziszowie Małopolskim, gdzie mieszkali wówczas jego najbliżsi krewni, ks. Radomski spoczął ostatecznie na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie.

 

Oprac. Ks. Jarosław R. Marczewski

 

---

Źródła i literatura:

Archiwum Uniwersyteckie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

AU KUL, Referat Personalny, Akta osobowe pracowników, Radomski Bolesław ks., 1946 –1956, sygn. A – 303;

AU KUL, Wydział Teologii, Protokoły Komisji Rady Wydziału, 1948-1985, sygn. II 1.18;

AU KUL, Wydział Teologii, Księga Rady Wydziału Teologii, 1945-1958, sygn. II 1.16.1;

AU KUL, Wydział Teologii, Sprawozdania dziekańskie 1944-1990, sygn. II 1.23;

AU KUL, Kancelaria Rektorska, Korespondencja z Wydziałem Teologicznym, 1945-1967, sygn. brak;

AU KUL, Kancelaria Rektorska, Inauguracje roku akademickiego, 1944/45 - 1951/1952, sygn. brak;

AU KUL, Kancelaria Rektorska, Inauguracje roku akademickiego, 1952/1953, sygn. brak;

AU KUL, Kancelaria Rektorska, Inauguracje roku akademickiego, 1953/1954, sygn. brak;

AU KUL, Kancelaria Rektorska, Inauguracje roku akademickiego, 1954/1955, sygn. brak;

AU KUL, Kancelaria Rektorska, Inauguracje roku akademickiego, 1955/1956, sygn. brak;

AU KUL, Kancelaria Rektorska, Inauguracje roku akademickiego, 1956/1957, sygn. brak;

 

Bender R., Władze naczelne Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1944-1968, w: Księga jubileuszowa 50-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. M. Rechowicz i in., Lublin 1969, s. 119-141; Grzebień L., Radomski Bolesław Józef, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, red. L. Grzebień, t. 7, Warszawa 1983, s. 13-14 (tu bibliografia podmiotowa i przedmiotowa); Karolewicz G., Represje wobec społeczności Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1944-1956, w: Aparat ucisku na Lubelszczyźnie w latach 1944-1956 wobec duchowieństwa katolickiego, red. Z. Zieliński, M. Peret, Lublin 2000, s. 47-65; Kumor B., Radomski Bolesław Józef, w: Polski Słownik Biograficzny, red. E. Rostworowski i in., t. 29/4, Wrocław 1986, s. 733-734; Łach S., Kronika Wydziału Teologicznego 1944-1968, w: Księga jubileuszowa 50-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. M. Rechowicz i in., Lublin 1969, s. 143-157; Słomkowski A., Wspomnienia z czasów pełnienia obowiązków rektora KUL, w: Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1944-1952. Wspomnienia i relacje, red. J. Ziółek, Lublin 1999, s. 25-85; Story M., Ksiądz Profesor Bolesław Radomski (1904-1956), „Resovia Sacra”, 9/10 (2002/2003), s. 325-330; Ziółek J., Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1944-1992, w: Księga pamiątkowa w 75-lecie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. M. Rusecki, Lublin 1994, s. 31-55; Ziółek J., Wstęp, w: Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1944-1952. Wspomnienia i relacje, red. J. Ziółek, Lublin 1999, s. 5-19; http://www.radomski-legal.pl/tradycja.html (stan na dzień 30. 04. 2009 roku); rękopisy prac naukowych ks. B. Radomskiego znajdują się w Bibliotece Głównej KUL.

 

 

[1] O. Prof. Stanisław Styś (1896-1959) SJ, nowicjat w Starej Wsi 1910-1912, szkoła średnia tamże oraz w Chyrowie, Po maturze w 1916 studia filozoficzno-teologiczne w Starym Sączu i Krakowie. Po świeceniach kapłańskich w 1923 studiował w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie 1924-1927. Wykładał Pismo Święte i język hebrajski w kolegium Bobolanum w Lublinie 1928-1939. W latach 1944-1952, 1956-1959 zatrudniony na KUL, zob. L. Grzebień, Styś Stanisław, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 7, Warszawa 1983, s. 194-196.

[2] Późniejszy dziekan Wydziału Teologii, zob. biogram.

Początek strony