W dn. 15 lipca 2016 r. odszedł od nas prof. Michał Łesiów, od ponad 60 lat na różnych etapach swojego życia związany z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II: najpierw jako student, potem wieloletni pracownik Instytutu Filologii Słowiańskiej KUL, czy wreszcie jako gość specjalny wielu licznych spotkań naukowych i okolicznościowych organizowanych w naszym Instytucie. W krótkim rysie wspomnieniowym zaprezentuję kolejne etapy związków Prof. Michała Łesiowa z naszą Uczelnią.

 

1. Okres studiów

 

W biografii Prof. Michała Łesiowa pojawia się rok 1950, w którym kończy szkołę średnią, a następnie podejmuje studia w KUL, najpierw na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej, potem na kierunku filologia polska. W trakcie studiów polonistycznych klarują się zainteresowania naukowe Profesora. Uczestnicząc w seminarium językoznawczym prof. Tadeusza Brajerskiego, przygotowuje rozprawę magisterską nt. Gwara mieszkańców wsi Huta Stara w byłym powiecie buczackim. W przygotowaniu tejże rozprawy pomógł Profesorowi aktywny udział w studenckim kole naukowym, prowadzonym przez wspomnianego prof. T. Brajerskiego – działalność koła (sekcji językoznawczej) bowiem skupiała się na badaniach gwar Lubelszczyzny. Zainteresowania naukowe z czasów studenckich zainicjowały dalsze prace badawcze na kolejnych etapach ścieżki zawodowej Profesora, wielokrotnie uczestniczącego w badaniach gwar Lubelszczyzny. W kolejnych latach brał udział jako eksplorator w pracach terenowych mających na celu zebranie materiału do Małego atlasu gwar polskich. Pokłosiem zainteresowań są liczne publikacje z zakresu dialektologii, chociaż horyzont badawczy Profesora jest znacznie szerszy. Kontakt w trakcie studiów z profesorami historii literatury polskiej i powszechnej, z takimi osobistościami polonistyki, jak prof. Czesław Zgorzelski, Feliks Araszkiewicz czy Irena Sławińska ukształtowały postawę otwartego humanisty, doskonale łączącego językoznawcze, literaturoznawcze i kulturoznawcze aspekty badawcze.

 

2. Profesor Michał Łesiów jako pracownik naukowo–dydaktyczny IFS KUL

 

Powrót do Alma Mater nastąpił w roku 1982, kiedy to został utworzony Międzywydziałowy Zakład Badań nad Kulturą Bizantyńsko-Słowiańską. Rozpoczęcie tej działalności nie byłoby możliwe, gdyby nie usilne zaangażowanie dwóch osobistości z kręgu slawistów polskich: prof. Ryszarda Łużnego i właśnie prof. Michała Łesiowa. Kilka lat później w 1989 r. rozpoczęła swoją działalność Sekcja Filologii Słowiańskiej, której spuścizną jest obecny Instytut Filologii Słowiańskiej. Profesor Michał Łesiów przez wiele lat (do 1998 roku) kierował Katedrą Języków Słowiańskich. Od 1989 roku do czasu przejścia na emeryturę Profesor był zaangażowany w zajęcia dydaktyczne w naszym Instytucie, prowadząc wykłady z gramatyki opisowej i historycznej języka ukraińskiego, wykłady monograficzne oraz seminaria magisterskie i doktoranckie. Owocem tej pracy stały się mi.in. liczne obrony prac magisterskich powstałych pod kierunkiem naukowym Pana Profesora, a także sfinalizowane przewody doktorskie, w których Profesor był promotorem (dr Halina Nuckowska, dr Dagmara Nowacka, dr Tatiana Kołodyńska) lub recenzentem (dr Małgorzata Wideł-Ignaszczak, dr hab. Maria Mocarz). O wkładzie w rozwój i kształcenie kadry naukowej IFS KUL świadczy fakt, że 4 osoby spośród wyżej wymienionych są zatrudnione obecnie w Katedrze Języków Słowiańskich.

 

3. Profesor Michał Łesiów jako gość specjalny IFS KUL

 

Po przejściu na emeryturę kontakty prof. M. Łesiowa z Almą Mater nabrały nieco innego charakteru, głównie przybrały postać aktywnego udziału w spotkaniach naukowych. Dość wspomnieć, że Profesor był stałym gościem organizowanych przez Instytut seminariów i konferencji. Pozwolę sobie wymienić kilka takich przedsięwzięć z aktywnym udziałem Profesora: Słowianie Wschodni. Sarcum –Literatura – Język; Kultura Słowian Wschodnich w perspektywie historii, Wschód i Zachód (2004). W poszukiwaniu Europy duchowej, seminarium poświęcone 15. rocznicy śmierci prof. Ryszarda Łużnego: „Czy rusycystyka może służyć ewangelizacji?” Profesor Ryszard Łużny (1927-1998) i jego dzieło. W piętnastą rocznicę śmierci. Podtrzymywaniu kontaktów naukowych z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim służyły także cykliczne publikacje Profesora w Rocznikach Humanistycznych KUL (Seria „Słowianoznawstwo” oraz „Językoznawstwo”), czy ostatnie spotkanie z okazji jubileuszu prof. Aleksandra Barszczewskiego.

 

Na zakończenie pragnę zacytować Prof. Witolda Kołbuka – byłego Dyrektora IFS, który w tomie poświęconym 80-letniej rocznicy urodzin Profesora Michała Łesiowa zawarł w tekście swojego wystąpienia w pełni słuszną myśl: „Zawdzięczamy Mu więcej niż bardzo wiele. Dumni jesteśmy z jego odległych, niedawnych (….) związków z KUL”. Do tej myśli wypada mi jedynie w imieniu wszystkich Pracowników Instytutu Filologii Słowiańskiej KUL dodać słowa podziękowania za wkład wniesiony w powstanie i rozwój naszego ośrodka slawistycznego. Odszedł od nas wybitny językoznawca ukrainista o szerokich horyzontach badawczych i zarazem serdeczny człowiek, zawsze ofiarnie służący innym z pomocą.

 

Dr hab. Maria Mocarz-Kleindienst, prof. KUL

Dyrektor Instytutu Filologii Słowiańskiej KUL