EN:On Existence Again. An Attempt at a Recapitulation
Źódło/source:	Roczniki Filozoficzne, 65 (2017), nr 4
Strony/pages:	93-114

 

http://dx.doi.org/10.18290/rf.2017.65.4-5

 

Streszczenie

W niniejszym artykule przedstawiam moje poglądy dotyczące tematyki istnienia. Moją prezentację organizuję wokół trzech rozróżnień: między statycznymi a dynamicznymi koncep­cjami istnienia, między istnieniem czegoś jako faktem a istnieniem jako zasadą (czynnikiem wewnątrzbytowym) czegoś, między (przygodnym) istnieniem czegoś a (Boskim) istnieniem samym (czystym). Staram się przy tym bronić poznawczej wartości drugich członów tych dys­tynkcji w kontekstach ontologicznych i teologicznych. Za pomocą kilku eksperymentów myślo­wych pokazuję, że istnienie jako zasada jest czynnikiem różnicującym przedmioty realne wzglę­dem intencjonalnych oraz realne (aktualne) stany świata względem potencjalnych. Istnienie jest także koniecznym warunkiem swoistych aktywności poszczególnych bytów. W końcowych częś­ciach artykułu podejmuję dyskusję z trudnościami postawionymi przez Marka Piwowarczyka w jego artykule Trudności analizy faktu istnienia. Wykorzystuję przy tym koncepcję Barry’ego Millera, która — moim zdaniem — dostarcza narzędzi rozwiązujących większość tych (lub podobnych) trudności.

 

Summary

In the paper, I put forward my views on the topic of existence. I do it by focusing on three distinctions: between static conceptions of existence and dynamic ones; between existence (of something) as a fact and as a principle of being; and between the limited existence of contingent beings and the Divine existence itself. I try to defend the cognitive value of the second parts of these distinctions in ontological and theological contexts. In my opinion, existence as a dynamic factor of being makes the difference between real and intentional objects, as well as between real (actual) and potential states of the world. Existence is also a necessary condition of proper acti­vities of beings. In the final parts of the article I discuss some objections stated by Marek Piwo­warczyk in his essay “Troubles with an Analysis of Facts of Existence.” I maintain that most of these (or similar) difficulties can be resolved by means of tools present in Barry Miller’s con­ception of existence.  

 

 

Słowa kluczowe: istnienie; przedmioty intencjonalne i realne; rozróżnienie esse-essentia; Akwi­nata; Barry Miller.

Key words: existence; real and intentional objects; the esse-essentia distinction; Aquinas; Barry Miller.

 

 

Bibliografia/References:

 

1. Augustyn, św. 1987/397–401. Wyznania. Tłum. Zygmunt Kubiak, Warszawa: IW PAX, 1987.

2. Feser, Edward. 2014. Scholastic Metaphysics. A Contemporary Introduction. Heusenstamm: Edi­tiones Scholasticae, 2014.

3. Geach, Peter. 1969. „Form and Existence”. W: tenże. God and the Soul. South Bend: St. Augu­stine’s Press 1969², s. 42–64.

4. Hempoliński, Michał. 1989. Filozofia współczesna. Wprowadzenie do zagadnień i kierunków. T. I. Warszawa: PWN, 1989.

5. Lyons, John. 1989. Semantyka. Tłum. Adam Weinsberg. T. II. Warszawa: PWN, 1989.

6. Miller, Barry. 2002. „Existence”. W: The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Ed. Edward N. Zalta. https://plato.stanford.edu/archives/fall2009/entries/existence/

7. Miller, Barry. 1996. A Most Unlikely God. A Philosophical Enquiry into the Nature of God. Notre Dame and London: Notre Dame University Press, 1989.

8. Munitz, Milton Karl. 1974. The Mystery of Existence. An Essay in Philosophical Cosmology. New York: New York University Press, 1974.

9. Piwowarczyk, Marek. 2017. „Trudności analizy faktu istnienia”. Roczniki Filozoficzne 65 (2017), nr 4: 61–92. Niniejszy numer RF.

10. Stępień, Antoni B. 1999. „Zagadnienie kryterium istnienia”. W: tenże. Studia i szkice filo­zoficzne. T. I, 322–337. Lublin: RW KUL, 1999.

11. Stróżewski, Władysław. 1994. „Trzy koncepcje istnienia”. W: tenże. Istnienie i sens, 49–72. Kraków: Znak, 1994.

12. Tomasz z Akwinu, św. 1994/1256. O bycie i istocie. De ente et essentia. W: Mieczysław A. Krąpiec. Byt i istota. Św. Tomasza ‘De ente et essentia’. Przekład i komentarz, 9–47. Lublin: RW KUL, 1994.

13. Tomasz z Akwinu, św. 2010/1265–1266. Kwestie dyskutowane o mocy Boga. Questiones dis­putatae de potentia Dei. T. IV. Red. Mateusz Przanowski i Jan Kiełbasa, tłum. Beata Spie­ralska i Magdalena Bieniak-Nowak. Kęty, Warszawa: Wydawnictwo Marek Derewiecki, In­stytut Tomistyczny, 2010.

14. Weigel, Peter J. 2008. Aquinas on Simplicity: An Investigation into the Foundations of His Philo­sophical Theology. Oxford: Peter Lang, 2008.

 

Informacja o autorze/Information about Author:

Prof. dr hab. Jacek Wojtysiak—Katedra Epistemologii na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II; adres do korespondencji: Al. Racławickie 14, 20–950 Lublin; e-mail: wojtys@kul.lublin.pl

 
 

Cytowanie/Citation information:

Wojtysiak, Jacek. 2017. Jeszcze o istnieniu — próba rekapitulacji. "Roczniki Filozoficzne" 65, 4: 93-114, DOI: 10.18290/rf.2017.65.4-5.