EN: Freedom in Ludwig von Mises’s Thought (1881-1973)  

 

Źródło/source:

Roczniki Filozoficzne, 63(2015), nr 2

 
Strony/pages: 207-235  

 

DOI 10.18290/rf.2015.63.2-13

 

Streszczenie

Ludwig von Mises jest głównym przedstawicielem tzw. Ekonomicznej Szkoły Austriackiej, autorem monumentalnego dzieła Ludzkie działanie. Mises opowiadał się za stanowiskiem leseferyzmem w dziedzinie ekonomii, a zatem za wolnym rynkiem, indywidualną wolnością oraz ograniczonym państwem. Niniejszy tekst jest próbą syntetycznego ujęcia rozumienia wolności w myśli Misesa. Austriacki ekonomista podkreśla znaczenie wolnych działań społecznych oraz naturalnych więzi, które inspirują ludzi do działania. Działania te są dużo bardziej skuteczne aniżeli inicjatywy inspirowane i kontrolowane przez państwo. Mises podkreśla znaczenie wolności negatywnej, a zatem wolności politycznej dla rozwoju społecznego. Państwo jest potrzebne, ale w ograniczonych obszarach - obronności oraz wymierzania sprawiedliwości. Poza tymi dziedzinami samorządne społeczeństwo organizuje się dużo bardziej efektywnie.

 

Summary

Ludwig von Mises is the main representative of the so-called Austrian School of Economics, an author of the monumental work Human Action. He was in favour of laissez-faireism in economics, that is, the free market, individual freedom and limited state. This text is an attempt at a synthetic approach to Mises's understanding of freedom. The Austrian economist underlines the importance of free social actions and natural bonds that inspire people to act. Such actions are much more effective than initiatives inspired and controlled by the state. Mises stresses the importance of negative freedom, therefore political liberty, for social development. The state is important, but in limited spheres-in defence and justice. Outside these spheres the self-governing society is considerably more effective.

 

 

Słowa kluczowe: działanie; liberalizm; państwo; prakseologia; wolność; wolność negatywna

 

Key words: action; freedom; negative freedom; liberalism; praxeology; state.

 

 

Bibliografia/References:

  1. Mises L. von, The Free and Prosperous Commonwealth. An Exposition of the Ideas of Classical Liberalism, trans. R. Raico, Princeton: D. van Nostrand, 1962.
  2. Mises L. von, Epistemological Problems of Economics, trans. G. Reisman, New York: New York University Press, 1981.
  3. Mises L. von, Omnipotent Government. The Rise of the Total State and Total War, Spring Mills: Libertarian Press, Inc., 1985.
  4. Mises L. von, Planning for Freedom: and other Essays and Addresses, South Holland: Libertarian Press, 1969.
  5. Mises L. von, Liberty and Property, Auburn: The Ludwig von Mises Institute, 1988.
  6. Mises L. von, The Economic Foundations of Freedom, w: L. von Mises (red. B. B. Greaves, Economic Freedom and Interventionism. An Anthology of Articles and Essays by Ludwig von Mises, Irvington-on-Hudson: The Foundation for Economic Education, 1990, s. 3-10.
  7. Mises L. von, Ludzkie działanie. Traktat o ekonomii, tłum. W. Falkowski, Warszawa: Instytut Ludwiga von Misesa, 2007.
  8. Mises L. von, Biurokracja, tłum. J. Kłos, Lublin: Instytut Liberalno-Konserwatywny Fijorr Publishing Co., 2005.
  9. Mises L. von, Liberalizm w tradycji klasycznej, tłum. S. Czarnik, Kraków 2004.
  10. Mises L. von, Planowany chaos, tłum. L.S. Kolek, Lublin 2002.
  11. Butler E., Ludwig von Mises – a Primer, London: The Institute of Economic Affairs, 2010.
  12. Gniadek J., Dwaj ludzie z Galicji. Koncepcja osoby ludzkiej według Ludwiga von Misesa i Karola Wojtyły, Warszawa: Fijorr Publishing Company, 2011.
  13. Hazlitt H., The Road to Totalitarianism, w: Sennholz M. (red.), On Freedom and Free Enterprise, Princeton: D. van Nostrand Company, Inc. 1956.
  14. Read L. R., Unearned Riches, w: Sennholz M. (red.), On Freedom and Free Enterprise, Princeton: D. van Nostrand Company, Inc. 1956.
  15. Zanotti G.J., Intersubjectivity, Subjectivism, Social Sciences, and the Austrian School of Economics, w: “Journal of Markets & Morality”, vol. 10, no 1, 2007, s. 115-141.
  16. Adams J. L., Mediating Structures and the Separation of powers, w: M. Novak (red.), Democracy and Mediating Structures. A Theological Inquiry, Washington D.C.: American Enterprise Institute, 1980, p. 1-30.
  17. Berlin I., Dwie koncepcje wolności i inne eseje, tłum. H. Bartoszewicz i in., Warszawa 1991.
  18. Dylus A., Gospodarka. Moralność. Chrześcijaństwo, Warszawa: „KONTRAST” Wydawnictwo Fundacji ATK, 1994.
  19. Dzielski M., Bóg, wolność, własność, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, 2007.
  20. Galston W., Cele liberalizmu, tłum. A. Pawelec, Kraków: Wydawnictwo Znak, 1999.
  21. Gilder G., Bogactwo i ubóstwo, tłum. J. Kropiwnicki, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2001.
  22. Hindess B., Philosophy and Methodology in the Social Sciences, Hassocks: The Harvester Press, 1977.
  23. Hudzik J. P., Rozum – wolność – odpowiedzialność. Studium z historii idei w nowożytnej i współczesnej myśli filozoficznej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2001.
  24. Hudzik J. P., Wykłady z filozofii polityki, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2002.
  25. Jan Paweł II, Centesimus annus, Wrocław: TUM, 1995.
  26. Kłos J., Wolność – indywidualizm – postęp. Liberalizm konserwatywny wobec nowoczesności, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2007.
  27. Kwaśnicki W., Historia myśli liberalnej, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2000.
  28. Kwaśnicki W., Zasady ekonomii rynkowej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2001.
  29. Kymlicka W., Współczesna filozofia polityczna, tłum. A. Pawelec, Kraków: Wydawnictwo Znak, 1998.
  30. Landreth H., Colander D. C., Historia myśli ekonomicznej, tłum. A. Szeworski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
  31. LeFevre R., The Fundamentals of Liberty, Santa Ana: Rampart Institute, 1988.
  32. Miklaszewska J., Wolność jednostki i jej granice w demokratycznym państwie, w: Zuziak W., Byrska J. M. (red.), Wolność i władza w życiu publicznym, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, 2008.
  33. Newman J. H., Discussions and Arguments, London: Longmans, Green and Co, 1924.
  34. Putnam R., Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych, tłum. P. Sadura i S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne Spółka z o.o., 2008.
  35. Rothbard M.N., The Ethics of Liberty, New York and London: New York University Press, 1998.
  36. Sen A., Rozwój i wolność, tłum. J. Łoziński, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2002.
  37. Sikorski C., Wolność w organizacji. Humanistyczna utopia czy prakseologiczna norma?, Kluczbork-Łódź: ANTYKWA, 2000.
  38. Skillen J. W., Doing Justice to Entrepreneurial (and Other) Responsibilities, „Journal of Markets & Morality”, t. 13, nr 2, 2010, s. 319-344.
  39. Szahaj A., Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitarystami a „sprawa polska”, Warszawa: Fundacja ALETHEIA, 2000.
  40. Wojtyła K., Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Lublin: Wydawnictwo TN KUL, 1994.

 

Informacja o Autorze/Information about Author:

Dr hab. Jan Kłos, prof. KUL –Katedra Etyki Szczegółowej w Instytucie Filozofii Teoretycznej na Wydziale Filozofii KUL; adres do korespondencji: Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin; e-mail: klosjan@kul.lublin.pl

 

 

Cytowanie/Citation information:

Kłos, Jan. 2015. "Wolność w myśli Ludwiga von Misesa (1881-1973)." Roczniki Filozoficzne 63, 2: 207-235. DOI: 10.18290/rf.2015.63.2-13.

 

 

 

Autor: Anna Starościc
Ostatnia aktualizacja: 24.02.2016, godz. 23:23 - Anna Starościc