ks. Słomkowski

 

 

Ks. prof. Antoni Słomkowski (1900–1982)

dogmatyk, mariolog, rektor KUL (1944-1951)

 

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, mimo pomimo słabego zdrowia, zgłosił się 1 VII 1919 do Wojska Polskiego i wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej. Po zdaniu matury w marcu 1921 r. wstąpił do seminarium duchownego w Gnieźnie, po trzech latach został wysłany na studia do Strasburga, które ukończył ze stopniem doktora teologii (1928). Jeszcze w trakcie studiów przyjął święcenia kapłańskie (1925).


Po powrocie do Polski podjął pracę w kancelarii prymasa kard. Augusta Hlonda, wykładał również historię filozofii w seminarium w Gnieźnie. W 1933 r. uzyskał habilitację na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego, a rok później objął katedrę teologii dogmatycznej na Wydziale Teologicznym KUL. Pełnił funkcję prodziekana (1935-1937) i dziekana tego Wydziału (1937-1939).


Po wyparciu Niemców z Lublina stanął na czele odradzającego się uniwersytetu jako rektor. Jego zasługi dla odbudowy uniwersytetu w niezwykle trudnej sytuacji spowodowały, że określany jest mianem „drugiego założyciela” bądź „odnowiciela” KUL. W wyniku pertraktacji z PKWN uzyskał zgodę na reaktywowanie uczelni, zachowanie jej katolickiej tożsamości i autonomii. Mimo trudności materialnych nie tylko wznowił studia na 4 wydziałach istniejących przed wojną, ale również otworzył Wydział Filozoficzny. Zatrudnił na KUL uczonych z uniwersytetów: lwowskiego, wileńskiego, poznańskiego. Obok odbudowy Gmachu Głównego zainicjował powstanie budynku biblioteki KUL oraz domu akademickiego na tzw. Poczekajce. Otaczał opieką studentów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, udzielając stypendiów, bezpłatnych posiłków, a także oddając większość swej pensji na ich potrzeby.


Troszcząc się o zachowanie katolickiego charakteru uczelni sprzeciwiał się wszelkim próbom podporządkowania uniwersytetu władzy komunistycznej. Nie wyraził zgody nana działalność na KUL Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej. Pod naciskiem władz został 6 X 1951 usunięty ze stanowiska rektora i pozbawiony możliwości prowadzenia wykładów. Nie oznaczało to jednak końca represji stalinowskich wobec ks. Słomkowskiego. W 1952 r. został aresztowany, niesłusznie oskarżony o przestępstwa gospodarcze, a następnie skazany na trzy lata więzienia pod zarzutem „handlu zagranicznymi środkami płatniczymi”. Po odzyskaniu wolności przez kilka lat prowadził na KUL zajęcia zlecone, a 1960 r. Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego zakazało prowadzenia mu zajęć uniwersyteckich.


Mimo pożegnania z KUL-em kontynuował aktywną działalność naukową i kapłańską, był inicjatorem i kierownikiem Prymasowskiego Studium Życia Wewnętrznego w Warszawie, prowadził wykłady w seminariach duchownych oraz liczne rekolekcje. W 1978 r. otrzymał od Senatu KUL Medal za Zasługi dla KUL. Zmarł cztery lata później. W 2008 r. został odznaczony pośmiertnie przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.