Konstytucja Benedykta XII Benedictus Deus (1336) należy do najbardziej autorytatywnych wypowiedzi magisterialnych dotyczących stanu ludzi między śmiercią a zmartwychwstanie. Złożony kontekst historyczny, eklezjalny i polityczny, w którym ten dokument powstał, wpłynął w istotny sposób na problem jego interpretacji. Wysuwana jest tu kwestia dokładniejszej kwalifikacji teologicznej. Kontrowersja teologiczna zrodziła się w wyniku serii homilii wygłoszonych przez Jana XXII, w których mówił on o odroczeniu do czasów ostatecznych definitywnej zapłaty dla dusz. Wypowiedzi papieża, mające charakter osobistej opinii, wzbudziły liczne reakcje i krytyki, także reperkusje natury politycznej, doprowadzając go do tzw. „odwołania”. Wraz ze wspomnianą Konstytucją Benedykt XII potwierdził natychmiastowość zapłaty dla dusz po śmierci. W opracowanich można dostrzec pewne „nierówności” w interpretacji całego wydarzenia. Zazwyczaj wskazuje się na nieciągłość w tej materii między oboma papieżami. W nowszych studiach pojawiają się zaś próby wykazania tutaj ciągłości, opierając się na semantyce i dialektyce dokumentów oraz powiązaniu wydarzeń: stanowisko Benedykta XII w Konstytucji miałoby być subtelnym potwierdzeniem opinii poprzednika.

C. Naumowicz, BENEDICT XII’S BULL “BENEDICTUS DEUS.”
AN ATTEMPT TO RECONSIDER THE CONTROVERSY

Summary

The bull Benedictus Deus (1336) by Benedict XII is one of the most authoritarian statements of the Magisterium pertaining to the state of humans between the death and resurrection. A complex historical, ecclesiastical and political situation, in which the document was created, influenced its interpretation significantly. An issue of a more precise theological qualification is put forward here. The theological controversy was born as a result of a series of homilies delivered by John XXII, when he had spoken of the adjournment of the definite souls’ payment until the End Times. The Pope’s statements, being a personal opinion, gave rise to a number of reactions and criticism, as well as political repercussions, leading to his “withdrawal.” Together with the aforementioned Bull, Benedict XII confirmed the immediacy of the soul’s payment after death. In the studies we may notice certain “unevenness” in the interpretation of this event. Usually, a discontinuity of the two Popes in the matter is underlined. In more recent works, there have been attempts to show the continuity, based on the semantics and dialectics of the documents and connection of events – the stance of Benedict XII in the Bull would therefore be a subtle confirmation of his predecessor’s opinion.