Wystąpienie metropolity lubelskiego było wykładem otwartym w ramach cyklu Konwersatoriów Myśli Karola Wojtyły – Jana Pawła II, którego tematem w obecnym roku jest „Istota i misja uniwersytetu we współczesnym świecie”. Cykl wydarzeń organizuje Instytut Jana Pawła II KUL.

Abp Budzik rozpoczął refleksję od analizy Konstytucji Apostolskiej „Ex Corde Ecclesiae”. Przywołał definicję uniwersytetu oraz najstarszy dokument Stolicy Apostolskiej dotyczący uniwersytetu – napisany przez papieża Aleksandra IV. – Misją wspólnoty akademickiej jest przyczynianie się do ochrony i postępu ludzkiej godności oraz dziedzictwa kulturowego. W tym celu uniwersytet musi mieć zapewnioną autonomię instytucjonalną oraz wynikającą z niej wolność akademicką, czyli swobodę badań naukowych i nauczania w granicach zakreślonych przez wymagania prawdy i wspólnego dobra – mówił arcybiskup.

Co stanowi specyfikę uniwersytetu katolickiego? Od strony formalnej decyduje o niej aprobata kompetentnej władzy, tj. Stolicy Apostolskiej, Konferencji Episkopatu albo biskupa diecezjalnego. Uczelnia może się uważać za katolicką i używać tego przymiotnika w swojej nazwie jedynie za przyzwoleniem jednej z tych instytucji, po spełnieniu odpowiednich warunków.