Edmund Morawiec CSSR, ur. 29 X 1930 r. w Lgoczance k. Częstochowy,  zmarł 11 lutego 2019 r. w Tuchowie, prof. dr hab., absolwent KUL, filozof, metafizyk.

 

Do zakonu wstąpił w 1951 r. w Tuchowie, gdzie odbył studia filozoficzno-teologiczne. Święcenia kapłańskie przyjął w 1957 r. Po zdaniu matury w Liceum Korespondencyjnym w Tarnowie rozpoczął w 1957 r. studia na WF z zakresu filozofii bytu. Magisterium z filozofii w dziedzinie metafizyki uzyskał w 1961 r. na podstawie pracy Rola intuicji w uznawaniu zdań filozoficznych u Kartezjusza, napisanej pod kierunkiem o. M.A. Krąpca, który był także promotorem jego doktoratu z filozofii w zakresie metafizyki, otrzymanego w 1964 r. na podstawie rozprawy Przedmiot a metoda w filozofii Kartezjusza (Warszawa 1970). Znaczący wpływ na rozwój jego zainteresowań filozoficznych mieli także wykładowcy: ks. S. Kamiński, S. Swieżawski oraz A.B. Stępień. W 1964 r. został zatrudniony na stanowisku asystenta, następnie adiunkta na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej ATK, gdzie habilitował się w 1971 r. na podstawie rozprawy Rola intuicji w przyjmowaniu założeń w metafizyce ogólnej u J. Maritaina (Warszawa 1974). W 1985 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego na podstawie monografii W kierunku metafizyki egzystencjalnej (Warszawa 1984), za którą otrzymał Nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1985). W l. 1973 i 1974 przebywał na stypendium w L’Institut Catholique de la Philosophie w Paryżu, w 1977 na uniwersytecie w Wiedniu, zaś w 1978-79 w Catholic University of America w Waszyngtonie.

 

W ATK pełnił funkcje kierownika Katedry Metafizyki, prodziekana Wydziału Filozofii oraz prorektora Akademii (1987-93), do przekształcenia której w UKSW znacząco się przyczynił. Był także zastępcą redaktora naczelnego kwartalnika filozoficznego „Studia Philosophiae Christianae”. W l. 1962-2000 wykładał filozofię w WSD OO. Redemptorystów w Tuchowie i Krakowie. Z UKSW związany był do 2012 r. Współpracował także z WF, dla którego napisał ok. 30 recenzji doktorskich, 8 habilitacyjnych i 4 o uzyskanie tytułu profesora. W 2012 r. za wkład w rozwój naukowy środowiska filozoficznego KUL oraz wieloletnią współpracę między uniwersytetami otrzymał od Rektora lubelskiej Uczelni wyróżnienie Gratae Memoriae Signum Universitatis.

 

Zasadnicze zainteresowania naukowe Morawca dotyczą metafizyki klasycznej, a w jej ramach filozofii Boga, metodologii metafizyki klasycznej oraz pozaklasycznych kierunków filozoficznych. W jego poszukiwaniach badawczych wyróżnia się 6 nurtów:

1. 1^o jedność filozofii klasycznej, szczególnie relację między metafizyką a filozofią Boga;
2. różnorodne wersje metafizyki, w ramach której ukazał przyczyny zagubienia myśli filozoficznej św. Tomasza z Akwinu (egzystencjalnej interpretacji bytu) i wskazał na wielorakie czynniki jej odkrycia, zaistniałe w początkach XX w.;
3. chrześcijański charakter filozofii w ogóle, gdzie poddał analizie problem zaangażowania filozofii klasycznej, na przykładzie rozpatrzenia zagadnienia możliwości nazywania filozofii klasycznej filozofią chrześcijańską; ukazał warunki, pod jakimi filozofię klasyczną można nazywać „filozofią chrześcijańską”;
4. krytykę filozofii klasycznej, począwszy od czasów najwcześniejszych do czasów współczesnych, na podstawie której wskazał fakt ścisłego powiązania rozwoju filozofii klasycznej z jej krytyką; jego zdaniem krytyka filozofii klasycznej uzasadnia pojawienie się jej nowych wersji (filozofia klasyczna nawiązująca do metody transcendentalnej Immanuela Kanta, fenomenologii Edmunda Husserla oraz egzystencjalizmu);
5. zadania filozofii klasycznej, które według Morawca dyktowane są przedmiotem i metodą filozofii, zatem nie można stawiać jej zadań z góry; ich charakter bowiem wynika z jej natury;
6. problem relacji między filozofią klasyczną a naukami szczegółowymi, w którym zajął stanowisko radykalne, wyrażające się w tezie o niemożliwości łączenia filozofii klasycznej z wynikami badań nauk szczegółowych, jak również z ich metod.

Stanowisko to uzasadnił odmiennością przedmiotu filozofii klasycznej, jej metody i zadań.

Zaprezentował własną interpretację metafizyki klasycznej oraz własne rozumienie relacji filozofii klasycznej do nauk szczegółowych, na przykładzie odniesienia antropologii filozoficznej do empirycznych nauk szczegółowych o człowieku. W ramach prowadzonych przez niego badań pozaklasycznych nurtów filozofii mieszczą się następujące kierunki: filozofia Kartezjusza, filozofia I. Kanta, angielska filozofia analityczna, częściowo także filozofia Martina Heideggera. Zwrócił też uwagę na pojęcie nowoczesności w postmodernizmie.

 

Do gł. publikacji Morawca należą: Przedmiot a metoda w filozofii Kartezjusza (Warszawa 1970), Rola intuicji w przyjmowaniu założeń w metafizyce ogólnej u J. Maritaina (Warszawa 1984), W kierunku metafizyki egzystencjalnej. Studium historyczno-analityczne (Warszawa 1994), Podstawowe zagadnienia metafizyki klasycznej (Warszawa 1998), Odkrycie egzystencjalnej wersji metafizyki klasycznej (Warszawa 2004), Metafizyka klasyczna wersji egzystencjalnej (z P. Mazanką, Warszawa 2006), Intuicja intelektualna w metafizyce ogólnej Jakuba Maritaina. Studium z historii metodologii metafizyki klasycznej (Warszawa 2008; Intellectual Intuition in the General Metaphysics of Jacques Maritain. A Study in the History of the Methodology of Classical Metaphysics, Frankfurt am Main 2013), O nowoczesności w filozofii różnych epok historycznych. Studium z historii pojęcia nowoczesności (Warszawa  2012), Wybrane filozoficzne koncepcje rozumu ludzkiego i racjonalności (Warszawa 2014).

 

Napisał także wiele znaczących artykułów publikowanych na łamach, m.in.: „Studia Philosophiae Christianae”, „Collectanea Theologica”, „Roczników Filozoficznych”, „Łódzkich Studiów Teologicznych”. Jest członkiem m.in.: International Society for Metaphysics, Union Mondiale des Societes Catholique, Societe Internationale Thomas d’Aquino. Należał także do Komitetu Nauk Filozoficznych PAN. Brał udział w licznych polskich i zagranicznych kongresach filozoficznych, m.in. w Bonn, Waszyngtonie, Toronto. Wygłaszał gościnnie odczyty w L’Institut Catholique de Paris, Rzymie i na uniwersytecie w Reims. Został odznaczony m.in.: Srebrnym Krzyżem Zasługi (1974), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1989) oraz Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski (2000).

 

Edmund Morawiec, RuF 43(1986), nr 2, s. 191-194, 56(1999), nr 3-4, s. 450-475; P. Mazanka, Bibliografia prac księdza profesora Edmunda Morawca, w: Filozofia i teologia w życiu człowieka, red. P. Mazanka, Warszawa 2001, s. 29-34; tenże, Ojciec profesor Edmund Morawiec. Życie i działalność naukowa, w: tamże, s. 24-28; tenże, W trosce o dobrą filozofię [z Morawcem rozmawia P. Mazanka], tamże, s. 35-47; W trosce o dobrą filozofię. Księga pamiątkowa w 50. rocznicę święceń kapłańskich ojca profesora Edmunda Morawca CSsR, red. M. Urban, M. Pawliszyn, Kraków 2007; S. Zawadzka, Edmund Morawiec, Paweł Mazanka. Metafizyka klasyczna wersji egzystencjalnej [recenzja], „Studia Philosophiae Christianae” 43 (2007), nr 2, s. 205-212.

 

Paweł Mazanka