PRZEGLĄD PRAWNO-EKONOMICZNY

 Nr 16 (3/2011) | lipiec-sierpień-wrzesień 2011

pobierz pdf 

 

 

Przedmowa

dr Barbara LUBAS (Redaktor Naczelna), s. 3

 

 

Artykuły

 

 

Trybunały - „Gacaca" w Rwandzie
Gacaca - Tribunals in Rwanda

dr Katarzyna BANASIK s. 5

 

W reakcji na masakrę ludności z 1994 r. Rwanda utworzyła system sądownictwa określony w raporcie Human Rights Watch jako „innowacyjny". Obok zwyczajnych sądów powszechnych wprowadzono „sprawiedliwość bazującą na masowej wspólnocie". Powierzenie w XXI wieku wymierzania sprawiedliwości niewykształconym laikom jest ewenementem na skalę światową, tym większym, gdy weźmie się pod uwagę ciężar gatunkowy przekazanych im spraw. Wszak „Gacaca" - stosując uproszczoną procedurę - osądzają sprawców zbrodni ludobójstwa i przestępstw przeciwko ludzkości oraz są uprawnione do wymierzenia także kary dożywotniego pozbawienia wolności.
Wskazane wyżej pozytywne i negatywne aspekty działalności tych oryginalnych i specyficznych sądów przywiodły obserwatorów z organizacji Human Rights Watch do konkluzji, że wdrożenie ich orzekania było „sukcesem mieszanym" („mixed success"). „Gacaca" umożliwiły doprowadzenie do sprawiedliwości, aczkolwiek jest to „sprawiedliwość kompromisowa" („justice compromised"). Z taką oceną trybunałów „Gacaca" można się zgodzić, jednakże tylko przy uwzględnieniu realiów społeczno - ekonomicznych ich funkcjonowania. Trybunały „Gacaca" stanowią - jak powiedział prezydent Paul Kagame - „African solution to African problems" (afrykańskie rozwiązanie afrykańskich problemów).
Seventeen years have recently passed since the massacre in African Rwanda, regarded as the most shocking of the contemporary crimes of genocide. Not only an international tribunal ad hoc was established in order to sentence the perpetrators of this crime, but also special "Gacaca" tribunals, based on traditional local community courts, were created. These tribunals will soon complete their work. The time has come to summarise and evaluate their activities.

 

 

 

Etyka prawnicza w praktyce wymiaru sprawiedliwości
Legal ethics in judicial practice

dr Paweł BUCOŃ s. 17

 

W niniejszym artykule autor podejmuje refleksje dotyczące etyki wykonywania zawodów prawniczych. Zauważa, iż coraz częściej pojawiają się postulaty, aby prawnicy odznaczali się nie tylko wysokim poziomem profesjonalizmu, ale też postępowali w sposób odpowiadający godności wykonywanych przez nich zawodów. Każdy zawód prawniczy ma swój wewnętrzny zbiór zasad etyki - kodeks etyczny. Charakterystyczne i wspólne dla wszystkich grup prawników są takie wartości jak: sprawiedliwość, bezstronność, uczciwość, nieprzekupność, niezależność, godność zawodu, sumienność, staranność, rzetelność, skrupulatność, obowiązek pogłębiania wiedzy, tajemnicę zawodową, lojalność, koleżeństwo, uprzejmość, wzajemną życzliwość i szacunek, dobre obyczaje, troskę o autorytet swego urzędu.
Niestety, praktyka pokazuje, że nie wszyscy prawnicy postępują zgodnie z zasadami wyrażonymi w zbiorach etyki. Swoje spostrzeżenia autor popiera przykładami. Uważa, że jednym ze sposobów przeciwdziałania i zwalczania takich zjawisk jest uwrażliwianie na te zagadnienia studentów i aplikantów oraz konsekwentne pociąganie do odpowiedzialności dyscyplinarnej postępujących nieetycznie prawników.
In this article, the author is reflecting on the ethics of practising the legal profession. He observes an increasing occurrence of postulates which state that lawyers should not only be characterised by high professionalism, but also act in a manner appropriate to the type of business they are conducting. Each legal profession has its own, internal set of ethic principlesan ethical code. Characteristic of and common to all groups of lawyers are such values as justice, impartiality, honesty, incorruptness, independence, respect for their profession, conscientiousness, diligence, reliability, meticulousness, the obligation to broaden knowledge, keeping professional secrets, loyalty, kindness towards colleagues, mutual sympathy and respect, good trade practice, and caring about the prestige of one's office.
Unfortunately, in reality not all lawyers abide by the principles which form ethical sets. The author, supporting his observations with examples, believes that one of the ways to counteract and combat such adverse phenomena is to sensitise students and legal interns to these issues, and to bring lawyers who violate ethical principles to disciplinary liability.

 

 

 

Protection of the press title within the Polish unfair competition law
Ochrona tytułu prasowego w polskim prawie zwalczania nieuczciwej konkurencji

dr Grzegorz TYLEC s. 23

 

The article focuses on the legal protection of the press title within the Polish unfair competition law. Marks and features indentifying individual works are of paramount importance in commercial trade of the latter. For example, a magazine is made distinct by its title. It is commonly known that a proper and intriguing title, stirring public interest will considerably contribute economic success and popularity works. The analysis of binding legal regulations leads to the conclusion that there is a lack of a uniform model as far as legal protection of a title is concerned. Legal protection of a title might be based on regulations of the law on copyright, industrial ownership law or personal interests anchored in the civil code. However, it seems that the provisions of the unfair competition law offer the most comprehensible protection against illegal usage of other's work's title.
Artykuł dotyczy problematyki ochrony prawnej tytułu urworu z punktu widzenia polskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji. Nazwy utworów a w tym m. in. ich tytuły pełnią w obrocie handlowym wiele ważnych funkcji. Tytuły prasowe służą przede wszyskim do odróżniania utworów. Jednak powszechnie wiadomo, że znany i popularny tytuł ma siłę przyciagania kienteli, posiada więc określoną wartość rynkową zasługującą na ochronę prawną. Analiza regulacji pranych prowadzi do wniosku, iż ochrona tytułu może być realizowana w różnych okolicznosciach przez różnego rodzaju regulacje prawne m. in. prawo autorskie, prawo cywilne, czy też prawo własności przemyslowej. Pośród tych regulacji szczególne znaczenie praktyczne dla ochrony dobra jakim jest tytuł posiada jednak ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

 

 

 

Analiza nowych uprawnień i kompetencji Rzecznika Praw Dziecka
w świetle ustawy z dnia 24 września 2010 r. o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka

oraz niektórych innych ustaw
Analysis of powers and competences of the Ombudsman for Children in the light of the Law of 24 September 2010 on the change of law on the Ombudsman for Children and some other laws

mgr Marcin MAZIARZ s. 31

 

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie nowych uprawnień, w jakie został wyposażony Rzecznik Praw Dziecka na mocy decyzji parlamentu z dnia 24 września 2010 r., wszystkie nowe prerogatywy będą niewątpliwie wpływać na jakość i skuteczność działań tego organu który w polskim systemie prawnym ma tak młodą historię. Do najważniejszych uprawnień należy zaliczyć przede wszystkim, możliwość udziału w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym, wszczętym na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich lub w sprawach skarg konstytucyjnych, jeżeli te dotyczą praw dziecka, oraz umożliwienie Rzecznikowi udziału w tych postępowaniach. Rzecznik Praw Dziecka został wyposażony również w możliwość zwracania się do Sądu Najwyższego z wnioskami w sprawie rozstrzygnięcia rozbieżności wykładni prawa w zakresie przepisów prawnych gdy te dotyczą praw dziecka, a także w przywilej korzystania z nadzwyczajnych środków w postaci kasacji i skargi kasacyjnej. Nowe uprawnienia w jakie został wyposażony Rzecznik Praw Dziecka, niewątpliwie wpływają na zwiększenie rangi tej instytucji wśród konstytucyjnych organów ochrony prawa.
The aim of this study is to show the new powers acquired by the Ombudsman for Children under the decision of the parliament of 24 September 2010, all new prerogatives will undoubtedly influence the quality and effectiveness of the actions of this body which in the Polish legal system has such a short history. The most important powers include, first of all, the possibility of taking part in the proceedings before the Constitutional Tribunal initiated on the motion of the Ombudsman for Children or in the cases of constitutional appeals if they concern the rights of the child and enabling the Ombudsman to take part in those proceedings. Ombudsman for Children was also empowered to address the Supreme Court with motions in the case of adjudication on the discrepancies between the interpretation of the law in the scope of legal provisions when they concern the rights of the child and he was also empowered to use the extraordinary measures in the form of cassations and cassation appeal. New powers acquired by the Ombudsman for Children undoubtedly influence the renown of this institution among constitutional bodies of law protection.

 

 

 

Prawne aspekty pojęcia „rodzina rolnicza"
Legal aspects of the concept of „family farming"

mgr Beata URANOWSKA s. 44

 

Celem artykułu jest uściślenie pojęcia „rodzina rolnicza" w oparciu o przepisy ustawo¬dawstwa wspólnotowego i polskiego. Szczególną uwagę zwrócono na różne koncepcje pojęcia „rodzina", która stanowi element wyjścia do próby zdefiniowania „rodziny rolniczej" jako grupy osób związanych ze sobą m.in. wspólnotą gospodarczo-terytorialną oraz połączonych jednością pochodzenia.
This article aims to clarify the concept of „family farming" under the provisions of community legislation and polish. Particular attention was paid to the various concepts of 'family', which is part of the output to try to define "family farming" as a group of people connected with each other such economic community and territorial, and the combined unity of origin.

 

 

 

Recepcja prawa w monarchii piastowskiej do 1202 roku. Zagadnienia wybrane
The reception of law in the Piast monarchy to 1202. Selected Issues

mgr Artur LIS s. 50

 

Po uformowaniu się państwa pierwszych Piastów i przyjęciu chrześcijaństwa przez Mieszka I nastąpiło stopniowe przejmowanie różnych elementów kultury. Sytuacja ta sprzyjała wpływowi niektórych praw obcych na ustrój prawny Polski. W dotychczasowej praktyce państw słowiańskich system prawny opierał się na plemiennym prawie zwyczajowym, w zasadzie niepisanym. Dokument należy do najważniejszych i najliczniejszych źródeł poznania prawa w omawianym okresie. Od XII i XIII wieku rozszerzała się znajomość prawa rzymskiego i kanonicznego w Polsce. W pracy szczegółowo omówiono zapożyczenia z prawa rzymskiego (Kodyfikacje Justyniańskie) i prawa kanonicznego (Dekret Gracjana) w „Kronice polskiej" Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem (ok. 1150-1223). Problematyka ta, w niniejszym tekście szkicowo zarysowana, domaga się rozwinięcia, pogłębienia i uzupełnienia w erudycyjnych studiach, prowadzonych wedle nowego, poszerzonego kwestionariusza badawczego.
After formation the first Piasts state and Mieszko' I baptistty it took place gradual taking over various components of the culture took place. This situation supported the influence of some foreign laws on the legal system of Poland. In the current practice of Slavic states the legal system was based on the tribal common law, in principle unwritten. The document belongs to most important and most numerous sources of meeting the law in the discussed period. From the 12th and 13th century an acquaintance of the Roman and canonical law expanded in Poland. At this work in detail was discussed borrowings from the Roman law (Codification's Justynian) and of Canon Law (Decree of the Gratian) in „Polish Chronicle" ofWincenty Kadłubek (1150 - 1223). Problems this, sketched in text, demands development, greater depth and supplement in studies.

 

 

 

Władza rodzicielska a prawa dziecka
Parental Responsibility and Children's Rights

mgr lic. Monika NASIŁOWSKA - OSIK s. 64

 

Artykuł przedstawia specyfikę władzy rodzicielskiej sprawowanej przez oboje lub jednego z rodziców, oraz prezentację praw dziecka. Autorka omawia najważniejsze elementy treści władzy rodzicielskiej i ich znaczenie, a mianowicie piecza nad dzieckiem, piecza nad majątkiem dziecka, prezentacja ustawowa dziecka oraz wychowanie dziecka. W artykule zwrócono uwagę na prawa i obowiązki rodziców sprawujących władzę nad swoim dzieckiem w relacji do praw dziecka. Ponadto dokonano analizy istotnych w tym zakresie regulacji prawnych.
This article presents the specifics of parental responsibility carried out by both or one parent and the description of child's rights. The author discusses the most significant elements of parental responsibility and their influence, namely custody of the child, custody of child's property, statutory presentation of the child, and child's upbringing. In the article, much of attention was focused on the rights and responsibilities of parents exercising their authority over a child in relation to the child's rights. Apart from that an analysis of crucial legal regulations was performed in this area of study.

 

 

 

Rynek reklamy zewnętrznej w Polsce
Market of the outside advertisement in Poland

dr Barbara LUBAS s. 72

 

Reklama zewnętrzna zyskuje na sile i niewątpliwie stanowi dowód na to, że ludzie ją lubią. To wydaje się dosyć nierealne, że reklamę da się lubić, jednak ten rodzaj reklamy ma to do siebie, że dobrze zaprojektowany, może stanowić uzupełnienie nudnego dnia przechodniów lub podróżujących osób. Dane statystyczne dowodzą również jak wielką skalę ma outdoor dzisiaj w Polsce i na świecie. Ludzie lubią reklamę opartą na innowacyjności, nowoczesnej technologii, ruchu, ekranach LCD, bluetooth, czy ambient media. Zwykłe bilbordy już nie stanowią sensacji. Artykuł miał na celu wskazać główne obszary działań reklamy zewnętrznej oraz ukazać w liczbach to jakim zasięgiem objęła poszczególne branże gospodarki.
The outdoor advertisement is making a profit on power and undoubtedly it is commanding that people like it It seems quite unreal, that it will be possible to like the advertisement, however this kind of advertising has it to itself, that can supplements the boring day of passersby or travelling persons. Statistical data are also showing how a great scale outdoor has today in Poland and all over the world. People like the advertisement based on innovation, modern technology, move, LCD screens, bluetooth, whether ambient media. Ordinary billboards and posters don't already constitute the sensation. The article was aimed indicating principal areas of effects of the outdoor and shows it in numbers with what reach included individual industries of the economy.

 

 

 

Ubezpieczenia direct na podstawie wyników badań
Direct insurance on the basis of test result

dr Jarosław W. PRZYBYTNIOWSKI s. 84

 

Istotą opracowania było badanie uwa­runkowań funkcjonowania Internetu i te­lefonu w ubezpieczeniach direct i odpo­wiedzi na pytanie związane z kierunkiem jego dalszego rozwoju. Na dzień dzisiejszy i prawdopodobnie na najbliższe lata, ry­nek polski nadal będzie obsługiwany przez tradycyjny kanał dystrybucji - agentów ubezpieczeniowych coraz częściej wyko­rzystujących Internetu i telefonu jako śro­dek komunikacji i marketingu w obsłudze swoich klientów.

The essence of study was to study the determinants of the functioning the Inter­net and telephone in direct insurances and to response for a question about the direction of its further development. For today and probably for the next few years, the polish market will continue to be supported by the traditional distribution channel - the insurance agents which are increasingly use the Internet and telephone as a way to communication with their clients.

 

 

 

Trzeci Pakiet Energetyczny-szansa na unikniecie kolejnego kryzysu gazowego?  
Third Energy Package- chance to avoid next energy crisis?

mgr Lucyna OLEJARZ s. 93

 

Gaz ziemny jest jednym z kluczowych źródeł energii w krajach Unii Europejskiej. Mieszkańcy Unii są zależni w około 70% od gazu importowanego z krajów trzecich. Dlatego tak ważna jest wspólna polityka bezpieczeństwa gazowego w Europie. Wnioski wyciągnięte z kryzysu gazowego na początku 2009 roku przyspieszyły prace nad wprowadzeniem Trzeciego Pakietu Liberalizacyjnego. W tej pracy autor skupia się na krytycznej analizie Rozporządzenia 713/20098 ustanawiającego Agencję ds. Spraw Współpracy Regulacji Energetyki, Rozporządzenia 715/20099 w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego a także Dyrektywy 2009/7310 dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego na tle nowych regulacji Traktatu Lizbońskiego wprowadzających europejską solidarność energetyczną. Autorka oceniła w jakiej mierze nowe regulacje wzmocnią bezpieczeństwo gazowe w Europie.
Natural gas is one of the key sources of energy in the European Union. The citizens of the EU are dependent on about 70% of natural gas imported from third countries. Therefore, the common security of gas in Europe is very important. Lessons learned from the gas crisis in early 2009, accelerated the work on the introduction of the Third Liberalisation Package. In this paper, the author focuses on the critical analysis of the Regulation 713/2009 establishing the Agency for Cooperation of Energy Regulators, Regulation 715/2009 on conditions for access to natural gas transmission networks as well as Directive 2009/73 concerning common rules for the internal market in natural gas. The author assesses, in what extent the new regulations enhance the security of gas in Europe.

 

 

 

Recenzje

 

 

Recenzja książki Jerzego Auksztola ,Outsourcing informatyczny w teorii i praktyce zarządzania, wydanej przez Uniwersytet Gdański

dr Beata PIASNY, s. 106

 

 

 

Recenzja książki Wacława Uruszczaka, Historia państwa i prawa
polskiego. Tom I: (966-1975),

Wolters Kluwer Polska Sp. z o. o., Warszawa 2010, s. 436.

mgr Artur LIS, s. 112

 

 

 

Na marginesie książki „Sprawy dawne"
siódmego tomu serii „Świętość kanonizowana"pod redakcją Szczepana Praśkiewicza

mgr Artur LIS, s. 116