Dyscypliny historycznoprawne stanowiły przedmiot badań i zajęć dydaktycznych od początku istnienia Wydziału Prawa i Nauk Społecznych-Ekonomicznych. W okresie międzywojennym ich uprawianiem zajmowały się jednostki zwane seminariami. Ich nazwy ulegały zmianom. W okresie międzywojennym funkcjonowało Seminarium Historyczno-Pawne kierowane przez dra B. Grużewskiego-Lubicza oraz Seminarium Historii Prawa na Zachodzie Europy z kierownikiem drem J. Kamińskim. W roku akademickim 1938/39 w ramach Sekcji Prawnej Instytutu Historycznoprawnego istniało seminarium z Historii Ustroju Polski kierowane przez dra P. Skwarczyńskiego oraz seminarium z Historii Prawa na Zachodzie Europy nadal kierowane przez dra J. Kamińskiego.

Program studiów prawniczych dostosowany był do wymogów rozporządzenia ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego z dnia 16 października 1920 r. W sprawie organizacji studiów prawnych w uniwersytetach państwowych (Dz. Urz. Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego nr 22 (1920), poz.140). Zgodnie z tym aktem prawnym przedmioty historyczno prawne miały być wykładane na pierwszym roku jako przedmioty obowiązkowe w minimalnym wymiarze: historia prawa polskiego – 180 godzin, historia prawa na Zachodzie Europy – 120 godzin (§ 4). W ramach Historii Ustroju i prawa Polski prowadzone były dwa odrębne wykłady: Historia ustroju politycznego Polski oraz Historia polskiego prawa sądowego, każdy z nich w wymiarze trzech (w niektórych latach nawet czterech) godzin tygodniowo, natomiast z historią prawa na zachodzie Europy studenci zapoznawali się przez cztery (w niektórych latach przez trzy) godziny tygodniowo. Oba przedmioty były również tematem odrębnych seminariów. Obok wykładów z przedmiotów historyczno-prawnych i seminariów funkcjonowały także konwersatoria i proseminaria. Ze sprawozdań składanych Radzie Wydziału przez prowadzących je pracowników naukowych wynika, iż cieszyły się one dużym zainteresowaniem studentów.

Wybuch wojny nie spowodował początkowo zaniechania zajęć dydaktycznych, jednak po 17 listopada 1939 r. w związku z zamknięciem Uniwersytetu podejmowano próby tajnego nauczania. Ramy czasowe tajnego nauczania obejmowały dwa lata akademickie. Tj. rok 1943/44 i 1944/45. Plan wykładów dostosowano do programów obowiązujących na wydziałach prawnych w Polsce przed wojną. Wykłady z historii prawa na zachodzie Europy w wymiarze 3 godzin tygodniowo prowadził mgr prawa i ekonomii, mecenas Albin Radziwinowicz, współorganizator  tajnego nauczania. Historie ustroju Polski dawne prawo sądowe polskie wykładał w wymiarze 4 godzin tygodniowo sędzia grodzki w Kielcach mgr Adam Tyszecki. Prowadzono ponadto ćwiczenia i proseminaria.

 

Po wznowieniu zajęć na Uniwersytecie w 1944 roku prawników kształcono w ramach Sekcji Prawnej stanowiącej część Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. Przedmioty historyczno prawne były wykładane w ramach Katedry Historii Ustroju Polski i Prawa Polskiego oraz Katedry Historii Prawa na Zachodzie Europy. Od roku akademickiego 1947/48 Katedra Historii Prawa na zachodzie Europy nosiła nazwę Katedry Historii Powszechnej Ustrojów Państwowych i Prawa. Wykłady zlecone z historii ustroju Polski Prowadził prof. dr Leon Białkowski, natomiast wykład z historii prawa na zachodzie Europy oraz wykład z prawa sądowego polskiego objął prof. dr Wacław Osuchowski. Decyzja rady Wydziału z dnia 27 marca 1946 roku Rada Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych powierzyła ww. zajęcia Leonowi Halbanowi. Od roku akademickiego 1947/48 prowadził on wykład z powszechnej historii ustrojów państw i prawa oraz proseminarium i seminarium z tego przedmiotu. Był kierownikiem Katedr: Historii Ustroju Polski i Prawa Polskiego oraz Historii Prawa na zachodzie Europy.Przy obu katedrach funkcjonowały zakłady.

Dnia 23 czerwca 1949 roku minister oświaty podjął decyzję o stopniowej likwidacji Sekcji Prawnej wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. Pismo zakazywało uruchomienia w roku akademickim 1949/50 I roku studiów, co też władze Uczelni zmuszone były wykonać. Dnia 28 stycznia 1950 roku nastąpiło przekazanie Zakładu Prawa Historycznego Wydziałowi Prawa Kanonicznego. Na Sekcji Prawa jeszcze do 1952 roku funkcjonowały seminarium i proseminarium z historii prawa. Przedmioty historyczno prawne w formie wykładów monograficznych wykładano na Wydziale Prawa Kanonicznego. Prowadził je prof. dr hab. Witold Sawicki. Od roku akademickiego 1979/80 wprowadzono do programu studiów na tymże wydziale wykład Historia państwa i prawa Polski, który prowadził ks. dr Henryk Karbownik.

Po reaktywacji Sekcji Prawa w ramach Wydziału Prawa Kanonicznego (od 1984 r. Wydziału Prawa Kanonicznego i Nauk Prawnych; od 1989 r. Wydziału Prawa Kanonicznego i Świeckiego, zaś od 1999 r. Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji) przedmioty historyczno prawne były wykładane jednocześnie na Sekcji Prawa Kanonicznego i Sekcji Prawa. Ks. dr Karbownik  oprócz wykładu z powszechnej historii państwa i prawa prowadził seminarium magisterskie z historii prawa ( od roku akademickiego 1993/94 seminarium z historii ustroju i prawa). Dopiero od roku akademickiego 1990/91 zaprzestano wykładania przedmiotów historycznych na Sekcji Prawa Kanonicznego.

 

W 1985 roku utworzono Katedrę Historii Państwa i Prawa. Funkcję jej kierownika objął prof. dr hab. Władysław Rostocki. Prof. Rostocki prowadził wykład obligatoryjny dla studentów I roku z historii państwa i prawa polskiego. Dnia 1 października 1990 roku kierownikiem Katedry Historii Państwa i Prawa został ks. doc. dr hab. Henryk Karbownik. Natomiast w okresie od 1 października 1997 roku aż do końca roku akademickiego 2013/14 kierownikiem tejże Katedry był dr hab. Grzegorz Górski, prof. KUL. Wraz z rozpoczęciem roku akademickiego 2014/15, w związku z podziałem Katedry Historii Państwa i Prawa, zostały utworzone: Katedra Historii Prawa Sądowego, której kierownictwo objęła dr hab. Marzena Dyjakowska, prof. KUL oraz Katedra Historii Ustrojów Państw kierowana przez dr hab. Grzegorza Górskiego, prof. KUL. Z dniem 1 marca 2017 r. ponownie połączono obie Katedry tworząc Katedrę Historii Ustroju i Prawa kierowaną przez dr hab. Marzenę Dyjakowską, prof. KUL.

 

 

 

 

Źródło:

 

M. Dyjakowska, Historia ustroju i prawa w KUL w okresie międzywojennym, [w:] Nauki historycznoprawne w polskich uniwersytetach w II Rzeczypospolitej, red. M. Pyter, Lublin 2008, s. 343 – 361.

 

L. Ćwikła, M. Dyjakowska, Katedra Historii Państwa i Prawa, [w:] Księga jubileuszowa z okazji 90-lecia Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, red. A. Dębiński, M. Ganczar, S. Jóźwiak,A. Kawałko, M. Kruszewska-Gagoś, H. Witczak, Lublin 2008, s. 45 – 67.

 

E. Czepczyńska, Katedra Historii Ustroju i Prawa, [w:] 100 lat nauk prawnych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II, red. K. Burczak, E. Czepczyńska, M. Dyjakowska, M. Jońca, S. Kwiecień, Lublin 2018, s. 131 - 148.