Prof. dr hab. Zenomena Płużek

WIEK NIEWINNOŚCI
- urodziła się 17 kwietnia 1926 roku w Górach Luszowskich, zmarła w 2005 r.
       Wychowywana była w rodzinie inteligenckiej, katolickiej.
- ukończyła dwie szkoły średnie: (Dwuletnia Państwowa Szkoła Handlowa w Rzeszowie (Zweijahrige Staatliche Handelsschule in Reichshof) w 1942 roku) oraz Prywatne Liceum Żeńskie im. św. Urszuli S.S. Urszulanek w Krakowie w 1947 roku.
- latach 1947-1951 odbyła studia filozoficzne na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie uzyskując  stopień magistra nauk filozoficznych.

O SOBIE SAMYM DO POTOMNOŚCI
- profesor Zenomena Płużek była członkiem wielu krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych. Wśród krajowych wymienić można: Polskie Towarzystwo Psychologiczne; Polskie Towarzystwo Psychiatryczne (przewodnicząca Sekcji Rehabilitacji i Komisji Suicydologii); Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie; Polska Akademia Nauk (oddział w Krakowie); Komisja Profilaktyki Zdrowia Społecznego; Komisja Episkopatu do Spraw Nauki Katolickiej - Sekcja Psychologii (wieloletnia przewodnicząca); Towarzystwo Interwencji Kryzysowej (członek, współzałożyciel i przewodnicząca przez jedną kadencję).

- jej udział w zagranicznych towarzystwach naukowych dotyczył między innymi: International Association of Suicide Prevention -  IASP (wieloletni przedstawiciel Polski do spraw badań nad samobójstwami); Finnish Psychiatric Association (członek honorowy  od 1980 roku - najbardziej prestiżowe członkostwo zagraniczne);  European Federation of Professional Psychologists Association; Została wyróżniona członkostwem zwyczajnym Deutsche Gesselschaft fur Suicidprevention (DGS -  Deutsche Gesselschaft für Suicidprevention Niemieckie Towarzystwo Zapobiegania Samobójstw - członek zwyczajny);  członek redakcji czasopisma CRISIS.


- profesor Zenomena Płużek cieszyła się ogromnym autorytetem, umiała dbać o atmosferę ciepła i serdeczności, ale także umiała zachować odpowiedni dystans i wyznaczać właściwe granice. Potrafiła publicznie chwalić, ale także przeciwstawiać się czemuś, co uznawała to za niezgodne ze swoim sumieniem czy przekonaniem.

- współpracownicy wspominają, że profesor była otwarta na nowości kulinarne. Podpowiadała,  co najchętniej widziałaby na spotkaniach w naszych domach (naleśniki, pierogi, różne zapiekanki). Podczas wspólnego pobytu w Nijmegen w 1981 roku (Z. Płużek, P. Oleś, S. Steuden), dziwiła się temu,  jak będąc za granicą - w czasach głębokiego kryzysu ekonomicznego, reglamentacji towarów i wszelkich  dóbr i łakoci -  można nie mieć potrzeby spróbowania lodów, białej czekolady czy innych „pychotek”. I sama w tej kwestii wykazywała sporo inicjatywy dobry psycholog powinien spróbować wszystkiego – mawiała.

- Profesor miała przedmioty i kąciki zastrzeżone wyłącznie dla siebie (je podpisywała). Pod Jej wyłączną opieką znajdowała się tablica korkowa na której podstawową figurą był kolaż (collage) będący kompozycją postaci ludzkich (głównie  pracowników katedry, ich dzieci, seminarzystów) na tle przyrody – tę kochała nade wszystko.  Kochała góry, wodospady, perspektywy dróg leśnych i kręte drogi wiejskie,  rzeki i mosty, błękitne niebo i zachód słońca – ten z Kalifornii San Francisco, polskich Tatr i Bieszczad. Motywy te były tłem w kolażach, a także w postaci zdjęć czy widokówek pod szybą na biurku. Profesor lubiła kalendarze,   na których przyroda odsłaniała swoje najpiękniejsze oblicza, często zaopatrzone w stosowne aforyzmy.

VIVANT PROFESSORES!   
- tytuł doktora nauk humanistycznych uzyskała na Uniwersytecie w 1963 roku na podstawie rozprawy: Wartość diagnostyczna testów do wykrywania organicznych uszkodzeń mózgu, której  promotorem była  prof.  Maria Susułowska.
- habilitację w zakresie psychologii klinicznej uzyskała w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w 1967 roku na podstawie rozprawy: Wartość diagnostyczna testu MMPI-WISKAD dla diagnozy różnicowej w zakresie nozologii psychiatrycznej.
- stanowisko profesora nadzwyczajnego w KUL uzyskała w 1978 roku, zaś  tytuł  profesora zwyczajnego w 1988  roku.
- w 1958 roku podjęła zajęcia dydaktyczne z psychologii klinicznej i psychologii osobowości  w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w Katedrze Psychologii Ogólnej kierowanej przez ks. Prof. Józefa Pastuszkę, a od 1972 roku do czasu przejścia na emeryturę w 1998 roku kierowała powołaną przez nią Katedrą Psychologii Klinicznej i Osobowości.
- w  latach 1974-1977 była prodziekanem Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej  KUL
- w roku 1997 Pani Profesor przeszła na emeryturę, ale do przełomu wieków   prowadziła zajęcia zlecone w Instytucie Psychologii KUL.
- Praca profesor Zenomeny Płużek w KUL stanowiła istotny wkład w rozwój i współczesny kształt psychologii w naszym Uniwersytecie- a co za tym idzie, w  Polsce.

STĄD DO EUROPY
- pogłębieniu studiów psychologicznych Profesor Zenomeny Płużek służyły liczne wyjazdy zagraniczne. Pierwszy roczny pobyt na Stypendium Forda w latach 1958-1959 przyczynił się do pogłębienia studiów w zakresie psychologii klinicznej i psychometrii, a także był okazją do nawiązania współpracy naukowej  z profesorami: Harrisonem. Goughem z University of California at Berkeley; D. Dahlstromem i G. Welshem z University of North Carolina at Chapel Hill; W. Holzmanem z Teksas University at Austin (w tym ostatnim ośrodku naukowym zaproponowano Profesor Z. Płużek asystenturę u profesora Holzmana, jednak Ministerstwo Zdrowia w Warszawie nie wyraziło zgody na przedłużenie ważności paszportu).
- współpraca z zagranicznymi ośrodkami była kontynuowana w podczas następnych stypendiów finansowanych przez Department of Health, Education and Welfare (poprzez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej w Warszawie). Zaliczyć tu można min.
•    pięciokrotny pobyt w USA w różnych ośrodkach rehabilitacji osób chorych na schizofrenię; leczenia osób uzależnionych od narkotyków i alkoholu; młodocianych przestępców, przyznany przez Department of Education, Health and Welfare in Washington - Social and Rehabilitation Service
•    trzykrotny pobyt w USA finansowany przez Institute of Mental Health w Bethesda (przy poparciu Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej w Warszawie), którego celem było zapoznanie się z profilaktyką i terapią młodocianych samobójców
•    stypendium semestralne w charakterze “visiting professor” na Uniwersytecie Yale w New Haven, Connecticut
•    semestralne stypendium fundacji T. Kościuszki w  University of California at Berkeley w Institute of Personality Assessment and Research
•    4-miesięczne stypendium przyznane przez WHO na wyjazd do Anglii i Szkocji w celu zapoznania się z ośrodkami leczenia i profilaktyki młodocianych samobójstw a także podjęcia w tym zakresie pracy badawczej
•    dwukrotne 3-miesięczne stypendium w Belgii w Uniwersytecie Lowańskim w Leuven
•    stypendium 3-miesięczne w Holandii w Katolickim Uniwersytecie w Nijmegen

NON OMNIS MORIAR
-od 1951 roku pracowała w Szpitalu Psychiatrycznym w Krakowie-Kobierzynie w Pracowni Psychologicznej zorganizowanej przez dr M. Choynowskiego przy współudziale prof. A. Kępińskiego, a od 1961 roku do czasu przejścia na emeryturę była jej kierownikiem.
 - wielokrotnie pełniła funkcję doradcy WHO do spraw problemów zdrowia psychicznego, leczenia i rehabilitacji chorych psychicznie.
- liczne kontakty Profesor Zenomeny Płużek z przedstawicielami światowej psychologii klinicznej umożliwiły Jej stałą orientację w najnowszych kierunkach badań klinicznych i wykorzystywanie zdobytej wiedzy i doświadczenia zarówno w pracy naukowej, dydaktycznej jak i praktyce zawodowej. Rezultatem intensywnych dociekań teoretycznych i prowadzonych badań empirycznych jest: około 400 prac magisterskich; 48 rozpraw doktorskich; 17 recenzji rozpraw habilitacyjnych; 8 recenzji dorobku naukowego na tytuł profesora; 7 książek, których jest autorem lub współautorem oraz ponad 90 artykułów naukowych.

Zredagowano przez mgr A.Dobrowolską-Nowak w oparciu o informacje z książki  „Życie jako zadanie. Profesor Zenomena Płużek” (red) Stanisława Steuden, Piotr Oleś