Ważniejsze osiągnięcia naukowe Instytutu:

• wypracowanie pozycji liczącego się ośrodka uprawiania myśli pedagogicznej i badań nad wychowaniem w kontekście nie tylko krajowym, lecz także międzynarodowym, czego wyrazem są liczne konferencje międzynarodowe i. Ogólnopolski Zjazd Pedagogiczny w Lublinie z odpowiedzialnością - jako organizatorów - Instytutu Pedagogiki KUL i UMCS pod patronatem PTP i Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN;

• wypracowanie podstaw pedagogiki otwartej, teorii wychowania (M. Nowak) i oryginalnej koncepcji pedagogiki chrześcijańskiej (A. Rynio). Wyrazem uznania dla oryginalnego nurtu badań w zakresie pedagogiki uprawianej w KUL było stworzenie Zespołu Pedagogiki Chrześcijańskiej przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN Funkcję przewodniczącego zespołu powierzono ks. Prof. Dr hab. Marianowi Nowakowi na sekretarza Zespołu powołano Prof. Dr hab. Alinę Rynio, obecnego Dyrektora Instytutu.

• oryginalne i unikalne, na skalę Polską i międzynarodową, badania nad opieką społeczną realizowane przez Katedrę Historii Opieki Społecznej (M. Surdacki);

• wdrożenie eksperymentu pedagogicznego w zakresie surdopedagogiki, dotyczącego kształcenia na poziomie wyższym oraz metod wsparcia dla studentów z głębokimi prelingwistycznymi uszkodzeniami słuchu. Koordynacją działań w tym zakresie zajmuje się powstałe Centrum Edukacji Niesłyszących i Słabosłyszących. Centrum posiada specjalistyczne laboratorium.

• osiągnięcia w zakresie sposobów i środków komunikowania się osób niesłyszących (fonogesty, język migowy). Autorskie i oryginalne metody wypracowane w Katedrze Pedagogiki Specjalnej pod kierunkiem prof. Kazimiery Krakowiak;

• wydanie przez byłych i aktualnych pracowników Instytutu (T. Kukołowicz, S. Litaka, Z Ostrihanską, M. Nowaka, K. Chałas, D. Kornas-Biela, M. Surdackiego, A. Rynio, W. Chudego, K. Krakowiak, E. Walewandra, P. Gacha, B. Kiereś, D. Opozdę, D. Bis, E. Domagałę-Zyśk, W. Wawro i in.), znaczących w skali ogólnokrajowej pozycji książkowych;

• systematyczne ukazywanie się numerów Roczników Nauk Społecznych zeszyt 2 Pedagogika - wydawanych w Towarzystwie Naukowym KUL. Aktualnie podjęte są starania o uzyskanie wyższej punktacji KBN dla w/w Roczniknika. Artykuły są zawsze poddawane recenzowaniu przez dwu recenzentów: wewnętrznego i zewnętrznego, treści są dyskutowane na naukowych spotkaniach Instytutu i Katedr - w których powstały;

• wdrożenie przez Katedrę Dydaktyki i Edukacji Szkolnej programu innowacji pedagogicznych wspomagających rozwój dziecka wiejskiego w aspekcie wyrównywania szans edukacyjnych. Katedra współpracuje w tym zakresie z zespołem krajowych gimnazjów zrzeszonych w Towarzystwie Gimnazjów Poszukujących Małych Miast i Wsi;

• uczestnictwo w badaniach personalistycznych nad wychowaniem. Zaowocowały one nawiązaniem współpracy z Uniwersytetem w Padwie (Prof. G. Flores d'Arcais i obecnie Prof. Anna Maria Bernardinis), jak też takim ośrodkiem jak Centrum Studiów Personalistycznych w Teramo - Włochy (uczestnictwo m.in. w redagowaniu Słownika personalistów oraz czasopisma Pròsopon).

• badania naukowe oraz współpraca i kontakty z ośrodkami naukowymi za granicą, dokładnie we Włoszech, ze stony Katedry Historii Opieki Społecznej. Są one owocem wielu stypendiów, z jakich korzystał jej kierownik M. Surdacki (staż naukowy na Uniwersytecie Sapienza w Rzymie - 1980/1981, stypendium na Uniwersytecie w Perugii - 1980, 1986, stypendium Szkoły Historycznej Włosko - Polskiej w Rzymie - 1988/1990, stypendium Fundacji Lanckorońskich w Rzymie - 1994, 2001; to ostatnie przyznane także na 2006 r.).

• Prof. M. Surdacki dwukrotnie korzystał z indywidualnych grantów badawczych KBN (1994-1996), (2004-2006), czterokrotnie przyznane miał granty wydawnicze zakończone publikacją książek (1998, 2002 -2 razy, 2004), a ponadto uczestniczył w dwóch dalszych grantach prowadzonych przez prof. Stanisława Litaka.

• zorganizowanie Międzynarodowego Sympozjum w 25-27 X 2000 r. nt. „Dziecko w XX wieku - Rozrachunek ze stuleciem dziecka". Na sympozjum wystąpiło z referatami około 145 prelegentów, obrady odbywały się w VI sekcjach. W sesji plenarnej uczestniczyli m.in.: J.E. ks. Kardynał Z. Grocholewski z Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego, Prof. W. Theiss, prof. T. Lewowicki, prof. J. Kuźma, prof. J. Hellwing i in.

• uczestnictwo Instytutu w szeregu inicjatyw naukowych

• wznowienie i organizacja cyklicznych Komisji Pedagogicznych przy Instytucie Pedagogiki KUL - zainicjowanych przez Prof. dr hab. Stefana Kunowskiego

• cykliczna Międzynarodowa Konferencja Arteterapii- w minionym roku akademickim odbyła się III konferencja pt: Od teatru do terapii, Znaczenie imprez artystycznych osób niepełnosprawnych- ku wypracowaniu standardów arteterapii, Lublin 30.11- 02.12.2007r. zorganizowana przez Katedrę Pedagogiki Ogólnej i  Fundację Nieprzetarty Szlak, obecnie trwają przygotowania  do IV konferencji poświęconej Arteterapii.

• członkowstwo w ACISE - Stowarzyszeniu Instytutów Pedagogiki Uniwersytetów Katolickich w ramach Federacji Uniwersytetów Katolickich w świecie (od 1992 r.). M. Nowak reprezentujący Instytut w ramach ACISE jest członkiem Prezydium i Zarządu Głównego ACISE (2005), był też odpowiedzialnym za przygotowanie spotkania wiosennego ACISE - 2006 w Polsce, w KUL, w Lublinie (20-23 kwietnia 2006 r.).

• Instytut uczestniczył również w seminarium elektronicznym na temat: Misja uniwersytetu katolickiego wobec współczesnych społeczeństw oraz w przygotowywanym programie kształcenia Master européen en culture et en éducation (Master européen en science de l'éducation).

• Instytut pozostaje także aktywnym członkiem programów i grantów europejskich z których na szczególną uwagę zasługuje udział w europejskim programie kształcenia pracowników socjalnych (2003) w ramach którego 15 studentów Instytutu weźmie udział w SPRING ACADEMY, której hasłem jest Social work in Europe W jej ramach studenci z 11 krajów europejskich będą uczestniczyli 2006 r. w KFH - Münster w dwutygodniowym międzynarodowym seminarium, którego kolejnym etapem są spotkania w KUL w r. 2008. (podczas 2 edycji Kursu Intensywnego  Programu Erasmus ,

• Spring Academy w marcu i Atum Academy w listopadzie 2008 r.- KUL - w Lublinie).

• realizacja projektu: „Procora" - wspólnie z ośrodkami naukowymi z Francji i Niemiec oraz ośrodkami zajmującymi się praktyką edukacyjną w ramach programu Leonardo da Vinci. Głównym celem projektu Głównym celem projektu jest wypracowanie wspólnych standardów kształcenia pracowników socjalnych dla Europy.