Jerzy Adamczyk

Świeccy misjonarze - pojęcie, kwalifikacje, formacja

Streszczenie

 

Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku uznaje wiernych świeckich jako zdolnych, zgodnie z własną pozycją w Kościele, do podjęcia dzieła misyjnego w charakterze misjonarzy posłanych przez kompetentną władzę kościelną. W celu właściwego zrozumienia kanonicznej instytucji misjonarza świeckiego, w niniejszym opracowaniu ukazano najpierw, kim są laicy oraz wyeksplikowano prawną definicję misjonarza świeckiego. Z kolei wskazano na konieczność posiadania wymaganych prawem kwalifikacji, aby laik mógł ubiegać się o posłanie misyjne pochodzące od właściwego autorytetu kościelnego. Bowiem nawet posiadanie koniecznego powołania i przymiotów nie jest wystarczające same z siebie, aby być misjonarzem. Istotnym motywem przesądzającym o zaangażowaniu świeckiego w charakterze misjonarza jest posłanie pochodzące od kompetentnej władzy kościelnej.

Wreszcie w oparciu o soborowy dekret Ad gentes ukazano konieczność przygotowania świeckich do pracy w charakterze misjonarzy.

 

Paweł Garbacz

Metody sztucznej inteligencji w reprezentacji wiedzy prawniczej

Streszczenie

 

Artykuł porusza problematykę zastosowania metod tzw. inżynierii  ontologicznej do gromadzenia i przetwarzania wiedzy prawniczej w  systemach komputerowych. Po przedstawieniu najważniejszych wyzwań  stojących przed reprezentacją wiedzy w informatyce, omawiam pewne  specyficzne problemy związane z prawem i językiem prawniczym.  Następnie zarysowuję zasadnicze założenia i metody inżynierii  ontologicznej jako działu badań nad sztuczną inteligencją. Zasadniczą  częścią artykułu jest prezentacja i porównanie czterech wybranych  ontologii prawniczych, czyli formalnych reprezentacji uniwersalnych  pojęć z dziedziny prawa.

 

 

Marta Greszata-Telusiewicz

Zasada niepodważalności dekretów i wyroków przedstanowczych

w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa

Streszczenie

 

Zasada niepodważalności dekretów i wyroków przedstanowczych w kanonicznym procesie sądowym realizuje się podczas rozstrzygania sporu, do którego zmierza wcześniejsze jego rozpoznanie, tworząc tym samym formalistykę procesową. Rozstrzygnięcie kontrowersji pozostaje dla jej podmiotów najważniejszym etapem iudicium, gdyż wszystkie wcześniejsze działania sądu są dla stron o tyle istotne, o ile zmierzają w kierunku przyznania im oczekiwanego uprawnienia. Uwzględniając fakt, że w kanonicznych sprawach o nieważność małżeństwa mogą pojawiać się kwestie incydentalne, które z jednej strony mogą opóźniać iudicium, a z drugiej strony mogą pomagać w jego wyjaśnieniu, musi istnieć w systemie kanonicznego prawa procesowego zasada niepodważalności dekretów i wyroków przedstanowczych, jako współtworząca iudicium w jego istocie. Zasada niepodważalności dekretów i wyroków przedstanowczych nabiera szczególnego znaczenia w kontekście zasady apelacyjności. Jej istotą jest, bowiem wzmocnienie zasady apelacyjności, w ramach której możliwa jest apelacja od dekretów i wyroków przedstanowczych w sprawach wpadkowych. A wszystko to w imię poszanowania zasady szybkości i ekonomii procesowej, które wynikają z zasady koncentracji, by uskutecznić wykonalność dwóch zgodnych orzeczeń sędziowskich. Daje to podmiotom sporu poczucie bezpieczeństwa od samego początku trwania iudicium, iż ich sprawa nie będzie się niepotrzebnie wydłużała przy jednoczesnej możliwości pełnego jej wyjaśnienia, nawet, jeśli pojawią się kwestie incydentalne, co jest możliwe dzięki istnieniu zasady niepodważalności dekretów i wyroków przedstanowczych w ramach kanonicznego iudicium.

 

Maciej Jabłoński

Pierwotne i wtórne regulacje prawne Unii Europejskiej dotyczące obszarów wiejskich

Streszczenie

 

W Unii Europejskiej mamy do czynienia równolegle z dwoma porządkami prawnymi, gdzie rozróżniamy prawo wspólnotowe i prawo wewnętrzne. W prawie wspólnotowym wprowadza się podział na prawo stanowione oraz prawo niestanowione (common law Wspólnot). Nierozłącznym  elementem  procesu  legislacyjnego  na  poziomie  europejskim  jest  dostosowywanie   norm  prawnych  do  zmieniającej  się  sytuacji  faktycznej.  Aby  nadążyć  za  zmianami,  które  niesie  postęp  społeczno–cywilizacyjny,  organy  Unii  Europejskiej  muszą  wychodzić  takim  zjawiskom  naprzeciw.  Dorobku  prawnego  Wspólnot,  określanego  jako  acquis communautaire,  nie  da  się  sprowadzić  do  sumy  praw  państw  członkowskich;  jak  również  nie  ma  on  swojego  odpowiednika  w  rozwiązaniach  prawnych  przyjmowanych w  innych  organizacjach  międzynarodowych

Rolnictwo od zawsze było obszarem, gdzie wspólnotowe prawo odgrywało istotną rolę w procesie kształtowania się prawa w innych obszarach. Wspólnotowe prawo rolne obejmuje swoim zakresem przedmiotowym ponad 60% całego prawa unijnego, co stanowi kilka tysięcy aktów prawnych, niezwykle zróżnicowanych jeżeli chodzi o formę, jak i źródło pochodzenia. Polityka rolna i żywnościowa w krajach europejskich akceptowała fakt cyklicznej natury produkcji rolnej.

Analiza prawa materialnego pozwala stwierdzić, że wspólnotowe prawo pierwotne wyznacza cele, jakie  Unia Europejska powinna realizować i obliguje do osiągania tych celów swoje państwa członkowskie. Założenia traktatowe legitymują organy UE do konkretyzacji zakresu przedmiotowego działań w dziedzinie Wspólnej Polityki Rolnej. Akty prawa wtórnego z kolei wyznaczają w sposób jeszcze bardziej ścisły konieczność podejmowania kreślonych działań, wskazując jednocześnie w sposób istotny warunki i granice ram prawno-finansowych. Potwierdza się proces ukierunkowania rolnictwa w stronę rozwoju obszarów wiejskich oraz stanowi się o możliwości wsparcia wspólnotowego i krajowego.

 

Grzegorz Jędrejek

Skład sądu w sprawie o zmianę zawartego w wyroku rozwodowym orzeczenia o władzy rodzicielskiej (art. 509 k.p.c.)

Streszczenie

 

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy zmiana przez sąd opiekuńczy orzeczenia o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawartego w wyroku orzekającym rozwód (art. 106 k.r.o.) stanowi sprawę o „ograniczenie władzy rodzicielskiej” w rozumieniu art. 509 k.p.c., która rozpoznawana jest przez skład ławniczy. Zdaniem autora do zakwalifikowania sprawy o ograniczenie władzy rodzicielskiej, jako rozpoznawanej przez skład ławniczy, wystarcza, iż we wniosku skierowanym do sądu opiekuńczego zawarte jest żądanie zmniejszenia zakresu władzy jednego z rodziców. Jeżeli we wniosku o przyznanie, powierzenie wykonywania, zawieszenie, pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej, zawarte jest żądanie ograniczenia władzy jednego z rodziców, sprawę należy zakwalifikować jako sprawę o ograniczenie władzy rodzicielskiej, o której mowa w art. 509 k.p.c., a w konsekwencji będzie rozpoznawana przez skład ławniczy. De lege ferenda za uzasadniony należy uznać postulat objęcia składem ławniczym w postępowaniu nieprocesowym wszystkich spraw dotyczących władzy rodzicielskiej jak i zakazu osobistej styczności z dzieckiem.         

 

Lech Mażewski

Budowa państwa prawa w schyłkowym okresie PRL

Streszczenie

 

Tak więc od początku 1980 r. do połowy 1987 r. powstały właściwie wszystkie instytucje składające się i dziś na pojęcie państwa prawa (NSA, TS, TK i RPO), chociaż jego budowę trudno było uznać za ukończoną. Wynikało to z licznych ułomności związanych ze sposobem, w jaki został ustanowiony zarówno Naczelny Sąd Administracyjny, jak i Trybunał Konstytucyjny; wystarczy stwierdzić jedynie brak klauzuli generalnej w postępowaniu przed NSA czy też fakt, iż TK nie był właściwie sądem konstytucyjnym, a jedynie organem do badania konstytucyjności i legalności aktów podustawowych. Źródłem tych ułomności była chęć utrzymania monopolu władzy politycznej, chociaż ograniczonej, w rękach kierownictwa PRL. 

Mimo wszystko był to duży postęp w zakresie instytucjonalnych gwarancji ochrony praw obywatelskich, dokonany w schyłkowym okresie istnienia PRL, w większości, na co warto zwrócić uwagę,  po 13 grudnia 1981 r.

 

Istnienie kontroli działalności państwa jest niezbędnym warunkiem ochrony praw i wolności obywatela. Taki był sens powstania analizowanego zespołu urządzeń prawnych, który w pierwszych latach po przemianach ustrojowopolitycznych 1989 r. stał się instytucjonalnym fundamentem demokratycznego państwa prawa.

 

Joanna Misztal-Konecka

Zasady preferencyjnego nabywania tzw. mieszkań zakładowych

Uwagi na gruncie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa

 

Streszczenie

 

Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa mieści się w grupie ustaw regulujących niezwykle nośną społecznie problematykę uwłaszczenia, ponieważ ma ona na celu realizację idei powszechnego uwłaszczenia w formie bezpośredniej sprzedaży tzw. mieszkań zakładowych.

Ustawa ta była kilkakrotnie nowelizowana. Ostatecznie znajduje ona zastosowanie do przedsiębiorstw państwowych, z wyłączeniem PKP SA, do spółek handlowych, w odniesieniu do których Skarb Państwa jest podmiotem dominującym w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi, do innych państwowych osób prawnych, z wyłączeniem Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, oraz do mieszkań stanowiących własność Skarbu Państwa, będących w trwałym zarządzie jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej. W przypadku zbywania mieszkań przez podmioty objęte zakresem ustawy pierwszeństwo do nabycia mieszkania mają najemcy zajmujący mieszkanie na podstawie umowy najmu zawartej na czas nieoznaczony lub decyzji administracyjnej o przydziale, pracownicy zbywcy albo poprzednika prawnego zbywcy, z którymi przed dniem 12 listopada 1994 r. zawarto umowę najmu na czas oznaczony związaną ze stosunkiem pracy, a także stale zamieszkali z najemcą w chwili jego śmierci, małżonek, zstępny, wstępny, rodzeństwo, osoba przysposabiająca albo przez niego przysposobiona oraz osoba pozostająca we wspólnym gospodarstwie domowym. Co istotne, pierwszeństwo do nabycia mieszkania w przypadku najemców zajmujących mieszkanie na podstawie umowy najmu zawartej na czas nieoznaczony nie jest uzależnione od jakiegokolwiek związku najemcy ze zbywcą mieszkania. Uprawnieni do nabycia mieszkania mogą skorzystać z 6 % zniżki za każdy rok pracy oraz 3 % zniżki za każdy rok najmu mieszkania, niezależnie od tego czy pracowali na rzecz zbywcy lub też od niego wynajmowali nabywane mieszkanie. Nadto emeryci i renciści lub wdowy (wdowcy) po nich korzystają z 95 % zniżki, niezależnie od stażu pracy oraz okresu wynajmowania mieszkania. W przypadku kwestionowania uprawnienia do nabycia mieszkania z zachowaniem pierwszeństwa lub też z zastosowaniem zniżek uprawnionemu nie przysługuje powództwo o zobowiązanie zbywcy do złożenia oświadczenia woli o ustanowieniu odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży, a jedynie powództwo o ustalenie istnienia spornego uprawnienia do nabycia mieszkania z uwzględnieniem obniżenia ceny.

 

Bartosz Rakoczy

Umowa przekazania w prawie polskim

Streszczenie

 

Przedmiotem analizy w artykule jest nowy rodzaj umowy w systemie prawa polskiego - umowa przekazania. W artykule zanalizowano zagadnienia podmiotowe w szczególności co do sytuacji prawnej Skarbu Państwa i gminy oraz zagadnienia przedmiotowe dotyczące praw i obowiązków stron umowy.

Wskazano również na charakterystyczne cechy umowy z punktu widzenia obrotu nieruchomościami i gospodarki nieruchomościami.