EN: An Avalanche in the Petitionary World: Philosophy of Religion and Saul Smilansky’s Cases
Źódło/source:	Roczniki Filozoficzne, 64 (2016), nr 1
Strony/pages:	61-73

 

http://dx.doi.org/10.18290/rf.2016.64.1-6

 

Streszczenie

Niniejszy artykuł stanowi polemikę z esejem Saula Smilansky’ego pt. O wątpliwej warości moralnej pewnych rozpowszechnionych form modlitwy. Według Smilansky’ego niektóre modlitwy prośby, a zwłaszcza modlitwy o czyjeś dobra kosztem kogoś innego, są niemoralne. Zgadzam się, że nie każda modlitwa jest moralnie akceptowalna, lecz jednocześnie argumentuję, że jego uzasadnienie tej tezy zakłada lub zawiera fałszywe przesłanki. W szczególności formułuję cztery zastrzeżenia (lub zarzuty) wobec jego argumentu: (i) punktem wyjścia filozofii modlitwy powinny być nie prywatne przekonania filozofa, lecz (w przypadku braku empirycznej wiedzy o modlących się ludziach) ortodoksja lub ortopraksja określonej religii (zastrzeżenie metodologiczne); (ii) modląca się osoba (zwłaszcza w trudnej sytuacji życiowej) nie rozważa konsekwencji wysłuchania swej modlitwy (zastrzeżenie psychologiczne); (iii) zgodnie z modelem biblijnym każda modlitwa prośby zawiera warunek ‘jeśli Bóg chce’ (zastrzeżenie teologiczne); (iv) pomimo (reprezentowanej przez Smilansky’ego) powszechnej opinii, modlitwa prośby nie jest działaniem w zwykłym znaczeniu tego słowa (zastrzeżenie ontologiczne). Tej ostatniej tezy bronię, posługując się rozróżnieniem Charlesa Taliaferro na Świat Omodlony i Świat Nieomodlony. Poza tym próbuję podać własne kryterium moralności modlitwy prośby: modlitwa taka jest moralnie dobra, jeśli buduje pozytywną relację z Bogiem lub innymi ludźmi oraz jest wypowiadana wraz z uzupełnieniem ‘Boże, bądź wola Twoja!’

 

Summary

The article is a polemic with Saul Smilansky’s essay “A Problem about the Morality of Some Common Forms of Prayer.” According to Smilansky some petitionary prayers, especially prayers for one’s own good at the expense of someone else, are immoral. I agree that not every prayer is morally acceptable but at the same time I argue that Smilanksy’s justification of this thesis presupposes or includes some false premises. In particular I give four reservations about (or objections to) his argument: (i) philosophy of prayer should start not with the private beliefs of the philosopher but (if one does not have empirical knowledge about praying people) with a given religious orthodoxy or orthopraxis (the methodological reservation); (ii) a praying person (especially in a difficult life situation) does not consider the consequences of his or her prayer’s being answered (the psychological reservation); (iii) according to the Biblical model every petitionary prayer involves the conditional clause ‘if God wills’ (the theological reservation); (iv) in spite of a common opinion (represented by Smilansky) petitionary prayer is not action in the ordinary meaning of this word (the ontological reservation). I defend the last thesis using Charles Taliaferro’s distinction between the Petitionary World and the Non-Petitionary World. I also try to introduce my own criterion of the morality of petitionary prayer: such a prayer is morally good if it builds a positive relationship between a petitioner and God or other people and if it is spoken together with the supplement ‘God, your will be done!’

 

 

Słowa kluczowe: modlitwa prośby, filozofia religii, teizm, tajemnica Boga.

Key words: petitionary prayer, philosophy of religion, theism, mystery of God.

 

 

Bibliografia/References:

1. Basinger, David. „God Does Not Necessarily Respond to Prayer”. W: Contemporary De­bates in Philosophy of Religion, red. Michael L. Peterson i Raymond J. VanArragon, 255–264. Malden–Oxford–Carlton: Blackwell Publishing, 2005.
2. Davison, Scott A. „Petitionary Prayer”. w: The Oxford Handbook of Philosophical Theo­logy, red. Michael Rea i Thomas P. Flint, 286–305. Oxford–New York: Oxford Univer­sity Press, 2009.
3. Murray, Michael J. „God Responds to Prayer”. W: Contemporary Debates in Philosophy of Religion, red. Michael L. Peterson, Raymond J. VanArragon, 242–255. Malden–Oxford – Carlton: Blackwell Publishing, 2005.
4. Smilansky, Saul. „O wątpliwej wartości moralnej pewnych rozpowszechnionych form mo­dlitwy”, przeł. Marcin Iwanicki. Roczniki Filozoficzne 63 (2016), 1: 7–16. DOI: 10.18290/ rf.2016.64.1-1.
5. Stump, Eleonore. „Petitionary Prayer”. W: A Companion to Philosophy of Religion, red. Phi­lip L. Quinn i Charles Taliaferro, 577–583. Oxford: Blackwell Publishers, 1999.
6. Taliaferro, Charles. „Prayer”. W: The Routledge Companion to Philosophy of Religion, red. Chad V. Meister i Paul Copan, 617–625. London and New York: Routledge, 2010.

 

Informacja o autorze/Information about Author:

Prof. dr hab. Jacek Wojtysiak – Katedra Teorii Poznania w Instytucie Filozofii na Wydziale Filozofii KUL; adres do korespondencji: Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin; e-mail: wojtys@kul.lublin.pl

 

Cytowanie/Citation information:

Wojtysiak, Jacek. 2016. Lawina w omodlonym świecie – filozofia religii wobec przy­pad­ków Saula Smilansky’ego. "Roczniki Filozoficzne" 64, 1: 61-73, DOI: 10.18290/rf.2016.64.1-6.