W dniach 12 – 22 listopada w Instytucie Pedagogiki KUL odbyl się kolejny  Program Intensywny Erasmusa, który nazwaliśmy European Autumn Seminars 2008. Była to druga edycja projektu zatytułowanego Budowanie społeczeństwa obywatelskiego i zwalczanie wykluczenia społecznego jako zadania pracy socjalnej, który miał miejsce w naszym Instytucie w kwietniu 2008 r. Większość wykładów i seminariów odbywała się tym razem w gościnnym Domu Spotkań w Dąbrowicy koło Lublina.

W listopadowym programie wzięło udział 30 studentów i 9 nauczycieli z 8 uniwersytetów Europy. Tak więc oprócz wykładowców i studentów naszej uczelni uczestnikami byli studenci i profesorowie z Finlandii (Kymenlaakso Polytechnic w Kouvola), Niemiec (Catholic University of Applied Sciences Northrhine-Westfalia w Műnster), Słowacji (Catholic University in Rużomberok), Hiszpanii (University of Sevilla oraz Deusto University z Bilbao), Litwy (Vytautas Magnus University w Kownie), Turcji (Baskent University w Ankarre).

Tematyka wykładów i dyskusji Europejskich Jesiennych Seminariów 2008 koncentrowała się wokół charakterystyki różnych pól wykluczenia społecznego w kontekście europejskim oraz poszukiwania skutecznych i innowacyjnych metod pracy socjalnej. Wykłady inaugurujące Jesienne Seminaria wygłosili: Dziekan Wydziału Nauk Społecznych, ks. Prof. Dr hab. Marian Nowak, który wykład poświecił zagadnieniom etyki pracy socjalnej, oraz Dyrektor Instytutu Pedagogiki KUL, prof. Dr hab. Alina Rynio, która przedstawiła wykład pt. Kościół a polityka społeczna w odniesieniu do osób starszych. Pierwsze spotkanie w uroczysty sposób zostało zakończone przez występ chóru z Domu Kultury w Krasnymstawie, prowadzonego przez mgr Zytę Sawicką. Pięknie, z zaangażowaniem zaśpiewane tradycyjne polskie pieśni religijne i patriotyczne pozwoliły uczestnikom na przeżycie chwili zadumy i poznanie istotnego fragmentu kultury Polski.

W trakcie kolejnych trzech dni studenci mieli okazję poznać przede wszystkim charakterystyczne problemy socjalne społeczeństwa polskiego, dzięki seminariom przygotowanym przez wykładowców z KUL, prof. dr hab. M. Nowaka i dr Ewę Domagała-Zyśk (Kształcenie pracowników socjalnych w perspektywie europejskiej) oraz przedstawicieli samorządu lokalnego odpowiedzialnych za organizację pracy socjalnej na terenie Lublina, Dyrektora MOPR Antoniego Rudnika oraz Dyrektor Zespołu Poradni nr 2 Grażynę Soszyńską. Dużym zainteresowaniem cieszyły się także wystąpienia przedstawicieli organizacji pozarządowych, którzy zaprezentowali podejmowane przez siebie różne formy pracy na rzecz osób z niepełnosprawnością intelektualną (Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, reprezentowane przez przewodniczącą Koła w Świdniku, p.  Wandę Ratajczak, oraz psychologa, dr Bożenę Sidor), osób z chorobą alkoholową (Bracia Kapucyni z Ośrodka Apostolstwa Trzeźwości im. Ojca Benignusa Jana Sosnowskiego w Zakroczymiu), oraz dzieci ulicy (dr Anna Kurzeja z Klubu Włóczykijów w Bytomiu). W popołudniowych dyskusjach panelowych wzięli udział także wykładowcy KUL, prof. Dr hab. Adam Biela, dr hab. Wojciech Otrębski, dr Dorota Kornas-Biela, ks. mgr Maciej Hułaj. Ten etap programu zakończony został w sobotnie południe wzruszającym spektaklem w wykonaniu uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej z Koła PSOUU w Świdniku.

Wysoko cenionym przez uczestników uzupełnieniem seminariów były wizyty w instytucjach pracy socjalnej na terenie Lublina. Studenci mogli więc odwiedzić nieletnich mieszkających w Schronisku w Dominowie i dorosłych pacjentów Hospicjum Dobrego Samarytanina, pobawić się wspólnie z dziećmi w Domu Świętego Józefa oraz z podopiecznymi Centrum Wolontariatu w schronisku dla uchodźców. Wspólnie z wolontariuszami i pracownikami Bractwa Miłosierdzia im. Brata Alberta w Lublinie wydawali posiłki dla bezdomnych, wykonywali kartki świąteczne z mieszkańcami Domu Pomocy Społecznej im. Matki Teresy z Kalkuty  oraz przygotowywali posiłek z uczestnikami Warsztatów Terapii Zajęciowej w Stowarzyszeniu Misericordia. Z dużą sympatią studenci przyjęli propozycje spędzenia sobotniego wieczoru z instruktorką Uniwersytetu trzeciego Wieku, p. Zofią Zaorską, która zaproponowała naukę tańców integracyjnych, lubianych i przez młodzież i przez osoby starsze.

Kolejnym elementem programu były międzynarodowe seminaria przygotowane przez zagranicznych wykładowców. Pracując w dwu-narodowych parach, profesorowie z uczelni uczestniczących w programie przygotowali seminaria dotyczące następujących zagadnień: Organizacje non-profit w społeczeństwie obywatelskim (prof. Georg Albers, prof. Ertan Karmangolou; Prawa człowieka a etyka pracy socjalnej (Prof. Harri Makkinen, prof. Stanislaw Kosc;  Współczesna szkoła: integracja i inkluzja uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (prof. Adame Zacharias); Praca socjalna z osobami uzależnionymi od alkoholu: modele, metody, doświadczenia (prof. Remigijus Civinskas). Zagadnienia międzykulturowości pracy socjalnej były prezentowane podczas seminariów z prof. R. Santibanez. Seminaria zostały wysoko ocenione przez uczestników, ponieważ umożliwiły im nabycie profesjonalnego, międzynarodowego spojrzenia na problemy klientów pomocy społecznej oraz zapoznały z modelowymi rozwiązaniami stosowanymi w różnych krajach. Dyskusje często nie kończyły się w salach, ale przenosiły do jadalni i na korytarze.

Podobnie jak i w wiosennej edycji projektu, studenci aktywnie tworzyli jego program prezentując w czasie wieczornych sesji główne problemy socjalne swojego kraju, znane im sposoby ich rozwiązywania oraz system kształcenia pracowników socjalnych/pedagogów na własnych uczelniach. Spotkania kończyły się zazwyczaj degustacją narodowych słodyczy, wymianą folderów, czasem tańcem i zabawami integracyjnymi.

Spotkania kulturalne w trakcie programu zostały tak przygotowane, aby nawiązywały do tematu głównego seminariów: występujący pierwszego dnia chórzyści były to głównie osoby w podeszłym wieku, a sobotni spektakl teatralny przygotowały osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Do tematu seminariów nawiązywał także zaproponowany uczestnikom spektakl Sceny Plastycznej KUL pt. Odchodzi, który w mistrzowski sposób wprowadził publiczność w nastrój refleksji nad chorobą, starością i śmiercią. Ważnym momentem była niedzielna msza święta odprawiona w języku angielskim przez Jego Ekscelencję  biskupa Ryszarda Karpińskiego

Wyniki przeprowadzonej w ostatnim dniu ewaluacji programu ukazały, że studenci ocenili Europejskie Jesienne Seminaria 2008 bardzo wysoko: byli usatysfakcjonowani poziomem seminariów (90%), uznali za istotne dla swojego wykształcenia i przyszłej pracy zawodowej wizyty w instytucjach pracy socjalnej (86%). Za bardzo dobre uznali także przygotowane przez studentów prezentacje systemów pracy socjalnej w poszczególnych krajach (80%). Studenci byli zadowoleni zarówno z organizacji przygotowań do programu (86%), jak i ze wsparcia organizacyjnego w trakcie seminariów (90%). Podobało im się miejsce zakwaterowania (96%) oraz zaproponowane posiłki (63%). Jako otwartą i przyjacielską ocenili atmosferę panującą w czasie seminariów (96%).

Prawie wszyscy studenci określili program jako znaczące doświadczenie, które ubogaciło ich studiowanie i pomogło im nie tylko lepiej  zrozumieć specyfikę problemów społecznych w różnych krajach, ale także poznać lepiej przyszłych pracowników socjalnych i pedagogów z różnych krajów, z którymi kiedyś będą pracować we wspólnej przestrzeni społecznej Europy. 93% studentów pragnęłoby ponownie uczestniczyć w podobnym wydarzeniu, wielu też przyznało, że po powrocie na uczelnie będzie rekomendowało udział w takich programach innym studentom. Tak pozytywna ewaluacja zarówno dla koordynatorów programu, ks. prof. dr hab. Mariana Nowaka i dr Ewy Domagała – Zyśk oraz pracowników Instytutu Pedagogiki zaangażowanych w  jego przygotowanie i przeprowadzenie (dr B. Sidor, dr D. Bis, Mgr J. Mazur, mgr A. Linca, mgr K. Uzar), jest potwierdzeniem, że studenci dysponują umiejętnościami  językowymi umożliwiającymi im aktywny udział w  takich programach międzynarodwoych, oczekują ze strony uczelni działań zmierzających ku umiędzynarodowieniu kształcenia oraz są coraz bardziej zainteresowani uczestnictwem w różnych innowacyjnych formach kształcenia.