EN: Chomsky’s Descartes: Remarks on the Importance of Descartes’s Thought for Chomsky’s Research on Language and Cognition  

 
Źródło/source:

Roczniki Filozoficzne, 63(2015), nr 1

  
Strony/pages: 85-100  

 

http://dx.doi.org/10.18290/rf.2015.63.1-6

 

Streszczenie

Artykuł poświęcony jest zarówno odczytaniu myśli Kartezjusza przez Noama Chomsky’ego, jak i znaczeniu wybranych idei Kartezjusza dla rozwijanych przez Chomsky’ego koncepcji języka i poznania. Stawiam pytanie o rzeczywisty wpływ myśli Kartezjusza na koncepcje zaproponowane przez Chomsky’ego, przede wszystkim zaś na ideę tzw. lingwistyki kartezjańskiej. Stawiam tezę, że choć można wyróżnić kilka istotnych cech filozofii Kartezjusza, które miały wpływ na koncepcję Chomsky’ego, przekonanie o istotnej inspiracji kartezjańskiej wydaje się nieuzasadnione. Kartezjusz nie odegrał żadnej istotnej roli w kształtowaniu się tradycji językoznawczej, która rzekomo zachowała ciągłość do XIX wieku i której oddziaływanie dostrzegalne jest we współczesnym językoznawstwie. Określenie „lingwistyka kartezjańska” nie odnosi się do żadnego spójnego zbioru poglądów na język, zaś rzekomych reprezentantów lingwistyki kartezjańskiej nie łączą wspólne założenia na tyle istotne, by można ich włączyć do tej samej tradycji.

 

Summary

The article focuses on Chomsky’s interpretation of the philosophy of Descartes as well as on the importance of selected Descartes’s ideas for the theories of language and cognition developed by Chomsky. The main questions concerns the actual influence of Descartes on the theory proposed by Chomsky, especially on the so called Cartesian linguistics. The thesis is advanced that although it is possible to point out several Cartesian ideas that influenced Chomsky’s thought, it cannot be said that this influence was essential to the development of his theory of language and cognition. Descartes played no essential role in the development of the linguistic tradition that continued until the 19th century and that is still visible in the present day linguistics. The term “Cartesian linguistics” does not refer to any coherent body of knowledge concerning language. The alleged representatives of Cartesian linguistics do not share any essential assumptions and thus they cannot be seen as representatives of the same tradition.

 

 

Słowa kluczowe: Descartes; Chomsky; lingwistyka kartezjańska; język; poznanie

 

Key words: Descartes; Chomsky; Cartesian linguistics; language; cognition.

 

 

Bibliografia/References:

  1. BOBROWSKI Ireneusz: Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków: Wydawnictwo IJP PAN 1998.
  2. BORGMAN Albert: The Philosophy of Language: Historical Foundations and Contemporary Issues, The Hague: Nijhoff 1974.
  3. CHOMSKY Noam: Cartesian Linguistics: A Chapter in the History of Rationalist Thought, Cambridge: Cambridge University Press 2009.
  4. CHOMSKY Noam: Language and Problems of Knowledge: The Managua Lectures, Cambridge Mass: MIT Press 1989.
  5. CHOMSKY Noam: New Horizons in the Study of Language and Mind, Cambridge: Cambridge University Press 2000.
  6. CHOMSKY Noam: Review of B. F. Skinner Verbal Behavior, „Language” 35 (1959), s. 26-58.
  7. COWIE Fiona: What’s Within? Nativism Reconsidered, Oxford: Oxford University Press 1999.
  8. DESCARTES René: Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i poszukiwania prawdy w naukach, tłum. W. Wojciechowska, Warszawa: PWN 1988.
  9. DAMASIO Antonio: Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, tłum. M. Karpiński, Poznań: Rebis 2002.
  10. DESCARTES René: Listy do Regiusa. Uwagi o pewnym pisemku, tłum. J. Kopania, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1996.
  11. DESCARTES René: Medytacje o pierwszej filozofii wraz z zarzutami uczonych mężów i odpowiedziami autora oraz Rozmowa z Burmanem, tłum. M. i K. Ajdukiewiczowie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1958.
  12. DESCARTES René: The Philosophical Writings of Descartes, vol. 3, tłum. J. Cottingham, R. Stoothoff, D. Murdoch, A. Kenny, Cambridge: Cambridge University Press 1991.
  13. DESCARTES René: Zasady filozofii, tłum. I. Dąmbska, Kęty: Wydawnictwo Antyk 2001.
  14. DAS GUPTA Amitabha: Descartes and Chomsky: An Interface Between Language and Mind, „Indian Philosophical Quarterly” 26 (1999), No. 1, s. 125-147.
  15. DROZDOWICZ Zbigniew: Naturalistyczna opozycja wobec kartezjanizmu. „Filo-Sofija” 17 (2012), z. 2, s. 15-25.
  16. HUSSERL Edmund: Medytacje kartezjańskie z dodaniem uwag krytycznych Romana Ingardena, przeł. A. Wajs, Warszawa: PWN 1982.
  17. KOPANIA Jerzy: Descartes i Kant o użyteczności poznawczej języka naturalnego, Warszawa: Polskie Towarzystwo Semiotyczne 1996.
  18. LYONS John: Chomsky, tłum. B. Stanosz, Warszawa: Prószyński i S-ka 1998.
  19. PERCIVAL W. Keith: On the Non-Existence of Cartesian Linguistics, [w:] R.J. BUTLER, Cartesian Studies, Oxford: Basil Blackwell 1972, s. 137-145.
  20. PINKER Steven: Tabula rasa. Spór o naturę ludzką, tłum. A. Nowak, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2005.
  21. RORTY Richard: Filozofia a zwierciadło natury, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa: Wydawnictwo KR 2013.
  22. SEARLE John R.: Chomsky’s Revolution in Linguistics, “The New York Review of Books” 1972, June 29.
  23. SIMPSON Tom, CARRUTHERS Peter, LAURENCE Stephen, STICH Stephen: Introduction: Nativism Past and Present, [w:] P. Carruthers, L. Laurence, S. Stich (eds), The Innate Mind: Structure and Contents, New York: Oxford University Press New York 2005.
  24. STONE Tony, DAVIES Martin: Chomsky Amongst the Philosophers, „Mind & Language” 17 (2002), s. 276-289.
  25. ŻEGLEŃ Urszula: Wprowadzenie do semiotyki teoretycznej i semiotyki kultury, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2000.

 

Informacja o Autorze/Information about Author:

Dr Sławomir Sztajer – Katedra Religioznawstwa i Badań Porównawczych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza; adres do korespondencji: ul. Szamarzewskiego 89, 60-568 Poznań; e-mail: sztajers@amu.edu.pl

 

 

Cytowanie/Citation information:

Sztajer, Sławomir. 2015. "Kartezjusz Chomsky’ego. Uwagi o znaczeniu myśli Kartezjusza dla badań Chomsky’ego nad językiem i poznaniem." Roczniki Filozoficzne 63, 1: 85-100, http://dx.doi.org/10.18290/rf.2015.63.1-6.

 

 

 

Autor: Anna Starościc
Ostatnia aktualizacja: 24.12.2015, godz. 01:08 - Anna Starościc