Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II (KUL, łac. Universitas Catholica Lublinensis Ioannis Pauli II) – niepubliczny katolicki uniwersytet mieszczący się w Lublinie, posiadający pełne prawa uczelni publicznej i finansowany z budżetu państwa na zasadach uczelni publicznych. Założony w 1918, do 1928 pod nazwą Uniwersytet Lubelski, od 16 października 2005, na podstawie uchwały Senatu zatwierdzonej przez Episkopat Polski, uczelnia zmieniła nazwę na Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. W 1938 roku KUL uzyskał prawo do nadawania stopni naukowych.

Historia

Katolicki Uniwersytet Lubelski powstał z inicjatywy ks. Idziego Radziszewskiego, który zbierał fundusze na powstanie katolickiej uczelni w Polsce wśród Polonii w Petersburgu. Na miejsce dla takiej uczelni wybrano właśnie Lublin. W 1918 roku pomysł zyskał akceptację polskich biskupów oraz nuncjusza Stolicy Apostolskiej i 27 lipca 1918 decyzją Zjazdu Biskupów Królestwa Polskiego została powołana uczelnia pod nazwą Uniwersytet Lubelski. Jesienią 1918 roku Uniwersytet rozpoczął działalność. Początkowo korzystał z bazy lokalowej seminarium duchownego. Obejmował wtedy 4 wydziały: teologiczny (otwarty w 1919 r.), prawa kanonicznego, prawa i nauk społeczno-ekonomicznych i nauk humanistycznych.

W przedwojennej historii uczelni KUL zdobywał kolejno uprawnienia państwowe, a wkrótce, mimo że miał status uczelni prywatnej, otrzymał także prawo do dotacji państwowych. Otrzymał także własny gmach – był to budynek podominikański usytuowany przy Alejach Racławickich, blisko centrum miasta.

Prężny rozwój uczelni przerwała niemiecka okupacja. Gmach KUL przemianowano na szpital wojskowy. Część profesorów i studentów wywieziono na roboty przymusowe do Niemiec, część do obozów koncentracyjnych, część została rozstrzelana. Uniwersytet w trakcie II wojny światowej prowadził tajne nauczanie dla swoich studentów.

Kolejnym trudnym okresem dla katolickiej uczelni były czasy PRL. Uczelnię udało się reaktywować dzięki inicjatywie ks. prof. Antoniego Słomkowskiego. Zaczęli tu wykładać profesorowie przesiedleni z Kresów Wschodnich, głównie z Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Początkowo nowe władze sprzyjały katolickiej uczelni, później jednak stała się ona celem ataków. Komuniści znacjonalizowali podstawowe źródło finansowania KUL, jakim był liczący 7 tys. ha majątek rolny Fundacji hr. Potulickich w Potulicach koło Nakła. W 1949 roku zabroniono przyjmowania nowych studentów na niektóre świeckie kierunki, pozbawiono funkcji rektora ks. Słomkowskiego – za to, że nie chciał zalegalizować na uczelni komórki młodzieżowej organizacji komunistycznej. Uniwersytet był stale inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa, utrudniano życie studentom i wykładowcom, cenzurowano publikacje uczelni.

Dopiero lata 90. XX wieku przyniosły znaczną poprawę sytuacji. Część pieniędzy KUL zaczął otrzymywać ze Skarbu Państwa, zniesiono cenzurę, uczelnia zaczęła rozwijać bazę dydaktyczną.

na górę

Rektorzy

• 1918-1922 – ks. Idzi Benedykt Radziszewski – zm. 22 lutego 1922
• 1922-1924 – o. Jacek Woroniecki OP – zm. 18 maja 1949
• 1924-1925 – bp Czesław Sokołowski – zm. 11 listopada 1951
• 1925-1933 – ks. Józef Kruszyński – zm. 10 sierpnia 1953
• 1933-1939 – ks. Antoni Szymański – zm. 9 października 1942
• 1944-1951 – ks. Antoni Słomkowski – zm. 19 lutego 1982
• 1951-1956 – ks. Józef Iwanicki – zm. 4 sierpnia 1995
• 1956-1965 – ks. Marian Rechowicz – zm. 23 września 1983
• 1965-1970 – ks. Wincenty Granat – zm. 11 grudnia 1979
• 1970-1983 – o. Mieczysław Albert Krąpiec OP – zm. 8 maja 2008
• 1983-1988 – bp Piotr Hemperek – zm. 3 lipca 1992
• 1988-1989 – bp Jan Śrutwa
• 1989-1998 – ks. Stanisław Wielgus
• 1998-2004 – ks. Andrzej Szostek MIC
• od 2004 – ks. Stanisław Wilk SDB