Prowadzący

dr Monika Szabłowska-Zaremba

Liczba godzin: 60

Liczba punktów ECTS: 4

Efekty kształcenia

Student:

1. Swobodnie operuje podstawowymi pojęciami przypisanymi do tej dziedziny wiedzy, rozróżnia pojęcia „wielokulturowość” od „dialog międzykulturowy”. Tworzy mapę Polski jako kraju zróżnicowanego etnograficznie i wskazuje na kwestie mniejszości narodowych, zróżnicowania kulturowego, w odniesieniu do historii, a przede wszystkim teraźniejszości
2. Wskazuje różnice między różnymi religiami, rozpoznaje (w różnych tekstach) przynależne im znaki kulturowe, opisuje je i przyporządkowuje poszczególnym sferom życia.
3. Traktuje tekst kultury nie tylko jako podmiot pracy polonistycznej, lecz i kulturoznawczej, a także rozwija samodzielnie swoje zainteresowania z zakresu wielokulturowości.
4. Buduje, dzięki znajomości lektury przedmiotu, podstawowy warsztat badawczy (metody, bibliografię) umożliwiający samodzielnie poszukiwanie informacji dotyczących edukacji wielokulturowej.

Forma zaliczenia przedmiotu

Obecność (2 nieobecności dopuszczalne), aktywna praca podczas zajęć, przygotowywanie projektu/scenariusza/programu multimedialnego związanego z edukacją wielokulturową.

Treści programowe

Podstawowym celem tych zajęć będzie zapoznanie studentów z wielokulturowością jako kategorią związaną z nowoczesną edukacją na wszystkich poziomach szkolnictwa. Poprzez odpowiednią lekturę literatury przedmiotowej, a także podmiotowej uczestnik stanie się świadomy wielkiego dyskursu toczącego się wśród kulturoznawców, literaturoznawców, a także pedagogów, a stanowiący wynik przemian związanych m.in. z przystąpieniem Polski do struktur Unii Europejskiej. Omówione zostaną cztery grupy zagadnień:

Folklor, etnografia jako jeden z aspektów kultury narodowej

1. Wprowadzenie pojęć: folkloru, folkloryzmu, kultury regionalnej, małych ojczyzn, kultury ludowej, jej zróżnicowania  jako wyrazu wielokulturowości w obrębie jednej narodowej przestrzeni
2. Zapoznanie z konkretnymi kulturami ludowymi np. Kaszub, Podlasia, Lubelszczyzny, Śląska czy Mazowsza.

Prezentacja kultur i religii istniejących w Polsce: judaizm, prawosławie, protestantyzm, grekokatolicy, islam.

1. Poznanie znaków przynależnych danej kulturze oraz religii, podstawowych pojęć, zasad oraz reguł będących reprezentacyjnymi dla danej religii i kultury.

Przełożenie wiedzy nabytej na działania edukacyjne – realizacja projektu edukacyjnego.

1. Edukacja wielokulturowa a edukacją międzykulturowa
2. Dialog międzykulturowy
3. Poruszanie problemów „współegzystencji” oraz „istnienia obok”.
4. Kultura a tożsamość etniczna czy narodowa
5. Kulturowa teoria literatury
6. Metoda etnograficzna w edukacji
7. Rozwiązania metodyczne – praca w szkole

Literatura

1. Benedyktowicz Zbigniew, Portrety „obcego”. Od stereotypu do symbolu, Kraków 2000.
2. Czy klęska wielokulturowości?, red. Hanna Mamzer, Poznań 2008
3. Dyba Krystyna, Szukać podobieństw, rozumieć różnice - edukacja międzykulturowa w szkole: jakiej edukacji nam potrzeba?, „Dyrektor Szkoły” 2002 nr 6, s. 11-13.
4. Edukacja a tożsamość etniczna, red. Maria Urlińska, Toruń 1995.
5. Edukacja międzykulturowa. Poradnik dla nauczyciela, red. Anna Klimowicz, Warszawa 2004.
6. Edukacja wobec wielokulturowości. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Januszowi Sztumskiemu, red. Marii Janukowicz, Kazimierza Rędziński, Częstochowa 2002.
7. Evdokimov Paul, Prawosławie, tłum. Jerzy Klinger, Warszawa 2003.
8. Głodzik Beata, Przygotowanie nauczycieli do edukacji wielokulturowej [w:] Wielowymiarowość integracji w teorii i praktyce edukacyjnej, red. Marii Chodkowskiej, Lublin 2002, s. 209-212.
9. Kawecki Ireneusz, Metoda etnograficzna w badaniach edukacyjnych, Łódź 1994.
10. Kłoskowska Antonina, Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996.
11. Kultura mniejszości narodowych i grup etnicznych w Europie, red.  Zenon Jasiński, Tadeusz Lewowicki, Opole 2001.
12. Kulturowa teoria literatury, główne pojęcia i problemy, red. Michał P. Markowski, Ryszard Nycz, Kraków 2006.
13. Komunikacja międzykulturowa, zderzenia i spotkania, Antologia tekstów, Warszawa 1990.
14. Kos-Kameraz Ninel, Święta i obyczaje żydowskie, Warszawa 2008.
15. Kulwicka-Kamińska Joanna, Kamiński Ireneusz, Islam po polsku, Poznań 2007.
16. Lewowicki Tadeusz, O ideach oraz praktykach edukacji wielokulturowej i międzykulturowej, „Ruch Pedagogiczny” 2001 nr 1/2, s. 5-11.
17. Marczewska-Rytko Maria, Religie niechrześcijańskie w Polsce, Lublin 1997.
18. Markiewicz Stanisław, Protestantyzm, Warszawa 1982.
19. Nikitorowicz Jerzy, Edukacja międzykulturowa: w kręgu potrzeb, oczekiwań i stereotypów, Białystok 1995.
    Nikitorowicz Jerzy, Pogranicze. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa, Białystok 2001.
20. Pełczyński Grzegorz, Najmniejsza mniejszość. Rzecz o Karaimach polskich, Warszawa 1995.
21. Polskie badania nad mniejszościami kulturowymi, Babiński G., Mucha J., Sadowski A. (red.), Białystok 1997.. Wybrane zagadnienia, „Pogranicze”, t. VI, numer specjalny,
22. Prawosławie: światło wiary i zdrój doświadczenia, red. Krzysztof Leśniewski, Jadwiga Leśniewska, Lublin 1999.
23. Romowie, bliskie spotkania: przewodnik metodyczny dla nauczycieli szkół średnich, red. Jacek Milewski,  Suwałki, 2003.
24. Rusaczyk Janusz, Wielokulturowość w edukacji, „Nowa Szkoła” 2005 nr 5, s. 4-8.
25. Różnica, tożsamość, edukacja – szkice z pogranicza, red. Tadeusz Szkudlarek, Kraków 1995
    Sielatycki Mirosław, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce - jak o nich uczyć?, „Języki Obce w Szkole” 2001 nr 6, s. 17-21.
26. Szmyd Kazimierz, Z tradycji polskiej pedagogiki wielokulturowej, „Kultura i Edukacja” 2003 nr 1, s. 45-59; „Kwartalnik Pedagogiczny” 2003 nr 4, s. 25-40.
27. Tokarczyk Andrzej, Trzydzieści wyznań, Warszawa 1987.
28. Tożsamość a odmienność kulturowa, red. Paweł Boski, Maria Jarymowicz, Hanna Malewska-Peyre, Warszawa 1992.
29. Tyloch Witold, Judaizm, Warszawa 1987.
30. Unterman Alan, Żydzi. Wiara i życie, tłum. Janusz Zabierowski, Warszawa 2002.
31. Wielokulturowość: postulaty i praktyka, red. Leszek Drong, Wojciech Kalaga, Katowice 2005.
32. Wielokulturowość w języku, red. Anna Dąbrowska, Anna Burzyńska-Kamieniecka, Wrocław 2006.
33. Wróblewska Urszula, Kultura romska – lekcja modyfikacji stereotypów i uprzedzeń, „Edukacja i Dialog” 2004 nr 5, s. 61- 66.