Z radością informujemy, że TN KUL wraz z Wydziałem Filozofii i Instytutem Jana Pawła II wydało 5 tomów Dzieł zebranych ks. prof. Tadeusza Stycznia, redaktorem całości  jest ks. Alfred Wierzbicki.

 

Tom 1. Metaetyka. Nowa rzecz czy nowe słowo

 

W lubelskiej szkole filozoficznej ks. Tadeusz Styczeń wykonał olbrzymią pracę na rzecz określenia pozycji tradycyjnej etyki tomistycznej w konstruktywnej i dialogicznej konfrontacji ze światem dwudziestowiecznych teorii etyki, ujętych w granicach nowej subdyscypliny etycznej zwanej "metaetyką". Jego krytyczne badania metaetyczne nie pozostały w rezultacie bez wpływu na metodologiczną reorientację etyki w swoim środowisku, respektującą jednak ramy arystotelesowsko-tomistycznej tradycji. Tom metaetyczny stanowi niezbędny fundament dla zrozumienia natury tej reorientacji oraz analizy dalszych wątków tematycznych twórczości Stycznia.

Traktuję wybór tekstów zawartych w niniejszym tomie jako z jednej strony zarys ewolucji myśli etycznej ks. Stycznia, z drugiej jako obraz otwierania się ufundowanej w tradycji klasycznej etyki na współczesne spory metaetyczne. Owoc tego otwarcia jawi się czytelnikowi całego dorobku reprezentatywnego lubelskiego etyka z KUL-u jako interesujący i płodny także na kolejnych piętrach refleksji etycznej. Uznanie budzi też konsekwencja w różnicowaniu perspektywy etycznej i teologiczno-moralnej, a także - jak się wydaje słuszna - postawa troski o równowagę otwarcia na potrzebę zrozumienia nowych trendów w etyce oraz respektu dla tego, co zachowuje ważność metodologiczną i moralną w dłuższym dystansie historycznym.

Etyka szkoły lubelskiej jest zjawiskiem zbyt ważnym w polskiej filozofii*i etyce, by jej czołowy reprezentant nie miał szansy oddziaływać na kolejne pokolenia całością swojej uporządkowanej i rzetelnej metodologicznie refleksji etycznej. Waga tej refleksji polega przede wszystkim na zdolności trafiania do środowisk o różnej orientacji światopoglądowej, wnoszenia do tej debaty wrażliwości na humanistyczną/personalistyczną empirię moralną, na prawdę i logikę dyskursu etycznego.

Prof. dr hab. Ryszard Wiśniewski
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

 

Zarysowana teoria etyki sama broni swych podstaw i Wszystkie procedury badawcze mają swoje uzasadnienie w treści doświadczenia "datum morale". Dopiero wtórnie, interpretacyjnie można mówić, że jest to etyka personalistyczna, realistyczna itd. W polskiej, i nie tylko, literaturze przedmiotu trudno byłoby znaleźć pracę o tak wnikliwym, całościowym i kompetentnym opisie etyki, w jej merytoryczno-formalnym zarysie. Autor osiągnął ten poziom nie tylko dzięki swoim badawczym kompetencjom, ale także dzięki swoim niezwykle twórczym, zaangażowanym "wglądom" w strukturę moralności i w te fakty, które stanowią o jej specyfice. Może właśnie dlatego o tak skomplikowanych kwestiach ks. Styczeń pisze w sposób bardzo jasny, precyzyjny i uporządkowany, a zarazem "dający do myślenia".

Tak znakomite i kompetentne studia i artykuły, jakie zostały zawarte w niniejszym tomie dzieł ks. Tadeusza Stycznia, zasługują na najwyższą pozytywną ocenę. W istocie są one doskonałym i niedościgłym wzorem, jak należy uprawiać etykę i jak trzeba pisać o niej.

Prof. dr hab. Ewa Podrez
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

 

 

Tom 2. Etyka niezależna

 

Po lekturze tekstów Profesora Tadeusza Stycznia, tych zwłaszcza, które wchodzą do tomu drugiego Etyka niezależna, popieram zdecydowanie decyzję o wydaniu jego Dzieł zebranych.

Mocną podstawę słuszności decyzji wydawniczej stanowi samo życie naukowe Profesora Stycznia, jego bogata twórczość i działalność na polu nauki. Jego dzieła przekazują myśli, którym poświęcił życie, dla których uważał, że warto żyć. Pisał bowiem to, co uważał za godne myślenia i przeżywania. Jego dzieła wyrosły z refleksji nad myślą etyczną przeszłości dla teraźniejszości i zachowują znaczenie dla przyszłości. Owoce jego badań podstawowych i metateoretycznych pozostaną ogólnie ważne, na nowo inspirujące na dalsze dziesięciolecia XXI wieku. Jego rozprawy z zakresu etyki przetrwają czasy sporów i kontrowersji. Gwarantuje to ciągłość systemowa i pryncypialna wierność krytycznego myślenia autora, czyli te cechy, które nadają jego dziełom znamiona klasyczne. To stwierdzenie odnosi się zwłaszcza do tomu drugiego Dzieł zebranych.

Prof. dr hab. Helmut Juros
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

 

Podjęta przez Instytut Jana Pawła II KUL inicjatywa wydania Dzieł zebranych ks. prof. dr. hab. Tadeusza Stycznia, jednego z najwybitniejszych uczniów Karola Wojtyły, jest ze wszech miar przedsięwzięciem potrzebnym dla rozwoju filozofii, antropologii i etyki w Polsce. Obok dynamicznego polskiego i światowego studium spuścizny humanistycznej Jana Pawła II nie można pominąć faktu, że H Karol Wojtyła jako filozof zainspirował rozwój filozofii personalistycznej w Polsce, którą podjęli i rozwinęli jego uczniowie i która znalazła również kontynuatorów za granicą. W rozwoju tego nurtu mówi się o polskiej, lubelskiej szkole personalistycznej.

Ułożenie materiału w tomie drugim, zatytułowanym Etyka niezależna, przebiega | według klucza zasadniczych sporów prowadzonych przez Tadeusza Stycznia w wypracowywaniu podstaw etyki, czyli od przedstawienia jego sporu o etykę z twórcami pozytywizmu, a następnie z twórcami etyki fenomenologicznej, poprzez spór o podstawy etyki ze szkołą Iwowsko-warszawską, głównie z propozycją etyki niezależnej Tadeusza Kotarbińskiego czy Tadeusza Czeżowskiego, w kierunku wypracowania własnej propozycji punktu wyjścia | i punktu dojścia w etyce.

Dr hab. Tadeusz Biesaga
Profesor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie

 

 

Tom 3. Objawiać osobę

 

Ks. Alfred Marek Wierzbicki

Wprowadzenie do Tomu Trzeciego "Dzieł Zebranych" Ks. Tadeusza Stycznia

 

Problematyka recenzowanego trzeciego tomu Dziel zebranych Tadeusza Stycznia SDS, zatytułowanego Objawiać osobę, wskazuje na różnorodność, a równocześnie na wewnętrzną, treściową jedność zawartych w niej artykułów. Zamieszczone w jednym tomie teksty wzajemnie się uzupełniają i niejako komentują - a przez to, mimo iż od ich pierwotnej publikacji upłynęło wiele lat, nabierają nowej świeżości w zawartym w nich przesłaniu. Ich walor powiększa się także przez właściwy dla Stycznia bardzo jasny, wyrażony w pięknej i potoczystej polszczyźnie, nie stroniącej od odniesień do wielkiej literatury, przekaz własnych filozoficznych idei.

Pozostając pod głębokim wpływem Karola Wojtyły i jego dzieł, Styczeń starał się pogłębiać myśl swego Mistrza. Czerpiąc szeroko z inspiracji zawartych zwłaszcza w książce Osoba i czyn, rozwijał on te wątki, które u Wojtyły należą niewątpliwie do najbardziej ważnych i odkrywczych - do transcendencji osoby i jej wolności w odniesieniu do prawdy oraz do roli sumienia jako głównego czynnika decydującego o właściwym spełnianiu się osoby poprzez czyn. Natomiast to, co w recenzowanych artykułach jawi się jako bardzo oryginalne i niezmiernie ważne, to próby podejmowane przez Tadeusza Stycznia mające na celu zbliżenie etyki i antropologii poprzez - ukazywanie sumienia jako szczególnego "okna" lub "miejsca", dzięki któremu człowiek może zrozumieć siebie.

Bp prof. dr hab. Marek Jędraszewski
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

 

Recenzowany tom zawiera kilkanaście artykułów. Merytorycznie tworzą one spójną całość, odnoszącą się zasadniczo do wspólnego pola filozofii człowieka i etyki. Tematyka ta potraktowana jest nader oryginalnie, wnosząc wiele nowych ujęć do poruszanych tu kwestii. Wszystkie teksty napisane zostały językiem jasnym i precyzyjnym, dyskurs biegnie logicznie i przekonywająco. Wiele dociekań własnych konfrontowanych jest z bogatą niekiedy literaturą . przedmiotu - widoczne jest to zwłaszcza w tekstach wcześniej szych, w później szych przeważają odwołania do własnych tekstów, prac ks. Andrzeja Szostka i - przede wszystkim - ks. Karola kardynała Wojtyły. Dociekania ks. Tadeusza Stycznia akceptują podstawowe założenia filozofii K. Wojtyły - jak choćby postulat bezzałożeniowości punktu wyjścia etyki czy podstawowość faktu moralnego wyrażającego się w formule "powinienem", jak również konieczność związku wolności i prawdy (samouzależnienie się od prawdy). Kiedy indziej, rozwijają i dopełniają koncepcje Wojtyły, na przykład w kwestiach wolności ("mogę - nie muszę"), a nawet miłości i - szerzej - realizacji relacji Ja - Ty.

Wracając do pisarskiego kunsztu ks. T. Stycznia, trzeba zauważyć, że nie jest on bynajmniej "suchy" czy "akademicki". Przeciwnie: wiele w nim momentów emocjonalnych, podkreślanych niekiedy trafnie dobieranymi cytatami z literatury pięknej, zwłaszcza poezji. Autor potrafi wczuć się w sytuację podmiotów przeżywających rozterki moralne i wewnętrzne konflikty. Najpiękniejszy przykład znajdujemy w analizie dramatycznej sytuacji granicznej, opisanej w artykule Moralność- wyróżnik człowieka.

Prof. dr hab. Władysław Stróżewski
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

 

 

Tom 4. Wolność w prawdzie

 

Kazimierz Krajewski

Wprowadzenie do Tomu Czwartego "Dzieł Zebranych" Ks. Tadeusza Stycznia

 

Przygotowany przez pracowników naukowych Instytutu Jana Pawła II KUL zbiór studiów księdza profesora Tadeusza Stycznia, zebranych w tomie pt. Wolność w prawdzie, jest wartościową, niezwykle cenną poznawczo ofertą kierowaną ku współczesnemu odbiorcy. Temu zwłaszcza, który pragnie poznać myśl i drogę twórczą uczonego, zmierzającego do wypracowania własnej koncepcji relacji wolności do prawdy w perspektywie uprawianej etyki. Podkreślmy, koncepcji wyróżniającej się wysokim poziomem na tle poświęconych tej problematyce pozycji. Dystans kilkunastu lat, jaki dzieli nas od ukazania się rozpraw filozofa i etyka KUL, powoduje, że potrzeba przybliżenia jego dorobku świadomości współczesnych staje się obecnie czymś wielce oczekiwanym, tym bardziej że z upływem czasu potwierdza i aktualizuje on swą wartość.

Prof. dr hab. Włodzimierz Tyburski
Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu

 

Teksty Tadeusza Stycznia na temat prawdy pisane są z perspektywy etyka i antropologa. Dominują kwestie prawdy w etyce, prawdy normatywnej, prawdy o człowieku, prawdy o wartościach, relacji prawdy do wolności. Tytułowy esej Wolność w prawdzie to perełka stylistyczna i merytoryczna, nawiązująca do Sokratesa i Platona, przenosząca klasyczny problem respektowania prawa moralnego wbrew doraźnym interesom w czasy współczesne.

Cały tom, czternaście rozpraw i esejów Tadeusza Stycznia, pokazuje różne aspekty obecności prawdy w zagadnieniach etycznych. Teksty pisane są pięknym stylem, nawiązują do klasyków (np. Sokratesa, Platona, Arystotelesa, Owidiusza), filozofów nowożytnych (np. Hume'a, Kanta), filozofów współczesnych (np. Schelera, Hartmanna, Bubera, Spaemanna, Moore'a, Maclntyre'a), w tym także filozofów polskich (jak Kotarbiński, Czeżowski czy Tarski). Autor uwzględnia w nich najnowsze idee etyczne i poddaje je fundamentalnej i racjonalnej analizie.

Prof. dr hab. Renata Ziemińska
Uniwersytet Szczeciński

 

 

Tom 5. Człowiek darem

 

Cezary Ritter

Wprowadzenie do Tomu Piątego "Dzieł Zebranych" Ks. Tadeusza Stycznia

 

Przesłany mi do recenzji materiał, obejmujący - zgodnie z podtytułem tomu - problemy odnoszące się do wartości życia, rodziny, państwa i prawa, oceniam bardzo wysoko. Jest to materiał wbrew pozorom jednorodny. Na taką ocenę pozwala treść artykułów i studiów zawartych w szczególności w II części tomu, poświęconej zagadnieniom prawa i państwa, a w szczególności relacjom prawa i etyki. W tej części znajduje się niezwykle przemyślany i pełen mądrości esej pt. O etos dla prawa. Trzeba się w pełni zgodzić z Autorem, gdy pisze: "prawo żyje z etosu i traci swą tożsamość, gdy się odeń odrywa, gdy się zeń wykorzenia". To bardzo dobre ujęcie postulatu, a raczej konieczności "prawa prawego".

Prof. dr hab. Andrzej Zoll
Uniwersytet Jagielloński

 

Prace zawarte w tomie są - z jednej strony - cennym świadectwem historii: zapisem kształtowania się myśli etycznej w kontekście fundamentalnych przemian politycznych i kulturowych; z drugiej strony - pozostają aktualnym głosem we współczesnych dyskusjach. Dostrzegane przez ks. prof. Tadeusza Stycznia wartości fundamentalne dla życia wspólnoty, którymi są godność człowieka i dobro wspólne, są też wartościami uznanymi za podstawowe w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, przy czym są to wartości, których tak status, jak i treść są ciągle dyskutowane. W realizacji tych wartości ks. prof. Styczeń dopomina się przede wszystkim o uwzględnienie bezinteresowności działania i o dokonanie opcji na rzecz słabszych.

dr hab. Marek Piechowiak
Profesor Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej

Autor: Andrzej Zykubek
Ostatnia aktualizacja: 26.01.2015, godz. 08:54 - Andrzej Zykubek