Władysław Panas - sylwetka i publikacje

Władysław Panas - we wspomnieniach

 

Władysław Panas  (1947-2005)

 


Profesor zwyczajny Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Kierownik Katedry Teorii Literatury, wybitny dydaktyk,
Członek wielu towarzystw naukowych: m.in. TN KUL,
Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza,
Członek Rady Naukowej IBL PAN,
Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich,
Redaktor Naczelny "Roczników Humanistycznych KUL",
Wyróżniony Nagrodą Prezydenta Miasta Lublina.
Autorytet naukowy kilku pokoleń młodych polonistów.
  Władysław Ludwik Panas urodził się 28 marca 1947 roku w Dębicy, niedaleko Kołobrzegu. Profesor zwyczajny, teoretyk i historyk literatury, wybitny badacz twórczości Brunona Schulza, Józefa Czechowicza, tradycji żydowskiej w polskiej literaturze i kulturze. Pracował w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim od 1975 roku. Od roku 1999 kierował Katedrą Teorii Literatury Instytutu Filologii Polskiej KUL oraz Międzywydziałowym Zakładem Badań nad Literaturą Religijną KUL. Był członkiem Towarzystwa Naukowego KUL i Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, redaktorem naczelnym "Roczników Humanistycznych" (zeszytu poświęconego literaturze polskiej).

  Naukowiec o europejskim formacie, ale również nieoceniony animator kultury, niezwykle zasłużony dla Lublina. Przez wiele lat współpracował z ośrodkami Brama Grodzka, Teatr NN, galeriami i muzeami naszego miasta. Laureat Nagrody Miasta Lublina za upowszechnianie kultury za 2002 rok.

Wybitny dydaktyk, autorytet naukowy i moralny kilku pokoleń młodych polonistów, swoimi pracami odkrywał wielokulturową przeszłość Lublina i zaginiony świat kultury żydowskiej, przywracając bogactwo polskiej tradycji.

  Człowiek niezwykłej dobroci i prawego serca, otoczony powszechnym szacunkiem, zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 24 stycznia 2005 roku.

Autor kilku książek:

W kręgu metody semiotycznej, Lublin 1991 (rozprawa doktorska z roku 1984);
Pismo i rana. Rzecz o problematyce żydowskiej w literaturze polskiej, Lublin 1996;
Księga blasku. Traktat o kabale w prozie Brunona Schulza, Lublin 1997
   (rozprawa habilitacyjna na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL, 1998);
Bruno od Mesjasza. Rzecz o dwóch ekslibrisach
   oraz jednym obrazie i kilkudziesięciu rysunkach Brunona Schulza, Lublin 2001;
Oko cadyka, Lublin 2004.

Był redaktorem kilku innych prac, między innymi:

O wartościowaniu w badaniach literackich.
   Studia pod red. Stefana Sawickiego i Władysława Panasa. Lublin 1986;
Interpretacje aksjologiczne. Pod red. Władysława Panasa i Andrzeja Tyszczyka, Lublin 1997;
W "antykwariacie anielskich ekstrawagancji". O twórczości Aleksandra Wata.
   Red. Jarosław Borowski i Władysław Panas, Lublin 2002;
W ułamkach zwierciadła... Bruno Schulz w 110 rocznicę urodzin i 60 rocznicę śmierci.
   Pod red. Małgorzaty Kitowskiej-Łysiak i Władysława Panasa, Lublin 2003.

Ponadto Władysław Panas napisał wiele artykułów;
oto ważniejsze teksty 'schulzowskie':

Apologia i destrukcja ("Noc wielkiego sezonu" Brunona Schulza) [w:] Nowela. Opowiadanie. Gawęda.
Interpretacje małych form narracyjnych, pod red. K. Bartoszyńskiego, M. Jasińskiej-Wojtkowskiej
i S. Sawickiego, Warszawa 1974, s. 191-205;

"Regiony czystej poezji". O koncepcji języka w prozie Brunona Schulza, Roczniki Humanistyczne
z. 1, (Lublin) 1974, s. 151-172;

Zstąpienie w esencjonalność. O kształtach słowa w prozie Brunona Schulza [w:] Studia o prozie
Brunona Schulza [redaktor K. Czaplowa]; Uniwersytet Śląski, Katowice 1976, Prace Naukowe
Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 115, s. 75-90;

Apologia i destrukcja ("Noc wielkiego sezonu" Brunona Schulza) [w:] Nowela. Opowiadanie. Gawęda.
Interpretacje małych form narracyjnych, pod red. K. Bartoszyńskiego, M. Jasińskiej-Wojtkowskiej
i S. Sawickiego, Warszawa 1979, wyd. 2 poszerzone, s. 237-251;

"Mesjasz rośnie pomału..." O pewnym wątku kabalistycznym w prozie Brunona Schulza
[w:] Bruno Schulz. In memoriam 1892 - 1992, pod red. M. Kitowskiej-Łysiak, Wydawnictwo FIS,
Lublin 1992, ss. 241;

Przyjście Mesjasza. O ikonologii mesjańskiej Brunona Schulza, Kresy nr 14, 1993, s. 33-36;

Bruno Kabalista: o kosmogonii kabalistycznej Brunona Schulza [w:] Proza polska XX wieku,
red. M. Bartnicka, Białystok 1994, s. 2-21;

"Mesjasz rośnie pomału...". O pewnym wątku kabalistycznym w prozie Brunona Schulza
[w:] Proza polska XX wieku. [Materiały z sesji literackiej, Białystok, 17-18 XII 1993 r.] 1994, s. 22-42;

Bruno kabalista: o kosmogonii kabalistycznej Brunona Schulza, Akcent nr 1, 1996, s. 19-29;

Pismo i rana. Szkice o problematyce żydowskiej w literaturze polskiej, Wydawnictwo Dabar,
Lublin, 1996, ss. 155 (Seria 'Critice Literaturae Judaicae');

Sąd Ostateczny: o jednym ekslibrisie Brunona Schulza, Roczniki Humanistyczne z. 1, 1998,
s. 449-466;

Żeński Mesjasz, czyli o Wiośnie Brunona Schulza, Midrasz nr 3, 2003;

Bruno Schulz albo intryga Nieskończoności [tekst wygłoszony 19 listopada 2003 roku w Drohobyczu
podczas otwarcia muzeum Brunona Schulza], L-PRINT, Lublin [2003], ss. 10, ISBN: 83-88711-65-2;

Żeński Mesjasz, czyli o Wiośnie Brunona Schulza [w:} W ułamkach zwierciadła... Bruno Schulz
w 110 rocznicę urodzin i 60 rocznicę śmierci. Pod redakcją Małgorzaty Kitowskiej-Łysiak
i Władysława Panasa, TN KUL, Lublin 2003, ss. 570, ISBN: 83-7306-165-5;

mgr Joanna Nastalska
Oddział Informacji Naukowej BU KUL

 

 Władysław Panas - publikacje

O wartościowaniu
w badaniach literackich.
Studia pod red. Stefana Sawickiego
i Władysława Panasa. Lublin 1986
   Władysław Panas - publikacje

Historycznoliterackie prace
ćwiczeniowe, zeszyt 5,
Katolicki Uniwersytet Lubelski,
Lublin 1984
   Władysław Panas - publikacje

Władysław Panas,
Pismo i rana. Rzecz o problematyce
żydowskiej w literaturze polskiej,
Wyd. DABAR, Lublin 1996

 

 Władysław Panas - publikacje

Władysław Panas,
Oko cadyka, Lublin 2004
   Władysław Panas - publikacje

Władysław Panas,
W kręgu metody semiotycznej,
Lublin 1991
   Władysław Panas - publikacje

W "antykwariacie anielskich
ekstrawagancji". O twórczości
Aleksandra Wata.
Red. Jarosław Borowski
i Władysław Panas, Lublin 2002
ISBN: 83-7363-070-8

 

Władysław Panas: Księga blasku. Traktat o kabale w prozie Brunona Schulza; Lublin: TN KUL, 1997
ss. 228, indeks osób, (Literatura Współczesna - Pisarze i Problemy; t. 3); Spis treści:
I. Stworzenie Świata, czyli cimcum (s. 7), II. Upadek stworzenia, czyli szewirat ha-kelim (s. 107),
III. Zbawienie Świata, czyli tikkun (s. 171), ]

Praca odsłania głęboko ukryte (w motywice, w obrazowaniu i strukturach narracyjnych,
w wypowiedziach i planach twórczych pisarza) i artystycznie przetworzone odniesienie
do stworzonego przez XVI-wiecznego kabalistę palestyńskiego Izaaka Luris systemu mistycznego.
Wykrycie tego nawiązania rzuca nowe światło na twórczość - zarówno literacką, jak i plastyczną -
Brunona Schulza, jednego z najbardziej oryginalnych artystów XX wieku.

 

 Władysław Panas - publikacje

Władysław Panas,
Księga blasku.
Traktat o kabale
w prozie Brunona Schulza,
TN KUL, Lublin 1997,
ISBN: 83-86668-85-7
   Władysław Panas - publikacje

W ułamkach zwierciadła...
Bruno Schulz
w 110 rocznicę urodzin
i 60 rocznicę śmierci.
Pod red. Małgorzaty
Kitowskiej-Łysiak
i Władysława Panasa,
Lublin 2003
   Władysław Panas - publikacje

Bruno od Mesjasza.
Rzecz o dwóch ekslibrisach
oraz jednym obrazie
i kilkudziesięciu
rysunkach Brunona Schulza
Lublin 2001
ISBN: 83-227-1794-6

 

  W roku 2002 w Lublinie odbyły się obchody 110. rocznicy urodzin i 60. rocznicy śmierci Brunona Schulza. Na kilka dni miasto zamieniło się w światowe centrum Schulzowskie. Organizatorzy uroczystości przygotowali szereg wykładów, projekcje filmów i wystawy. Jednym z ważniejszych elementów programu była konferencja naukowa pod tytułem "W ułamkach zwierciadła", która odbyła się w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. O motywach twórczości literackiej i plastycznej Schulza mówili przedstawiciele różnych ośrodków i środowisk polskich, a także z Włoch, Izraela, Niemiec, Węgier, Ukrainy, Jugosławii. Z referatami wystąpiło ponad pięćdziesięciu znawców życia i twórczości artysty, między innymi Jerzy Ficowski, Jerzy Jarzębski, Władysław Panas, Małgorzata Kitowska-Łysiak, Dora Kacnelson. "Schulz jest postacią niezwykle interesującą w polskiej kulturze" - mówił wtedy w wywiadzie profesor Władysław Panas, inicjator przedsięwzięcia - "Jego proza bliska jest realizmowi magicznemu: jej osią są różnorako przetwarzane mity, marzenia, obsesje. Artysta nie stroni w swoich pracach literackich i plastycznych od ironii i autoironii, eksperymentuje ze słowem, co zbliża go do wielkiej poezji". Owocem konferencji jest tom "W ułamkach zwierciadła..." pod redakcją Władysława Panasa i Małgorzaty Kitowskiej-Łysiak, wydany w Lublinie w roku 2003. Redaktorzy tak przedstawiają książkę: "Zebrane w tomie teksty zostały przygotowane przez reprezentantów wielu ośrodków krajowych (Częstochowa, Katowice, Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Szczecin, Warszawa) i zagranicznych (Irlandia, Izrael, Niemcy, Serbia, Stany Zjednoczone, Ukraina, Włochy). Autorzy wskazują możliwości pogłębienia dotychczasowych interpretacji dzieła Brunona Schulza (na przykład dotyczących problematyki dzieciństwa, twórczości, czasu, materii, humoru), akcentują jego konteksty kulturowe (na przykład tradycję kabały, gnozy, nietzscheanizm, filozofię Heideggera) i sygnalizują nowe problemy, związane przede wszystkim z recepcją (w Polsce - na przykład w twórczości Tadeusza Kantora czy w poezji Tadeusza Różewicza, w polskiej prozie lat dziewięćdziesiątych, na świecie - na przykład na Bałkanach). W pewnym sensie analizy te składają się na "rekonstrukcję" procesu przemiany Schulza rzeczywistego w Schulza literackiego, z Schulza-mieszkańca Drohobycza, autora prozy własnej, w Schulza-bohatera prozy cudzej, tworząc nowy aspekt "mitologii" zawartej na kartach 'Sklepów cynamonowych' i 'Sanatorium pod Klepsydrą' ".


Władysław Panas, 1947 - 2005

 Władysław Panas, 1947 - 2005

 

Opracowanie i redakcja: Jan Krzysztof Wasilewski


   

Autor: Jan Krzysztof Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 06.09.2008, godz. 00:59 - Jan Wasilewski