Areopag Uniwersytetów - tym razem o uchodźcach i wojnie

Stosunek do ludzi potrzebujących pomocy jest miarą naszego człowieczeństwa - z taką tezą zgodzili się eksperci m.in. KUL, Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy 9 marca w Poznaniu wzięli udział w debacie Areopagu Uniwersytetów pt. "Uchodźcy. Koegzystencja czy asymilacja? Społeczne aspekty wojny".

Podczas spotkania w Sali Lubrańskiego w Collegium Minus - z udziałem rektorów uczelni, m.in. rektora KUL ks. prof. Mirosława Kalinowskiego - eksperci poruszali problem migracji jako takiej, w szczególności w kontekście wojny, a także kwestie różnych form pomocy, którą Polacy udzielili uchodźcom, głównie ukraińskim kobietom i ich dzieciom, a także wpływ tej migracji na polskie społeczeństwo.

Otwierając spotkanie rektor UAM prof. Bogumiła Kaniewska podkreśliła, że agresja Rosji na Ukrainę ma ogromny wpływ nie tylko na procesy polityczno-społeczno-gospodarcze, ale także jest doświadczeniem formacyjnym dla młodych pokoleń. - To jest doświadczenie zupełnie zmieniające ich odczucie świata, dotąd bezpiecznego, wygodnego i lepszego od tego, w których wyrastały poprzednie pokolenia doświadczone przez historię - zaznaczyła.

- Tymczasem okazuje się, że wszyscy musimy to doświadczenie historyczne w tej chwili unieść - dodała prof. Kaniewska, zwracając uwagę, że w tym kontekście istotna jest rozmowa o uchodźcach z ogarniętej wojny Ukrainy. W jej ocenie, o ile postawa polskiego społeczeństwa, także władz, w odniesieniu do ukraińskich uchodźców jest godna pochwały, o tyle problemem, obciążającym "społeczne polskie sumienie", jest stosunek do uchodźców przekraczających granicę z Białorusią, którzy spotykają się w Polsce z przynajmniej ambiwalentnym przyjęciem.

- Stosunek do ludzi potrzebujących pomocy jest miarą naszego człowieczeństwa. Jak to się dzieje, że w jednym przypadku sprawdziliśmy się tak znakomicie, że możemy być z siebie dumni, a w innym przypadku okazaliśmy się zamknięci i w dużym stopniu nietolerancyjni - dodała rektor UAM.

Po krótkim wprowadzeniu prof. Marka Nowaka, dotyczącym omawianej problematyki, głos zabrał ekspert Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, psycholog dr hab. Bohdan Rożnowski, prof. KUL, który kieruje pracami Katedry Psychologii Pracy, Organizacji i Rehabilitacji Psychospołecznej. Naukowiec zastrzegł, że w swoim wystąpieniu odniesie się przede wszystkim do samego problemu migracji. - Samo opuszczenie kraju, miejsca, w którym się żyje jest silnym źródłem stresu, co więcej - ten stres wiąże się nie tylko z tym, że się opuszcza swój kraj, ale także z tym, że trafia się do nowego miejsca - mówił prof. Rożnowski.

Badacz przypomniał, że uchodźca mierzy się z nowym i nieznanym środowiskiem nie tylko społecznym, ale i kulturowym, a niekiedy także przyrodniczym. Migracja - jak wskazał - wymusza refleksję nad własnym życiem i powoduje u danej osoby szczególny rodzaj kryzysu z dużym zasięgiem strat i wpływem na tożsamość. - Aktywuje potrzebę przebudowy zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Przepracowanie emocji, myśli w kontekście zupełnie nowej sytuacji - zaznaczył na prezentacji prof. Rożnowski.

- Badania nad stresem pokazują, że stresy się nie sumują. Nie, siła stresu to iloczyn czynników stresowych (...). Patrząc na migranta, który przyjeżdża obecnie z Ukrainy mamy do czynienia z traumą wojny pomnożoną przez konieczność opuszczenia swojego domu, środowisk, ludzi, kraju, także opuszczenia swojej kultury i pomnożoną przez obcość kultury, do której trafia - mówił ekspert KUL. Stąd też - jak dodał - Ukraińcy o wiele chętniej pozostają w bliskiej im kulturowo Polsce niż np. w krajach zachodniej Europy, jak np. Niemcy czy Wielka Brytania.

W debacie, która była transmitowana na kanale UAM na You Tube i jest tam w całości dostępna, poza ekspertkami i ekspertami największych polskich uczelni - prof. Beatą Kowalską z UJ, prof. Jakubem Isańskim z UAM, prof. Beatą Glinką z UW, gościnnie wzięła udział także ekspertka Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu dr Olena Shelest-Szumilas.

Główną ideą Areopagu Uniwersytetów, któremu patronuje KRASP – Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, jest prowadzenie debaty publicznej o wyzwaniach współczesności w przestrzeni uniwersyteckiej. To inicjatywa środowiska akademickiego czterech uczelni: Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II - pomysłodawcy cyklu. W 2021 roku, w pierwszej edycji Areopagu Uniwersytetów, eksperci omawiali zagadnienia dotyczące pandemii COVID-19, w tym systemu wartości, granic etycznych medycyny, relacji społecznych i problemów gospodarczych.