Photo by Todd Quackenbush on Unsplash

 

 

 

Medycyna chińska zyskuje coraz większą popularność na świecie. Jest złożonym systemem terapeutycznym zapoczątkowanym ponad trzy tysiące lat temu. W wielu aspektach różni się od standardowych metod leczniczych stosowanych w różnych zakątkach świata. Coraz większa liczba chorych postanawia zaufać tradycyjnym, naturalnym sposobom leczenia, które od wieków wiodą prym w państwach azjatyckich. Chińska medycyna niegdyś opierała się głównie na ziołolecznictwie, a początkowo także na szamanizmie. Sposoby leczenia chorych stopniowo rozwijały się (i rozwijają do dzisiaj) czerpiąc z flory i fauny. Medycyna wschodnia traktuje człowieka jako system holistyczny, co znaczy tyle, że zajmuje się kompleksowo całym organizmem człowieka, a przyczyny choroby nie szuka jedynie u źródła bólu. Pokazuje jak żyć, by uniknąć choroby, a także jak wspomagać i wzmacniać organizm. Docenia rolę diety, nieinwazyjnych praktyk medycznych, a także ćwiczeń fizycznych. Skąd więc wywodzi się takie podejście do zdrowia człowieka?

 

Zauważalną różnicą  pomiędzy wschodnią a zachodnią medycyną jest to, że ta pierwsza zakłada, iż ewentualna choroba dotyczy całego ciała człowieka, a nie konkretnego narządu. To stwierdzenie wywodzi się z chińskiej teorii pięciu przemian. Teoria ta mówi, że światem oraz człowiekiem rządzi pięć żywiołów (a każdemu z nich przyporządkowano konkretne narządy, smaki, produkty spożywcze czy emocje), które wzajemnie na siebie oddziałują. Aby we Wszechświecie zapanował porządek, wszystkie te żywioły muszą działać w harmonii – to samo tyczy się organizmu ludzkiego. W tradycyjnej medycynie chińskiej teorię pięciu przemian stosuje się głównie w dietetyce oraz w celu odnalezienia właściwych punktów na ciele człowieka do przeprowadzenia akupunktury. Wspomniana wcześniej harmonia, czyli klucz do zachowania zdrowia, dotyczy nie tylko pięciu żywiołów, ale także przeciwstawnych pierwiastków yin (陰) i yang (陽). Oba wzajemnie się przenikają, mogą się też nawzajem uzupełniać. Współistnieją ze sobą, a żaden z nich nie jest silniejszy od drugiego i nie może tego drugiego zdominować. Aby istniała harmonia pomiędzy tymi dwoma pierwiastkami powinna zaistnieć równowaga. W sferze medycyny chińskiej yin oznacza uczucia, myśli, sferę duchową, natomiast yang – energię qi[1] (氣), a także ciepło, które utrzymuje człowieka przy życiu. Nadmiar yin w organizmie oznacza niedobór yang i odwrotnie, zatem jest to jeden z głównych czynników powstawania choroby. 

 

 

Photo by Jordi Ganduxe on Unsplash

 

 

Istotną cechą chińskiej medycyny jest to, że skupia się ona nie tylko na tym, jak leczyć, ale przede wszystkim na tym, jak żyć, by nie chorować. Jest nurtem typowo behawioralnym. Uczy jaką dietę trzymać, w jaki sposób zachować równowagę w organizmie i jak zadbać o to, by nie dopuścić do rozwoju choroby. Według zasad tradycyjnej medycyny chińskiej każdy człowiek jest jedną spójną całością. W związku z tym, lecząc należy skupić się na wszelkich powiązaniach pomiędzy całym ciałem. Choroba bowiem to stan, kiedy ciało nie jest w stanie równowagi, harmonii; siły yin oraz yang stają się nierówne sobie, a energia życiowa qi przepływając przez organizm kanałami płynie nierównomiernie. Właśnie dlatego tak bardzo różni się od popularnej medycyny zachodniej, która rozważa organizm człowieka w nieco mniej złożony sposób.

 

Mówiąc o sposobach leczenia w chińskiej medycynie, a także zapobieganiu chorobom, zdecydowanie największą wagę przykłada się do odpowiedniej diety. Należy zaznaczyć, że to, co jemy powinno być powiązane z upływem czasu.  Cały rok podzielono na 24 okresy, wśród których każdy ma swoją nazwę, odpowiedni czas trwania, oraz podporządkowane mu konkretne zasady odnoszące się do diety. Na przykład w okresie wiosennym dominujący yang należałoby uzupełnić brakującym yin. Dlatego też żywność powinna odpowiadać obecnie panującej porze roku, a Chińczycy wyznaczyli pięć smaków i pięć klimatów żywności. Ponadto zwraca się uwagę na nawyki (styl życia), stosuje się zioła, akupunkturę, masaże oraz praktyki qigong (氣 功)[2]. Występuje także terapia farmakologiczna, ale nie jest ona, tak jak na Zachodzie, podstawą leczenia.

 

Tradycyjna medycyna chińska ocenia zdrowie człowieka w wielu aspektach. Skupia się na licznych powiązaniach w organizmie i wykorzystuje wiele naturalnych metod leczniczych. Nie uznaje terapii farmakologicznej za podstawową formę leczenia pacjenta i do każdego przypadku podchodzi bardzo holistycznie. Może to właśnie dlatego z dnia na dzień staje się coraz bardziej popularna zarówno wśród chorych jak i tych, którzy nie chcą zachorować.

 

 

 

 

Natalia Partyka

 

 

 

 

Bibliografia:

  1. Cover, J.,(2004)  ,,Porozmawiajmy o akupunkturze. Prawo pięciu elementów.’’ wyd: Purana, Kraków
  2. Encyklopedia PWN
  3. Ho, P., Lisowski, F.P., (1997) ,,A Brief History of Chinese Medicine’’ wyd. drugie, World Scientific Publishing, Singapur
  4. Kajdański, E., (2011) ,,Medycyna chińska dla każdego’’ Wydawnictwo Literackie, Kraków
  5. Lo, V., (2008) ,,Leczenie i medycyna’’ (rozdział XI) w: ,,Chiny. Kraj niebiańskiego smoka. Kultura, filozofia, religia, nauka, sztuka, architektura, dziedzictwo czterech tysięcy lat’’ [red.] Shaughnessa, E.L., tłum. Maleszko, A.K., Mierzejewska, B.,  Świat Książki
  6. Wühr, E.,(2001) ,,Chińska sztuka leczenia’’ tłum. B. Floriańczyk, wyd. Bis, Warszawa

 

 

 

[1] Energia qi to pewien rodzaj siły, który powoduje ruch w całym Wszechświecie, czyli także w organizmie człowieka. Przez to właśnie podtrzymuje wszelką aktywność organizmu oraz czynności życiowe. Przepływa w ciele każdej osoby kanałami (meridianami). Wyczerpanie się danej energii prowadzi do bezruchu w ciele człowieka, czyli dalej- do śmierci. 

[2] Qigong to praktyki mające na celu wzmocnienie i kontrolowanie energii qi poprzez, na przykład, ćwiczenia oddechowe.

Autor: Aleksandra Hereć
Ostatnia aktualizacja: 28.02.2018, godz. 21:09 - Aleksandra Hereć