Aktualności / Wydarzenia

Bóg wiary i Bóg filozofów – nowy tom Opera omnia Josepha Ratzingera

Opera omnia t.3Podczas 26 Targów Wydawców Katolickich w Warszawie (23-26 września 2021) po raz pierwszy zaprezentowany został kolejny tom Opera omnia Josepha Ratzingera. Tytuł trzeciego tomu brzmi Bóg wiary i Bóg filozofów. KUL jest wydawcą dzieł wszystkich emerytowanego papieża w języku polskim.

 

 

Bóg wiary i Bóg filozofów – nowy tom Opera omnia Josepha Ratzingera

Gdy pierwotne chrześcijaństwo wyznawało Boga Abrahama, Izaaka i Jakuba jako Boga wiary, było świadome ontologii myśli greckiej, która rozumiała Boga bardziej teoretycznie jako Absolut podtrzymujący świat (Bóg filozofów i uczonych). Wydawało się wtedy – a dla wielu także i dzisiaj – że te dwie idee: biblijna i grecka, są przeciwstawne, że nie można mówić o współistnieniu wiary i filozofii, Objawienia i rozumu.

Ale Joseph Ratzinger jest innego zdania: Uważa, że ustanowione przez Ojców Kościoła powiązanie Boga wiary i Boga filozofów jest nie tylko zasadne, ale wręcz konieczne dla monoteizmu chrześcijańskiego, który w ten sposób przezwyciężył politeizm. Gdy politeizm mówi o Bogu jako Absolucie, który sam w sobie jest dla człowieka niedostępny, to istota monoteizmu polega na zwróceniu się do Absolutu – Boga filozofów – i uznaniu go za Boga ludzi – Boga Abrahama, Izaaka i Jakuba. Tak monoteizm staje się łącznikiem między Bogiem filozofów i Bogiem wiary, między ontologią neoplatońską i biblijnym objawieniem Boga. Zdaniem Ratzingera Augustyn wyraził to w obrazowy sposób: „milczący i niedostępny Bóg filozofów w Jezusie Chrystusie stał się Bogiem mówiącym i słyszącym” (t. 3/1, s. 163).

Na tej zasadniczej tezie oparta jest także druga część tomu trzeciego Opera omnia, która dotyczy kultury i tożsamości Europy, znaczenia kwestii Boga w polityce, prawie i moralności. Gdy wiek XX oznacza z perspektywy historycznej czas przełomu dla Europy po dwóch okrutnych wojnach światowych i dwóch wzajemnie zwalczających się systemach komunizmu i liberalizmu, to pozytywnym symptomem odrodzenia Europy wydawało się przyjęcie zasady państw narodowych oraz uznania religii za nieodzowną siłę życia indywidualnego i społecznego. Odżyły kwestie pokoju, sprawiedliwości, odpowiedzialności i pojednania, na które wskazywała wiara chrześcijańska, wyznaczając jednocześnie nadzieję na nowe kształtowanie chrześcijańskiego i kulturowego dziedzictwa Europy.

Także i w tej części tomu Joseph Ratzinger okazuje się być wielkim prorokiem, który nie tylko rozsądnie diagnozuje rzeczywistość, ale równie trafnie nakreśla przyszłość relacji między wiarą i polityką, Kościołem i państwem, Kościołem i prawem – zawsze z uwzględnieniem priorytetu wiary w jednego Boga: Boga Abrahama, Izaaka i Jakuba oraz Boga filozofów i uczonych. Dlatego motto tomu: „Odpowiedzialność przed Bogiem jest nieodzowną siłą do kształtowania Europy” jest niezwykle aktualne, wymagające i zbawienne.

                                                                                  Ks. Krzysztof Góźdź

                                                                                  Redaktor Opera omnia