Historia Instytutu Nauk Biblijnych KUL sięga swoimi korzeniami początków działalności Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W poniższym zarysie historycznym Instytutu Nauk Biblijnych KUL zostaną przedstawione następujące zagadnienia: nazwy Instytutu Nauk Biblijnych KUL, dyrektorzy, kadry naukowe, działalność naukowa i popularyzująca Biblii, aktualne osiągnięcia naukowe.

 

Nazwa

 

Lubelska Szkoła Biblijna została formalnie utworzona w 1959 r. decyzją watykańskiej Kongregacji Seminariów i Studiów Uniwersyteckich, jednak jej bazę stanowiła Sekcja Biblijna Wydziału Teologii KUL, erygowana oficjalnie w 1956 r., choć de facto istniejąca niemal od początku działalności Uniwersytetu. W latach siedemdziesiątych nastąpiło zacieśnienie współpracy między Szkołą Biblijną Wydziału Teologii KUL i Papieskim Instytutem Biblijnym w Rzymie polegające na dostosowaniu programu nauczania Pisma Świętego w KUL do programu realizowanego na rzymskim Biblicum. To właśnie na tej podstawie w odniesieniu do Lubelskiej Szkoły Biblijnej zaczęto używać określenia Instytut Biblijny KUL. Nazwa Instytut Nauk Biblijnych KUL została oficjalnie zatwierdzona w 1981r.

 

Dyrektorzy         

 

Pierwszym dyrektorem biblijnej jednostki naukowej KUL był ks. prof. dr hab. Stanisław Łach, który kierował jej pracami w latach 1956–1976. Po nim kolejno funkcję tę sprawowali o. prof. dr hab. Hugolin Langkammer OFM (lata 1976–1982), ks. prof. dr hab. Józef Kudasiewicz (lata 1982–1988), ks. prof. dr hab. Ryszard Rubinkiewicz (lata 1998-2008) i ks. prof. dr hab. Henryk Witczyk (lata 2008-2016). Od 2016 r. funkcję dyrektora Instytutu Nauk Biblijnych pełni ks. prof. dr hab. Mirosław S. Wróbel.

                                             

Kadry naukowe

 

Wśród pracowników Szkoły Biblijnej KUL i Instytutu Nauk Biblijnych KUL byli najwybitniejsi polscy bibliści: ks. prof. Stanisław Łach, ks. prof. Eugeniusz Dąbrowski, ks. prof. Feliks Gryglewicz, o. prof. Hugolin Langkammer, bp prof. Kazimierz Romaniuk, ks. prof. Lech Stachowiak, o. prof. Augustyn Jankowski, bp prof. Jan Szlaga, ks. prof. Józef Homerski, ks. prof. Stanisław Potocki, ks. prof. Józef Kudasiewicz, ks. prof. Antoni Paciorek, ks. prof. Antoni Tronina i wielu innych.

 

Działalność naukowa i popularyzująca Biblię

 

Pracownicy Szkoły Biblijnej czynnie uczestniczyli w pracach nad recepcją nauczania Soboru Watykańskiego II w Polsce. Byli zaangażowani w tłumaczenie zarówno Biblii Tysiąclecia (1965) jak i Biblii Poznańskiej (1973-1975). W latach 80-tych podjęli również inicjatywę publikacji tzw. Biblii Lubelskiej. W środowisku Lubelskiej Szkoły Biblijnej powstał cieszący się do dziś uznaniem cykl krytycznych wprowadzeń do naukowego studium Biblii: Wstęp ogólny do Pisma Świętego (1973), Wstęp do Starego Testamentu (1973), Wstęp do Nowego Testamentu (1969). To tutaj również opracowana została pierwsza w języku polskim Teologia Nowego Testamentu autorstwa Hugolina Langkammera. Jej kontynuacją były opracowania Józefa Kudasiewicza (Teologia Ewangelii synoptycznych), Hugolina Langkammera (Teologia św. Pawła), Feliksa Gryglewicza (Teologia Dziejów Apostolskich, listów katolickich i pism św. Jana Ewangelisty). Ponadto pracownicy INB KUL uczestniczyli w opracowaniu licznych komentarzy tak o charakterze naukowym, jak i pastoralnym (m. in. Komentarz biblijny i homiletyczno-liturgiczny do niedzielnych i świątecznych czytań mszalnych I-III, Biblia na co dzień. Komentarz do Ewangelii, Komentarz praktyczny do Nowego Testamentu, Komentarze biblijne do czytań mszalnych, Nowy komentarz biblijny) oraz wydawnictw o charakterze encyklopedycznym (Podręczna Encyklopedia Biblijna, hasła biblijne w Encyklopedii Katolickiej). W latach siedemdziesiątych XX w. zostały zainicjowane w Instytucie Nauk Biblijnych 2 serie wydawnicze: Materiały pomocnicze do wykładów z biblistyki oraz Jak rozumieć Pismo Święte. Od 2007 r. Instytut Nauk Biblijnych publikuje serię wydawniczą Analecta Biblica Lublinensia, w której są wydawane materiały po konferencjach naukowych oraz serię monografii naukowych Studia Biblica Lublinensia. Pracownicy Instytutu redagują dwa czasopisma o charakterze naukowym i naukowo-pastoralnym. The Biblical Annals, nawiązują do tradycji zeszytów biblijnych Roczników Teologiczno-Kanonicznych i uważane są za jedno z najlepszych polskich czasopism egzegetycznych. Półrocznik Verbum Vitae stanowi serię zeszytów tematycznych, których redaktorzy stawiają sobie za cel głównie szeroką popularyzację wyników badań naukowych. Jako jedno z nielicznych polskich czasopism teologicznych Verbum Vitae jest indeksowane w prestiżowej bazie Scopus.

Pracownicy INB zaangażowani są w wiele inicjatyw mających na celu popularyzację Biblii. W 2007 r. został zorganizowany Kurs Formacji Biblijnej, który w cyklu trzyletnim (Podstawowy Kurs Biblijny, Pogłębiony Kurs Biblijny oraz Wykłady monograficzne) gromadzi wszystkich zainteresowanych pogłębieniem lektury Pisma Świętego. Pracownicy INB aktywnie uczestniczą w pracach Dzieła Biblijnego Jana Pawła II, organizują Olimpiadę biblijną wśród kleryków seminariów duchownych oraz przygotowują audycje radiowe i telewizyjne.

                       

Aktualne osiągnięcia naukowe

 

Instytut Nauk Biblijnych jest jedyną jednostką naukową w Polsce o tak szeroko zakrojonych działaniach badawczych i dydaktycznych. Trzynastu członków Instytutu prowadzi badania naukowe w duchu najlepszych tradycji katolickiej egzegezy biblijnej. Aktualnie pracownicy INB KUL przy współpracy z biblistami z innych ośrodków naukowych w Polsce i za granicą dokonują rewizji przekładu do 6 wydania Biblii Tysiąclecia. Publikacja ks. prof. Mirosława S. Wróbla pt. Targum Neofiti 1: Księga Rodzaju, zdobyła renomowaną nagrodę Feniksa w dziedzinie literackiej, a publikacja ks. dr hab. Andrzeja Piwowara pt. Składnia języka greckiego Nowego Testamentu została uznana za najlepszą i najważniejszą publikację teologiczną roku 2016 przez biblijny portal internetowy „Orygenes”.

Instytut Nauk Biblijnych i jego pracownicy podejmują współpracę z wiodącymi ośrodkami badań biblijnych na świecie. Ks. prof. Henryk Witczyk jest członkiem Papieskiej Komisji Biblijnej oraz pełni funkcję Przewodniczącego Stowarzyszenia Biblistów Polskich. Na podstawie umowy między Instytutem Nauk Biblijnych KUL i Papieskim Instytutem Biblijnym w Rzymie studenci Instytutu Nauk Biblijnych mogą zdawać egzamin kwalifikacyjny, przygotowany przez profesorów Biblicum, który daje im prawo kontynuacji nauki w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie. W ramach umowy pomiędzy Instytutem Nauk Biblijnych KUL a Papieskim Uniwersytetem Urbaniana w Rzymie od 2016 r. istnieje wymiana profesorów, którzy prowadzą zajęcia dydaktyczne oraz dzielą się swoim doświadczeniem i pracą badawczą. Pracownicy Instytutu Nauk Biblijnych KUL są również zaangażowani w projekt La Bible en ses Traditions prowadzony przez École biblique et archéologique française de Jérusalem (EBAF). W 2017 r. z inicjatywy ks. prof. Mirosława S. Wróbla na międzynarodowej konferencji Society of Biblical Literature w Berlinie został zorganizowany panel naukowy pt. Biblical Studies in Poland in the Context of Current Tendencies, w którym przedstawiciele najważniejszych ośrodków biblijnych w Polsce mogli zaprezentować osiągnięcia polskiej biblistyki. W 2017 r. pracownicy Instytutu Nauk Biblijnych KUL wzięli udział w seminarium translatorskim w Rzymie zorganizowanym przez światowej sławy NIDA Institute - School of Bible Translation (USA). Organizowane co roku Międzynarodowe Jesienne Dni Biblijne dają okazję do spotkania czołowych przedstawicieli światowej biblistyki. Wśród sympozjalnych gości byli m. in. kard. Gianfraco Ravasi, prof. Jean-Louis Ska, prof. Jean Noël Aletti, prof. Émile Puech, prof. James H. Charlesworth, prof. John J. Collins, prof. Marc Girard, prof. Klemens Stock, prof. Adrian Schenker, prof. Emanuel Tov.

 

17 października 2022 r. rozpoczęło swoją działalność Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich im. Abrahama J. Heschela - nowa jednostka naukowa, edukacyjna i kulturalna, która ma pogłębiać relacje katolicko-żydowskie w wymiarze międzynarodowym. Badania naukowe, działalność wydawnicza, wymiana studentów, a także międzynarodowe sympozja, konferencje, debaty oraz wydarzenia kulturalne to najważniejsze zadania tej instytucji. W jej działalność bezpośrednio są zaangażowani ks. prof. dr hab. Mirosław Wróbel i ks. dr hab. Marcin Kowalski, prof. KUL - obecny dyrektor CRKŻ.

 

W 2020 r. Instytut Nauk Biblijnych, wraz z innymi instytutami Wydziału Teologii, został włączony w strukturę Instytutu Nauk Teologicznych. Natomiast decyzją Ministra Edukacji i Nauki z dnia 11.10.2022 r. nauki biblijne zostały wyodrębnione jako osobna dyscyplina w dziedzinie nauk teologicznych. Decyzja Ministra Edukacji i Nauki przywróciła możliwość samodzielnej działalności naukowej biblistów w ramach Wydziału Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, którzy z dniem 1 października 2023 r. weszli w skład nowo utworzonego Instytutu Nauk Biblijnych KUL.