Ks. Dominik Zamiatała CMF:

PL: Współpraca wydziałów wyznaniowych państw bloku wschodniego (wspólne narady)

EN: Cooperation of the religious departments of the Easter Bloc countries (meetings)

 

Źródło / source: Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne, 109 (2018)

Strony / pages: 373-398

 

https://doi.org/10.31743/abmk.2018.109.18

 

 

Streszczenie

Państwa socjalistyczne od początku lat 60 do końca istnienia bloku wschodniego, podjęły współpracę w kwestiach dotyczących polityki wyznaniowej. Wyrazem tej współpracy były organizowane wspólne narady urzędników wyznaniowych z krajów bloku wschodniego. Stanowiły płaszczyznę wymiany informacji, doświadczeń, koordynacji i zharmonizowania głównych kierunkowych działań oraz pomoc w tworzeniu wyznaniowych struktur organizacyjnych ukierunkowywanych na realizację polityki zgodnej z doktryną komunistyczną, wspólne uzgadnianie przedstawicieli Kościołów, związków wyznaniowych i organizacji wyznaniowych z bloku wschodniego do władz w międzynarodowych organizacjach religijnych, jak np.: Berlińska Konferencja Katolików Europy i Chrześcijańska Konferencja Pokojowa, Światowa Rada Kościołów, a także omawianie i ustalanie wspólnej linii postępowania wobec Watykanu. Na tych naradach omawiano zasadnicze problemy polityki wyznaniowej, ze szczególnym uwzględnieniem analizy celów politycznych i taktyki działania najważniejszych Kościołów i organizacji wyznaniowych. Urzędnicy wyznaniowi poszczególnych krajów informowali pozostałych uczestników konferencji o zasadniczych problemach sytuacji w dziedzinie stosunków państwo-kościół u siebie. Spotkanie te przyczyniły się do pogłębienia współpracy pomiędzy krajami socjalistycznymi w dziedzinie polityki wyznaniowej. Wynikały ona z potrzeby wzajemnej współpracy w dziedzinie kościelno-politycznej, szczególnie od lat 60 XX wieku, gdy nastąpiła zmiana polityki Watykanu wobec bloku wschodniego oraz zwiększonej aktywności innych Kościołów.

 

Słowa kluczowe: Watykan, komunizm, pion wyznaniowy, współpraca, Chrześcijańska Konferencja Pokojowa, państwa socjalistyczne

 

Summary

From the early 1960s to the end of the existence of the Eastern Bloc,  the socialist countries began cooperation on a religious policy. As a result, officials from the countries of the Eastern Bloc who dealt with religious matters held meetings to discuss the issues mentioned above. The meetings provided a great opportunity for the exchange of information, experience and coordination, and for the harmonization of the main trends in the activity of these countries; as well as assistance in creating religious organizational structures aimed at implementing a religious policy which would be in line with the communist doctrine. In addition, they met to discuss the course of action towards the Vatican, and to designate the representatives of Churches, religious associations and organizations from the Eastern Bloc for international religious organizations such as the Berlin Conference of European Catholics, the Christian Peace Conference and the World Council of Churches. These meetings were also an occasion for discussing major problems of a religious policy, with particular emphasis on the analysis of political goals and the tactics of the most important Churches and religious organizations. Officials dealing with religious matters informed the other members of the conference about major problems in the relations between the church and state in their countries. These meetings contributed to deepening cooperation between socialist countries on a religious policy. These consultations were held due to the necessity of mutual cooperation on the issues relating to the Church and politics, especially from the 1960s onwards, when the Vatican changed its policy towards the Eastern Bloc and when other Churches became more active.

 

Key words: the Vatican, communism, officials dealing with religious matters, cooperation, the Christian Peace Conference, socialist countries

 

Bibliografia / References

Źródła

Archiwum Akt Nowych (AAN), sygn.: 133/3; 136/2; 136/4; 136/7; 136/9; 136/10;  sygn.136/13, 127/82; 144/15; 128/131; 128/132; 128/133.

Narodní Archiv v Praze (dalej: NAP), sygn. 47;

MK-SPLC, Přehled mezístátních jednani v létech 1961-1968.

 

Opracowania:

Kaczmarek K., Prawda i kłamstwo. Prymas Węgier Józef Mindszenty, Poznań-Warszawa 2002.

Parzymies S., Stosunki międzynarodowe w Europie 1945-2009, Warszawa 2009, s. 80-82.

Madajczyk P., Dyplomacja polska w latach sześćdziesiątych, w: Historia dyplomacji polskiej, t.VI: 1944/45-1989, red. W. Materski, W. Michowicz, Warszawa 2010, s. 589-591.

Skobelski E., Polityka PRL wobec państw socjalistycznych w latach 1956-1970. Współpraca-napięcia-konflikty, Poznań 2010, s. 185-238.

Zając J., Zięba R., Polska w stosunkach międzynarodowych 1945-1989, Toruń 2005. S. 11-12.

Dmowski M., Organizacja Układu Warszawskiego 1955-1980. LRB, CSRS, NRD, PRL, SRR, WRL, ZSRR. Dokumenty i materiały, Warszawa 1981.

 

 

Informacja o autorze / Information about Author

Ks. Dominik Zamiatała CMF – dr hab. historii; prof. w Zakładzie Studiów Europejskich; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego; e-mail: dominikzm@interia.pl