EN: Nietzsche On Human Freedom, Or Unfulfilled And Fulfilled Dreams
Źódło/source:	Roczniki Filozoficzne, 64 (2016), nr 1
Strony/pages:	93-111

 

http://dx.doi.org/10.18290/rf.2016.64.1-8

 

Streszczenie

Przedmiotem artykułu są rozważania o wolności człowieka. Nietzsche przede wszystkim neguje koncepcje wolnej woli, która jest tak zakorzeniona w powszechnej świadomości. Uważa jednak, że możliwe jest zdobycie wolności, a raczej jej nieustanne zdobywanie. Człowiek wolny jest wojownikiem. Do tego zdolny jest tylko nadczłowiek jako doskonały byt, charakteryzujący się dużym natężeniem woli mocy, dzięki której jest zdolny do indywidualnej twórczości. Większość ludzi, która żąda wolności, traktuje ją jako zabezpieczenie przed silnymi jednostkami. W rzeczywistości bowiem kwestią podstawową jest silna, bądź słaba wola, każdy chce zdobyć przewagę, a nie jedynie cieszyć się niezależnością wobec innych.

 

Summary

The subject of the article is an analysis of the idea of human liberty. Nietzsche denies the idea of freedom of will. Although he believes that it is possible to become free, that freedom is a realizable ideal. Human beings are able to improve. Nietzsche is creating the concept of superman as a more excellent kind of being. Nietzsche’s elitism was devoted towards the self-creation of an individuality of great strength. People demand freedom only when they have no power. Freedom means that the manly instincts dominate over other instincts. The free man is a warrior. Freedom is the will to be responsible to ourselves. In real life it is only a question of strong and weak wills.

 

 

Słowa kluczowe: wolność, człowiek, nadczłowiek, wolna wola, wola mocy.

Key words: liberty, man, superman, freedom of will, strong will.

 

 

Bibliografia/References:

1. Benisz, Henryk. Filozofia i sztuka u Nietzschego. Od krytyki filozofii wystrzegającej się sztuki do pochwały sztuki stającej się filozofią. Kraków: Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezuso­wego, 1995.
2. Berlin, Isaiah. Cztery eseje o wolności, przeł. Daniel Grinberg. Warszawa: Państwowe Wydaw­nictwo Naukowe, 1994.
3. Buczyńska-Garewicz, Hanna. Człowiek wobec losu. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydaw­ców Prac Naukowych Universitas, 2011.
4. Frenzel, Ivo. Nietzsche. Przeł. Jacek Dziubiński. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1994.
5. Gillner, Helmut. Fryderyk Nietzsche. Filozoficzna i społeczna doktryna immoralizmu. War­szawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965.
6. Granier, Jean. Le problème de la vérité dans la philosophie de Nietzsche. Paris: Éditions du Seuil, 1966.
7. Heywood, Andrew. Ideologie polityczne. Wprowadzenie, przeł. Miłosz Habura, Natalia Orłow­ska, Dorota Stasiak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
8. Hollingdale, Reginald John. Nietzsche, przeł. Władysław Jeżewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2001.
9. Jaspers, Karl. Nietzsche. Wprowadzenie do rozumienia jego filozofii, przeł. Dorota Stroińska. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1997.
10. Jaspers, Karl. Rozum i egzystencja. Nietzsche a chrześcijaństwo, przeł. Czesława Piecuch. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991.
11. Kaźmierczak, Zbigniew. Friedrich Nietzsche jako odnowiciel umysłowości pierwotnej. Analiza w kontekście fenomenologii religii Gerardusa van der Leeuwa. Kraków: Towarzystwo Auto­rów i Wydaw­ców Prac Naukowych Universitas, 2000.
12. Kuczyński, Janusz. „Fryderyk Nietzsche: wolność przeciwko społeczeństwu”. W: Antynomie wolności. Z dziejów filozofii wolności, red. Marian Drużkowski  i Krystyna Sokół, 329–339. Warszawa: Książka i Wiedza, 1966.
13. Kuderowicz, Zbigniew. Nietzsche. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
14. Kusak, Leszek. Fryderyk Nietzsche. W poszukiwaniu utraconego ideału. Kraków: Wydawnictwo Księgarni Akademickiej, 1995.
15. Mill, John Stuart. O wolności, przeł. Juliusz Starkel. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
16. Niecikowski, Jerzy. „Fryderyk Nietzsche: Tako rzecze Zaratustra”. „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2 (1997), 2: 137–146.
17. Nietzsche, Fiedrich. Antychryst. Próba krytyki chrześcijaństwa, przeł. Leopold Staff. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003.
18. Nietzsche, Fiedrich. Ludzkie, arcyludzkie, przeł. Konrad Drzewiecki. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003.
19. Nietzsche, Fiedrich. Notatki z lat 1885-1887, przeł. Marta Kopij i Grzegorz Sowiński. Dzieła wszystkie. Tom 12. Łódź: Wydawnictwo Officyna, 2012.
20. Nietzsche, Friedrich. Notatki z lat 1887-1889, przeł. Paweł Pieniążek. Dzieła wszystkie. Tom 13. Łódź: Wydawnictwo Officyna, 2012.
21. Nietzsche, Fiedrich. Pisma pozostałe, przeł. Bogdan Baran. Kraków: Inter Esse, 2004.
22. Nietzsche, Fiedrich. Poza dobrem i złem. Preludium do filozofii przyszłości, przeł. Grzegorz Sowiński. Kraków: Wydawnictwo A Kraków, 2001.
23. Nietzsche, Fiedrich. Tako rzecze Zaratustra. Książka dla wszystkich i dla nikogo, przeł. Wacław Berent. Kęty: Wydawnictwo ANTYK, 2004.
24. Nietzsche, Fiedrich. Wędrowiec i jego cień, przeł. Konrad Drzewiecki. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003.
25. Nietzsche, Fiedrich. Wiedza radosna, przeł. Leopold Staff. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003.
26. Nietzsche, Fiedrich. Z genealogii moralności. Pismo polemiczne, przeł. Leopold Staff. Kraków: Wydawnictwo Zielo­na Sowa, 2003.
27. Nietzsche, Fiedrich. Zmierzch bożyszcz, czyli jak filozofuje się młotem, przeł. Paweł Pieniążek. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2004.
28. Nietzsche, Fiedrich. Nachlass. Pisma z lat 1884-1885, przeł. Grzegorz Kowal. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
29. Paci, Enzo. Związki i znaczenia, przeł. Stanisław Kasprzysiak. Warszawa: Czytelnik, 1980.
30. Pietrzak, Józef. „Idea nadczłowieka w filozofii Fryderyka Nietzschego”. Studia Filozoficzne 1986, 3: 101–116.
31. Pietrzak, Józef. Nietzscheańska koncepcja wychowania. Słupsk: WSP 1997.
32. Pietrzak, Józef. „Relatywizm etyczny Fryderyka Nietzschego”. Studia Filozoficzne 1985, 5–6: 129–142.
33. Simmel, Georg. Schopenhauer und Nietzsche – ein Vortragszyklus. München und Leipzig: Ver­lag von Duncker & Humblot, 1923.
34. Tokarczyk, Roman. Współczesne doktryny polityczne. Kraków: Zakamycze, 2003.
35. Żelazny, Mirosław. Metafizyka czasu i wieczności jako filozofia człowieka w idealizmie nie­miec­kim (od Kanta do Nietzschego). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Koper­nika, 1986.
36. Żelazny, Mirosław. Nietzsche „ten wielki wzgardziciel”. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2007.
37. Żelazny, Mirosław. „Wieczny powrót i wieczne powracanie w filozofii Fryderyka Nietzschego”. Studia Filozoficzne 1982, 11-12: 61–72.

 

Informacja o autorze/Information about Author:

Dr Marta Baranowska – doktor nauk prawnych, Katedra Historii Doktryn Polityczno-Praw­nych i Prawa Niemieckiego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Mikołaja Koper­nika w Toruniu; adres do korespondencji: ul. Władysława Bojarskiego 3, 87-100 Toruń; e-mail: mb1@law.umk.pl

 

Cytowanie/Citation information:

Baranowska, Marta. 2016. Nietzsche o wolności jednostki, czyli o niespełnionych i spełnionych marzeniach. "Roczniki Filozoficzne" 64, 1: 93-111, DOI: 10.18290/rf.2016.64.1-8.