https://www.kul.pl/Eksperci / Piotr KULESZApl https://www.kul.pl/zielony-lublin-kilka-slow-o-wspolczesnym-znaczeniu-terenow-zieleni-miejskiej,art_96715.html W ostatnim czasie uwagę światowych mediów, coraz częściej przykuwają problemy dotyczące postępujących zmian klimatycznych i negatywnych skutków antropopresji na środowisko przyrodnicze. Związane jest to między innymi z faktem, że w dniach od 31 października do 12 listopada w Glasgow odbywa się szczyt klimatyczny ONZ COP26. Przywódcy 196 państw wraz z przedstawicielami różnych podmiotów gospodarczych debatują o metodach powstrzymania globalnego ocieplenia i zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. W podjętą problematykę wpisuje się również dyskusja nad wizją miast przyszłości, które obecnie znacząco przyczyniają się do zanieczyszczenia środowiska i zmian klimatycznych. Jedną z koncepcji poprawy tej sytuacji są miasta zrównoważone, czyli takie, które rozpoznają potrzeby wszystkich mieszkańców w poszanowaniu zasobów środowiska przyrodniczego izapewnią środowisku przyrodniczemu zdolność pochłaniania i neutralizacji efektów działalności człowieka. Przejawem tej idei jest między innymi pomysł tak zwanych miast zielonych (Green City) opartych na rozwoju zielonej infrastruktury. Choć koncepcja ta nie jest nowa i sięga do XIX –wiecznej wizji miast ogrodów Ebenezera Howard’a (1850-1928), to jest wciąż aktualna i wskazuje, jak ważne miejsce zajmują tereny zieleni w kompozycji przestrzennej oraz w programie funkcjonalnym obecnych miast. Według Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku terenami zieleni są: „parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe, cmentarze, zieleń towarzysząca drogom na terenie zabudowy, placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom, dworcom kolejowym oraz obiektom przemysłowym”, które wraz roślinnością naturalną lub seminaturalną mogą współtworzyć system przyrodniczy miasta. Owzrastającej roli zieleni w strukturach miejskich świadczą również liczne i popularne rankingi. Jednym z nich jest Ranking Miast Zielonych opublikowany na łamach miesięcznika Forbes (11/2021). W klasyfikacji polskich miast w 2021 roku na najwyższym podium uplasował się Lublin, wyprzedzając między innymi Gdańsk i Poznań. Warto przy okazji tak zaszczytnego wyróżnienia przybliżyć statystyki dotyczące zieleni Lublina. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2019 roku udział parków, zieleńców i terenów zieleni osiedlowej w całkowitej powierzchni miasta stanowi 5,3%. Warto podkreślić, że wskaźnik ten w ostatnich 10 latach maleje, gdyż w 2009 wynosił 8,1%. Obecnie na terenie Lublina funkcjonuje 8 dużych parków miejskich o łącznej powierzchni 130 ha i 53 zieleńce zajmujące w sumie 105 ha, zieleń osiedlowa zajmuje zaś powierzchnię 59,83 ha. Pomijając jednak suche fakty liczbowe warto zauważyć, że oblicze przyrodnicze Lublina w ostatnich latach wyraźnie się zmienia. Autorzy rankingu oceniając zieleń miasta uwzględnili i docenili wiele innowacyjnych proekologicznych rozwiązań. Na wyróżnienie zasłużyła między innymi realizacja projektu rewitalizacji Parku Ludowego, która wraz z Parkiem Zawilcowa udostępnionym w 2018 roku, stanowi ważne elementy większego projektu, a mianowicie rewitalizacji doliny Bystrzycy. Wykonane inwestycje oraz plany podjęcia kolejnych inicjatyw, w tym utworzenia nowego dużego Parku Nadrzecznego stanowią doskonałą ilustrację, jak ważnym ogniwem struktur miejskich jest zieleń. Pełni ona bowiem wiele funkcji ekologicznych, technicznych i zdrowotnych, w tym najważniejsze z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju, a mianowicie ograniczenie efektu „miejskiej wyspy ciepła”. Ponadto zieleń zwiększa bioróżnorodność gatunkową i siedliskową ekosystemu miejskiego, poprawia warunki areosanitarne, sprzyja efektywniejszemu retencjonowaniu i infiltracji wód opadowych, ogranicza hałas oraz erozję gleb. Nie wolno także zapomnieć, że poprzez liczne kulturowe usługi ekosystemowe wpływa na jakość życia mieszkańców dostarczając korzyści rekreacyjnych i wypoczynkowych. Tereny zieleni miejskiej, jako nieodzowne składniki struktury urbanistycznej, pełnią także funkcję miastotwórczą ikompozycyjną dopełniając strukturę przestrzenną, architekturę, zespoły zabytkowe oraz wpływają na odbiór estetyczny miasta.