Katedra o tradycji sięgającej okresu 20-lecia międzywojennego. Kierownikami byli:
    prof. Aleksander Kossowski – do 1960,
    ks. prof. Mieczysław Żywczyński – do 1967,
    prof. Ryszard Bender – do 2002 roku.
Od 2003 roku Katedrą kieruje dr hab. Eugeniusz Niebelski. Obecnie badania naukowe koncentrują się wokół następującej problematyki: polskie powstania narodowe XIX w., losy zesłańców w Imperium Rosyjskim, Kościół katolicki w Rosji w XIX w., ruchy polityczne w Polsce w XX w., katolicyzm społeczny w PRL.

Najważniejsze prace książkowe z ostatnich lat:
E. Niebelski, Duchowieństwo lubelskie i podlaskie w powstaniu 1863 roku i na zesłaniu w Rosji, Lublin 2002.