Urodził się 20 czerwca 1909 r. w Muszkietowie (obecnie na Ukrainie, k. miasta Dniepr) jako najstarszy syn kolejarza Romualda Kunowskiego z Warszawy i Heleny z Kowalewskich z Piask k. Lublina. Dzieciństwo spędził w Awdiejewce w Zagłębiu Donieckim. Do wolnej Polski rodzina Kunowskich sprowadziła się w 1920 r. lub 1921 r. Ojciec wciąż pracował na kolei. W 1923 r. Stefan ukończył szósty oddział szkoły powszechnej w Piaskach i zdał do trzeciej klasy Prywatnego Gimnazjum im. Vetterów w Lublinie, skąd przeniósł się po dwóch latach do Państwowego Gimnazjum Realnego im. Hetmana Jana Zamoyskiego w Lublinie. Tam, dzięki czasopismu szkolnemu „W słońce”, rozwinęły się jego zainteresowania literackie oraz zamiłowanie do historii literatury. W 1929 r. uzyskał maturę, po czym rozpoczął studia polonistyczne i pedagogiczne na Wydziale Nauk Humanistyczych KUL. Uczęszczał na wykłady prof.prof. ks. A. Szymańskiego, H. Jakubanisa, W. Hahna, W. Doroszewskiego, H. Życzyńskiego, M. Popławskiego, Z. Kukulskiego, B. Rutkiewicza. Jak twierdził sam Stefan Kunowski, największy wpływ na jego dalszą naukową drogę i ukształtowanie postawy metodologicznej wywarł B. Rutkiewicz, biolog interesujący się psychologią. W trakcie studiów przyszły znawca pedagogiki należał do Kół Naukowych Polonistów i Pedagogów, wygłosił tam wiele referatów i dwa razy z rzędu był przewodniczących Koła Polonistów. Był także bibliotekarzem Zakładu Historii Literatury. Po trzecim roku studiów odbył roczną służbę wojskową w Tomaszowie Lubelskim oraz 8 Pułku Piechoty Legionów w Lublinie; awansował na podchorążego-sierżanta. Tytuł magistra filozofii (specjalność: polonistyka) uzyskał w 1934 r. na podstawie pracy Epitet i kolorystyka w poezjach Kazimierza Tetmajera. Na początku swej zawodowej drogi (rok szkolny 1934/35) odbył roczną bezpłatną praktykę nauczycielską w Państwowym Gimnazjum Realnym im. Hetmana Jana Zamoyskiego, do którego sam wcześniej uczęszczał. W latach 1935–39 uczył języka polskiego w Prywatnym Gimnazjum A. i J. Vetterów. W szkole tej miał też wiele zajęć pozadydaktycznych: wychowawstwo klasy, prowadzenie samorządu szkolnego i klasowego oraz biblioteki szkolnej, sprawowanie pieczy nad teatrem i świetlicą szkolną, organizowanie akademii, a nawet obowiązki komendanta hufca szkolnego w związku z nominacją na podporucznika rezerwy w 1936 r. (co roku odbywał 6-tygodniowe kursy wojskowe). W międzyczasie kontynuował studia pedagogiczne uwieńczone pracą magisterką Introcepcja wartości jako czynnik procesu wychowawczego. Odznaczała się ona wysokim poziomem merytorycznym, co podkreślał promotor prof. Z. Kukulski i postulował wydanie jej drukiem. Od roku akademickiego 1937/38 Stefan Kunowski prowadził ćwiczenia pedagogiczne jako starszy asystent przy katedrze pedagogiki KUL. Do jego obowiązków uniwersyteckich należała także opieka nad Kołem Pedagogicznym Studentów KUL, przy pomocy którego zorganizował badania ankietowo-terenowe nad dziećmi na Lubelszczyźnie w przeszło stu punktach (ankiety te zostały zniszczone przez Niemców w czasie drugiej wojny światowej). Po odbyciu czteroletniej praktyki nauczycielskiej zdał egzamin praktyczny i w 1938 r. uzyskał dyplom nauczyciela szkół średnich, wydany przez Komisję Egzaminów Państwowych w Warszawie.

Stefan Kunowski odbył całą kampanię wrześniową 1939 r. z armią „Łódź” pod dowództwem gen. Thomméego. Brał udział w obronie Modlina i otrzymał za to Krzyż Walecznych. Po kapitulacji Twierdzy przeszedł obóz jeniecki w Działdowie, z którego, według warunków kapitulacji, został wraz z innymi oficerami rezerwy zwolniony do miejsca zamieszkania. Gdy 11 listopada 1939 r. Niemcy zamknęli w Lublinie szkoły i uniwersytet, Stefan Kunowski uniknął aresztowania, lecz stracił pracę. Między listopadem 1939 r. a majem 1941 r. nie mógł znaleźć zatrudnienia – prowadził w tym czasie tajne nauczanie i pisał doktorat. W maju 1941 r. podjął pracę nauczyciela gramatyki, ortografii i stylistyki języka polskiegow Szkole Handlowej im. A. i J. Vetterów. Równocześnie w tej samej szkole uczył pedagogiki, dydaktyki, psychologii wychowawczej oraz prowadził praktykę nauczycielską dla przyszłych nauczycieli szkół handlowych, do czasu, gdy w 1943 r. Niemcy zamknęli tego typu klasy. W listopadzie 1942 r. Kunowski zachorował na gruźlicę z powikłaniami, której leczenie trwało osiem miesięcy i nie dało pożądanych rezultatów. W Szkole Handlowej oraz w studium zaocznym w Korespondencyjnych Kursach Handlowych pracował do 22 lipca 1944 r. Po nastaniu władzy sowieckiej organizował gimnazja ogólnokształcące w Lublinie i okręgu lubelskim, a także do 31 sierpnia 1946 r. pełnił funkcję okręgowego wizytatora szkół. Zaraz po wojnie był członkiem ministerialnej Komisji programowej języka polskiego, współredaktorem czasopisma dydaktycznego dla pierwszych klas gimnazjum pt. „Teka Szkolna”, wydawanego przez Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych Oddział w Lublinie w latach 1945–1947 oraz kierownikiem wydawnictwa podręczników i pomocy szkolnych pod nazwą „Instytut Pracy Nauczycielskiej” w Lublinie.

Stefan Kunowski w 1936 r. ożenił się z Heleną Szulakiewicz, rok później urodziła im się córka Maria-Klara (Maria Kunowska-Porębna, autorka barwnych wspomnień). Miał czworo młodszego rodzeństwa: siostrę i trzech braci. Najmłodszy brat Antoni w 1944 r. został rozstrzelany przez Niemców, dwaj starsi bracia, Zenon i Stanisław, tuż po wojnie zmarli na gruźlicę. Chorymi rodzicami do śmierci opiekowała się siostra Maria, zatrudniona w Bibliotece Uniwersyteckiej KUL.

Stefan Kunowski na Katolicki Uniwersytet Lubelski wrócił w momencie wznowienia jego pracy w listopadzie 1944 r. W 1945 r. otrzymał doktorat z filologii polskiej na podstawie rozprawy „Lalka” Bolesława Prusa – nowa interpreatacja, przyjętej przez prof. J. Kleinera. Po obronie został powołany na stanowisko zastępcy profesora pedagogiki w KUL po zmarłym prof. Z. Kukulskim. Pierwszymi jego działaniami było uporządkowianie i powiększenie zakładowej biblioteki oraz zorganizowanie ośrodków hospitacji lekcyjnej i obserwacji pedagogicznej. Stefan Kunowski wciąż także pełnił funkcję kuratora Koła Pedagogicznego Studentów KUL. Z jego pomocą urządzał różnorodne zabawy dla dzieci pracowników KUL. Organizował także dla nich kolonie wakacyjne, a dla ich rodziców – wczasy letnie. Był inicjatorem i opiekunem Koła Asystentów i Młodszych Pracowników Naukowych KUL. W latach 1946–1956 był członkiem Komisji Stypendialnej KUL, w latach 1962–1965 – przewodniczącym Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów KUL

Stefan Kunowski w latach 1949–1952 przygotował obszerną pracę habilitacyjną pt. Problematyka współczesnych systemów wychowania, jednak rozpoczęty proces habiltacyjny został zawieszony na skutek działania ustawy o aspiranturze. Był kierownikiem Sekcji Pedagogicznej (1953–56), aż do momentu zamknięcia jej przez władze PRL. Wówczas odpowiedzialny był za Katedrę Pedagogiki i Dydaktyki Ogólnej, która działała wówczas jako katedra usługowa na WNH. Wykłady z pedagogiki i dydaktyki ogólnej oraz co roku inne wykłady monograficzne prowadził na trzech wydziałach: Nauk Humanistycznych, Filozofii Chrześcijańskiej oraz Teologicznym. Stopień docenta otrzymał w marcu 1957 r. W latach 1956–57 pełnił funkcję dziekana WNH. Sprawował także funkcję kierownika i kuratora Katedry Psychologii Wychowawczej na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej (1968–77).

W marcu 1977 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym przy Katedrze Pedagogiki na WNH KUL. Wykładał nie tylko na KUL, ale też w semianarium duchownym w Lublinie, Prymasowskim Studium Życia Wewnętrznego w Warszawie i na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu.

Stafan Kunowski jest autorem 125 prac, promotorem 307 magisteriów i 19 doktoratów. Głównym nurtem jego badań była pedagogika ogólna, pedagogika chrześcijańska, a ściślej katolicka, pedagogika i dydaktyka uniwersytecka (biografistyka), młodzież uniwersytecka, organizacja pracy na uniwersytetach, psychologia wychowania, dydaktyka ogólna. Syntezą jego myśli pedagogicznej jest praca Podstawy współczesnej pedagogiki, w której przedstawił warstwicową teorię rozwoju człowieka.

Był aktywnym członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego, Towarzystwa Naukowego KUL, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego i Papieskiej Komisji Iustitia et Pax. Zasiadał w Zarządzie Towarzystwa Przyjaciół KUL.

Zmarł 15 września 1977 r. w Lublinie, pochowany na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie.,

Bibliografia: Archiwum Uniwersyteckie KUL, Wydział Nauk Humanistycznych, akta Stefana Kunowskiego, H1896; Archiwum Uniwersyteckie KUL, Referat Personalny, akta Stefana Kunowskiego, A-288; R. Skrzyniarz, Kunowski Stefan, [w:] Encyklopedia 100-lecia KUL, t. 1, red. E. Gigilewicz, Lublin 2018, s. 601.

Paulina Byzdra-Kusz