Przyszedł na świat 9 maja 1951 r. w ubogiej lubelskiej rodzinie rzemieślniczej. Jego ojciec - Marian, był ślusarzem, natomiast matka Franciszka zajmowała się domem i wychowaniem pięciorga dzieci. Ukończył Szkołę Podstawową nr 7 w Lublinie oraz technikum mechaniczne przy Zespole Szkół Samochodowych im. Stanisława Syroczyńskiego. Już w okresie edukacji zaczął przejawiać postawy antykomunistyczne. Charakteryzowała go również głęboka religijność. Pomimo technicznego charakteru ukończonej szkoły średniej (profil „obróbka skrawaniem”), Krupski zdecydował się podjąć studia historyczne na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL (1970-1975). Decyzja wynikała z zainteresowań wykazywanych już od wczesnego dzieciństwa oraz postrzegania uczelni jako niezależnej i prezentującej wysoki poziom naukowy.

Na roku kursowym zaprzyjaźnił się z Bogdanem Borusewiczem i Piotrem Jeglińskim. Studentów scaliła wspólna niechęć wobec ustroju komunistycznego. Postanowili podjąć działalność opozycyjną, którą rozpoczęli od kopiowania pozadebitowej literatury emigracyjnej. Od 1972 r., metodą fotograficzną oraz przy użyciu powielacza, reprodukowali m.in. „Masakrę w Katyniu” Janusza Zawodnego, „Archipelag Gułag” Aleksandra Sołżenicyna czy poszczególne numery paryskiej „Kultury”. Egzemplarze rozpowszechniano w konspiracji wśród zaufanych przyjaciół i znajomych. Miejscem przekazywania były najczęściej toalety gmachu uczelnianego KUL.

Wśród mistrzów uniwersyteckich Krupskiego należy wymienić przede wszystkim trzy nazwiska – Jerzego Kłoczowskiego, Władysława Bartoszewskiego i Adama Stanowskiego. Fakt ich czynnej walki o wolność ojczyzny był szczególnie godny uznania w oczach Krupskiego. Istotną rolę w jego formacji intelektualnej i religijnej miał również fakt przynależności do duszpasterstwa akademickiego o. Ludwika Wiśniewskiego OP. Krupski uczestniczył w spotkaniach od 1972 r. Był także dysputantem lubelskiego klubu „Więzi”, prowadzonego przez Zdzisława Szpakowskiego.

Wiosną 1973 r. Janusz Krupski aktywnie sprzeciwił się likwidacji Zrzeszenia Studentów Polskich na uczelni, które miał zastąpić Socjalistyczny Związek Studentów Polskich. Krupski występował przeciwko SZSP na wiecach uniwersyteckich, otwarcie krytykując postępowanie dygnitarzy komunistycznych i światopogląd przez nich promowany. Interweniował w tej sprawie u Prymasa Stefana kard. Wyszyńskiego, którego stanowcza decyzja uniemożliwiła instalację komórki SZSP na KUL.

29 marca 1973 r. Janusz Krupski został prezesem Koła Naukowego Historyków Studentów. Pod jego przewodnictwem, Koło obfitowało w różnego rodzaju przedsięwzięcia naukowe i towarzyskie. Krupski organizował m.in. spotkania z weteranami Armii Krajowej, konferencje i wystawy tematyczne. On i inni członkowie organizacji uczestniczyli w krajowych zjazdach naukowych. Zdobywano liczne nagrody i wyróżnienia. W 1975 r. Krupski stanął na czele Komisji Porozumiewawczej Stowarzyszeń Akademickich. Jako jej przewodniczący zorganizował ważne wydarzenie - Wiosnę Kulturalną Studentów KUL „Kullages”.

Pracę magisterską Rozwój Kongregacji Dominikanów Obserwantów św. Ludwika Bertranda w Polsce w XVII i XVIII wieku obronił w styczniu 1976 r. Promotorem był prof. Jerzy Kłoczowski. Praca została uhonorowana nagrodą rektorską. Po ukończeniu studiów, w latach 1976-1979 Krupski był uczestnikiem seminarium doktoranckiego prowadzonego przez Kłoczowskiego. Podjął również pracę nauczyciela historii w Szkole Podstawowej nr 7, do której sam uczęszczał w dzieciństwie. Od 1977 do 1980 r. oraz w 1984 r. prowadził zajęcia dydaktyczne w Sekcji Historii KUL. Wykładał historię powszechną i Polski w okresie 1914-1945 oraz historię wychowania.

W 1975 r. w mieszkaniu historyk sztuki KUL - dr Bożeny Iwaszkiewicz-Wronikowskiej, Krupski zaczął współorganizować cykliczne spotkania osób zainteresowanych kontestowaniem systemu komunistycznego. Przy wykorzystaniu przysłanego z Paryża przez Jeglińskiego profesjonalnego powielacza, kopiował „Komunikat” Komitetu Obrony Robotników. Jako aktywny działacz opozycji był wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany. Od 1976 r. był członkiem Klubu Inteligencji Katolickiej. W 1976 r. współtworzył Nieocenzurowaną Oficynę Wydawniczą, w której drukowany był „Biuletyn Informacyjny” KOR oraz pierwsze numery pisma literackiego „Zapis”. Organizował i uczestniczył w przerzutach literatury pozadebitowej oraz nielegalnych materiałów przez „żelazną kurtynę”. Zbierał obywatelskie podpisy w celu powołania sejmowej komisji ds. zbadania wydarzeń Czerwca 1976 r. w Radomiu i Ursusie. Współtworzył, a w latach 1977-1988 był członkiem redakcji, drukarzem i kolporterem niezależnego pisma młodych katolików „Spotkania”. W 1978 r. zainicjował serię wydawniczą Biblioteka „Spotkań”. W jej ramach nielegalnie rozpowszechniano zakazane przez cenzurę książki, autorstwa m.in. Józefa Czapskiego i ks. Józefa Tischnera.

Od jesieni 1980 do 13 grudnia 1981 r. był koordynatorem Sekcji Historycznej przy Międzyzakładowym Komitecie Założycielskim, a następnie Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. Od początku stanu wojennego do 22 października 1982 r. ukrywał się w Lublinie i Warszawie. Następnie do 8 grudnia 1982 r. był internowany w Ośrodku Odosobnienia w Lublinie. 21 stycznia 1983 r. został porwany w Warszawie przez 3 funkcjonariuszy Samodzielnej Grupy „D” Departamentu IV MSW. Grupą dowodził kpt. Grzegorz Piotrowski, jeden z późniejszych zabójców ks. Jerzego Popiełuszki. Krupski został przez nich wywieziony do Puszczy Kampinoskiej i oblany fenolem. Pozostawionemu na śmierć przez agentów SB, w ciężkim stanie (poparzenia II stopnia) udało się przeżyć i samodzielnie dotrzeć do Warszawy.

W latach 1990-1992 pełnił funkcję dyrektora Wydawnictwa „Editions Spotkania”, a w latach 1991-1993 członka kolegium redakcyjnego tygodnika „Spotkania”. Następnie był prezesem Wydawnictwa Krupski i S-ka z siedzibą w Warszawie. Działające do 2000 r. wydawnictwo publikowało pozycje z zakresu historii Polski i historii Kościoła. Wydał m.in. Rzeczpospolitą podziemną prof. Tomasza Strzembosza oraz kilka tomów monumentalnej syntezy Historii Chrześcijaństwa. Uczestniczył w pracach sejmowej komisji nadzwyczajnej rozpatrującej skutki i odpowiedzialność za wprowadzenie stanu wojennego. Wraz z żoną, Joanna Puzyną-Krupską współtworzył Związek Dużych Rodzin „Trzy Plus”. Od 2000 do 2006 r. pełnił obowiązki wiceprezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Po zakończeniu sprawowania tej funkcji, został kierownikiem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Zginął w katastrofie prezydenckiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku, 10 kwietnia 2010 r. Pozostawił żonę i siedmioro dzieci.

Wielokrotnie odznaczany, m.in. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności. W 2012 r. premierę miał film dokumentalny poświęcony Januszowi Krupskiemu – Niepodległy, przygotowany przez Arkadiusza Gołębiewskiego i Pawła Nowackiego.

Bibliografia: K. Dąbkowski, Działalność opozycyjna Janusza Krupskiego, Lublin 2019, praca magisterska, mps; M. Bielaszko, K. Wilanowski, Janusz Krupski (9 maja 1951 – 10 kwietnia 2010), „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, nr spec. 112-113 (2010), s. 129-135; Janusz Krupski: wspomnienia, artykuły, biografia, rewolucja powielaczowa, opozycja, red. A. Kiszka, Scriptores/Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, t. 38, Lublin 2011; Janusz Krupski: od opozycji do służby wolnej Polsce, Warszawa 2012; Koło Naukowe Historyków Studentów KUL 1919-2004: Księga Jubileuszowa, red. E. Ziółek, Lublin 2004; M. Kunicki-Goldfinger, Krupski Janusz, w: Encyklopedia 100-lecia KUL, red. E. Gigilewicz, t. 1, Lublin 2018, s. 579-580; Rozmowy z Bogdanem Borusewiczem, Piotrem Jeglińskim i Romanem Nowakiem, przeprowadzone przez autora w 2019 r.

www.januszkrupski.pl

https://www.kul.pl/janusz-krupski,art_82139.html

http://www.bu.kul.pl/katastrofa-samolotu-prezydenckiego-absolwenci-kul-janusz-krupski,art_23183.html

http://teatrnn.pl/historiamowiona/swiadek/Krupski%2C_Janusz_%281951-2010%29

Dąbkowski K., KUL w biografii Janusza Krupskiego

Krzysztof Dąbkowski; Dział Komunikacji