Prace badawcze poszczególnych katedr, przy przestrzeganiu dyscypliny metodologicznej łączą w sobie nauki opisowo- empiryczne, normatywne i filozoficzno-teoretyczne, spełniając w ten sposób postulat współdziałania i zachowania jedności w obrębie nauk społecznych. Instytut Socjologii, realizuje w szerokim zakresie program dyscyplin z zakresu makro i mikrosocjologii, socjologii rodziny, kultury, religii, moralności, wychowania, wsi i miasta, pracy i przemysłu, administracji samorządowej państwa, migracji ludzkich i grup etnicznych oraz filozofii społecznej i politologii. Pracownicy Instytutu Socjologii KUL realizują m. in. następujące tematy badawcze: Polskie style konsumpcji, Nowe ruchy społeczne w Polsce, Mity i stereotypy w nowoczesnym społeczeństwie, Czasoprzestrzeń w społeczeństwie sieciowym, Naczelne wartości sportu w perspektywie socjologicznej, Małżeństwo i rodzina w opiniach młodzieży, Kapitał społeczny województwa lubelskiego, Kondycja moralna społeczeństwa polskiego, Rola partnerstw i przedsiębiorczości społecznej dla rozwoju lokalnego, Studia nad wiedzą, Problemy ustrojowe i funkcjonalne samorządu terytorialnego w III RP i w Europie, Ubóstwo i wykluczenie społeczne, Najnowsza polska migracja zarobkowa - problemy rodzin migracyjnych, Samorządność w kontekście polityki strukturalnej UE, Relacja człowiek-przyroda w świadomości społecznej, Kształtowanie porządku globalnego w XXI wieku, Modele ładu globalnego, Prawa człowieka we współczesnym świecie.

   Corocznie organizowanych jest kilka krajowych i międzynarodowych konferencji i sympozjów, w tym cyklicznych poświęconych m.in. socjologii kultury, relacji gospodarki i społeczeństwa (w roku 2008 odbyła się IX Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt.: Kultura a rynek), prawom człowieka (w 2008 roku miały miejsce już XXV Dni Praw Człowieka). Zapoczątkowano cykl konferencji pt. Wiedza - Władza. Zorganizowano konferencję pt. Tożsamość polska w odmiennych kontekstach i czynniki ją kształtujące. Pracownicy instytutu czynnie uczestniczą w Zjazdach Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Są kierownikami i specjalistami w projektach realizowanych w ramach Programów Unii Europejskiej.