29 marca 2023 r. (środa) o godz. 17.00 w sali C-220 Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II odbędzie się kolejne Konwersatorium Myśli Karola Wojtyły – Jana Pawła II, organizowane przez Instytut Jana Pawła II KUL. Z racji 25-lecia ogłoszenia przez Jana Pawła II encykliki „Fides et ratio”, w bieżącym roku kalendarzowym podejmowana jest refleksja nad istotnymi aspektami tej wyjątkowo doniosłej problematyki.

W ramach konwersatorium wykład zatytułowany Wczesna filozofia nowożytna wobec religii chrześcijańskiej wygłosi dr hab. Przemysław Gut, prof. KUL (Katedra Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej KUL). Po wykładzie będzie okazja do dyskusji.

Spotkanie odbędzie się w formie hybrydowej.

Link do spotkania na Teams: https://bit.ly/konwersatorium

Meeting ID: 363 358 280 958

Passcode: J8fCXm

Filozofia nowożytna, która w sumie obejmuje filozofię siedemnastego, osiemnastego i dziewiętnastego wieku, uchodzi powszechnie za epokę całkowitego zaufania do rozumu ludzkiego i wynikającego stąd sprzeciwu wobec religii, zwłaszcza religii objawionej, krytykowanej głównie z tej racji, że odwołuje się do treści, które są dla rozumu niedostępne, jak tajemnice i cuda. Opinia ta wydaje się zasadniczo słuszna. Nie ulega wątpliwości, że jedną z podstawowych cech filozofii nowożytnej jest afirmacja rozumu jako decydującego kryterium we wszystkich sprawach człowieka. Ale jednocześnie trudno uniknąć wrażenia, że ujmując w ten sposób całą filozofię nowożytną w kontekście kwestii rozumu i wiary nie oddajemy jej sprawiedliwości. W szczególności chodzi tu o tzw. wczesną filozofię nowożytną, która obejmuje filozofię siedemnastego i pierwszej połowy osiemnastego wieku, czyli filozofię od Kartezjusza do Kanta albo, mówiąc inaczej, od Kartezjusza do Oświecenia. Czy rzeczywiście można przyjąć, że twórcy wczesnej filozofii nowożytnej dążyli do całkowitego zakwestionowania religii objawionej jaką jest chrześcijaństwo? Na pewno nie akceptowali teologicznych i kaznodziejskich ataków na niezależność rozumu i wolność filozofowania. Nie mieli też dobrego zdania o instytucjach kościelnych, zwłaszcza rzymskim Kościele, który krytykowali za zdradę pierwotnego przesłania i prześladowanie „nowej nauki”. Ale, jak się wydaje, nie wyprowadzali z tego wniosku o likwidacji religii objawianej w ogóle. A może, jak podejrzewają ich przeciwnicy, nie byli szczerzy co do przekonań religijnych i tylko podawali się za autentycznie zainteresowanych kwestią relacji między „nową filozofią” i wiarą, faktycznie zaś uznawali to zagadnienie za pseudoproblem, narzucony przez stan kapłański. Omówieniu właśnie tych spraw i kontrowersji poświęcone będzie moje wstąpienie dotyczące relacji pomiędzy rozumem (filozofią) i wiarą (teologią) we wczesnej filozofii nowożytnej.