O PROBLEMACH TEOLOGII MORALNEJ

 

1978

 

1. Wolność sumienia i obrona życia (Przemówienie do włoskich lekarzy, 28 XII), NP I, s. 202-205; toż: Libertà di coscienza e difesa della vita, IGP I, s. 435-440.

 

1979

 

2. Budować we wspólnocie Kościół Boży (Przemówienie do Rady Włoskiej Konferencji Biskupów, 23 I), NP II, 1, s. 44-47; toż: Costruire in comunione la Chiesa di Dio, IGP II [1], s. 96-103.

 

3. Mieć odwagę proroków i ewangeliczną roztropność pasterzy (Przemówienie inaugurujące III Konferencję Generalną Episkopatu Ameryki łacińskiej, 28 I), NP II, 1, s. 83-95; toż: Audacia di Profeti e prudenza evangelica di Pastori, IGP II [1], s. 188-211.

 

4. Kolegialność biskupia na konferencji w Puebla (Audiencja generalna, 7 II), NP II, 1, s. 135-137; toż: Ricordi incancellabili dell pellegrinaggio in Messico, IGP II [1], s. 355-360.

 

5. Wyzwolenie rodzi się z prawdy Chrystusowej (Audiencja gene­ralna, 21 II), NP II, 1, s. 173-177; toż: La liberazione nasce dalla verità di Cristo, IGP II, [1], s. 428-435.

 

6. Sumienie jest miarą człowieka (Rozważanie przed modlitwą "Anioł Pański", 1 IV), AP1, s. 71-73; toż: Dio parla all'uomo con la Croce, IGP II, [1], s. 764-766.

 

7. Nauki biblijne a Magisterium Kościoła (Przemówienie do członków Papieskiej Komisji Biblijnej, 26 IV), NP II, 1, s. 413-415; toż: Scienze Bibliche e Magistero della Chiesa, IGP II [1], s. 980-983.

 

8. Jedność Kościoła objawia się w naszej wspólnej miłości (Przemówienie do biskupów z Antyli, 4 V), NP II, 1, s. 445-448; toż: L'unità della Chiesa si manifesta nella nostra comunione d'amore, IGP II [1], s. 1039-1044.

 

9. Nasza pomoc jest w imieniu Pana (Przemówienie do biskupów Indii, 5 V), NP II, 1, s. 449-450; toż: Il nostro aiuto é nel nome del Signore, IGP II [1], s. 1046-1049.

 

10. Miłość Chrystusa w posługiwaniu biskupim (Homilia podczas Mszy świętej w czasie święceń biskupich, 27 V), NP II, 1, s. 571-573; toż: L'amore di Cristo nel ministero episcopale, IGP II [1], s. 1329-1333.

 

11. Znamienna jedność biskupów polskich uznanym źródłem duchowej mocy (Przemówienie do biskupów podczas Plenarnej Konferencji Episkopatu Polski, 5 VI), NP II, 1, s. 636-645; toż: L'unità tipica dei Vescovi polacchi sorgente riconosciuta di forza spirituale, IGP II [1], s. 1432-1445.

 

12. Prace Kościoła lokalnego dla umacniania jedności (Przemówienie do biskupów Pakistanu, 18 VI), NP II, 1, s. 740-742; toż: L'opera delle chiese locali per il consolidamento dell'unità, IGP II [1], s. 1578-1581.

 

13. Powołanie wspólnoty do zgłębiania Słowa Bożego (Przemówienie do biskupów Indii, 23 VI), NP II, 1, s. 754-757; toż: La vocazione della comunità a diffondere la parola di Dio, IGP II [1], s. 1607-1611.

 

14. Przemówienie wygłoszone w czasie konsystorza publicznego (30 VI), NP II, 1, s. 782-784; toż: L'Allocuzione durante il Consistoro Pubblico, IGP II [1], s. 1661-1664.

 

15. Kościół jako znak zbawczej woli Bożej (Homilia podczas Mszy świętej koncelebrowanej z nowymi kardynałami, 1 VII), NP II, 2, s. 1-3; toż: La Chiesa come segno della volontà salvifica di Dio, IGP II, 2, s. 3-6.

 

16. Niezastąpiona obecność kapłana w ewangelizacyjnym dziele Kościoła (Przemówienie do biskupów Kolumbii, 6 VII), NP II, 2, s. 10-13; toż: La presenza insostituibile del sacerdote nell'opera evangelizzatrice della Chiesa, IGP II, 2, s. 21-25.

 

17. Bądźcie nauczycielami i świadkami wiary, która pochodzi od Boga (Przemówienie do biskupów Argentyny, 24 IX), NP II, 2, s. 174-177; toż: "Siate maestri e testimoni della verità che viene da Dio", IGP II, 2, s. 355-360.

18. Zgromadźcie w Chrystusie wszystkich ludzi (Przemówienie do biskupów Kolumbii, 25 IX), NP II, 2, s. 182-185; toż: "Riunite in Cristo tutti gli uomini", IGP II, 2, s. 368-373.

19. Chrystus wzywa was do prawdy (Homilia podczas Mszy świętej dla młodzieży, Galway, Irlandia, 30 IX), NP II, 2, s. 226-229; toż: Cristo vi chiama alla verità, IGP II, 2, s. 457-462.

20. Poparcie papieża i Kościoła dla posługi biskupów (Przemówienie do biskupów irlandzkich, 30 IX), NP II, 2, s. 235-241; toż: Il sostegno del Papa e della Chiesa al ministero dei vescovi, IGP II, 2, s. 475-484.

21. Wolność musi opierać się na prawdzie (Przemówienie w Battery Park (Stany Zjednoczone), 3 X), NP II, 2, s. 282-284; toż: La libertà deve essere fondata sulla verità, IGP II, 2, s. 569-572.

22. Wierni prawdzie w miłości (Przemówienie do Konferencji Epis­kopatu Stanów Zjednoczonych Ameryki w Quigley South Semi­nary, 5 X), NP II, 2, s. 312-318; toż: Fedeli alla verità nell'amore, IGP II, 2, s. 629-643.

23. Wznoszenie się ku prawdzie (Przemówienie do wspólnot Papieskich Uniwersytetów i Kolegiów Kościelnych w Rzymie, 15 X), NP II, 2, s. 378-382; toż: Ideale ascesa verso la verità, IGP II, 2, s. 757-764.

24. Bądźcie nauczycielami prawdy religijnej i społecznej (Przemówienie do biskupów Peru, 20 X), NP II, 2, s. 390-394; toż: Siate maestri di verità religiosa e sociale, IGP II, 2, s. 781-788.

25. Badanie teologiczne winno wspomagać Kościół w coraz głębszym poznawaniu tajemnicy Chrystusa (Przemówienie do członków Międzynarodowej Komisji Teologicznej, 26 X), NP II, 2, s. 464-467; toż: La ricerca teologica deve aiutare la Chiesa nella conoscienza sempre più profonda del mistero di Cristo, IGP II, 2, s. 965-970.

26. Duszpasterstwo rodziny, priorytetowym obowiązkiem biskupów (Przemówienie do biskupów, 28 X), NP II, 2, s. 470-473; toż: La pastorale della famiglia impegno prioritario dei vescovi, IGP II, 2, s. 979-983.

27. Oby Kościół był wierny zadaniu ewangelizacji (Przemówienie do biskupów Kolumbii, 29 X), NP II, 2, s. 481-483; toż: La Chiesa sia fedele al compito di evangelizzare, IGP II, 2, s. 998-1001.

28. Religijność waszego ludu jest gwarancją rozpowszechniania Ewangelii (Przemówienie do biskupów Meksyku, 30 X), NP II, 2, s. 483-485; toż: La religiosità del vostro popolo é auspicio alla diffusione del Vangelo, IGP II, 2, s. 1002-1006.

29. Zespolenie w prawdzie i miłości dla urzeczywistnienia wskazań Soboru (Przemówienie podczas Zebrania Plenarnego Świętego Kolegium, 6 XI), NP II, 2, s. 505-512; toż: Unione nella verità e nella carità per una coerente realizzazione del Concilio, IGP II, 2, s. 1046-1059.

30. Ważny etap na drodze kolegialności (Przemówienie wygłoszone na Plenarnym Zebraniu Kardynałów, 9 XI), NP II, 2, s. 522-524; toż: Una tappa importante sulla strada della collegialità, IGP II, 2, s. 1089-1097.

31. Wspólnota łaski i misji duszą posługi pasterskiej biskupa (Przemówienie do biskupów Wenezueli, 15 XI), NP II, 2, s. 558-561; toż: La comunione di grazia e di missione anima del servizio pastorale del vescovo, IGP II, 2, s. 1171-1176.

32. Prawda siłą pokoju (Orędzie na XIII Światowy Dzień Pokoju, 18 XII), NP II, 2, s. 696-701; toż: "La verità, forza della pace!", IGP II, 2, s. 1444-1452.

1980

33. Wszyscy pragniemy takiego Kościoła, jaki odpowiada zamierzeniom Chrystusa (Homilia podczas Mszy świętej na zakończenie Partykularnego Synodu Biskupów Holandii, 31 I), NP III, 1, s. 93-98; toż: Noi tutti desideriamo una Chiesa che corrisponda al valore di Cristo, IGP III, 1, s. 228-248.

34. Końcowy dokument prac synodalnych (Przemówienie podczas zgromadzenia Synodu Krajowego Biskupów Holenderskich, 31 I), NP III, 1, s. 98-109; toż: Il documento conclusivo dei lavori sinodali, IGP III, 1, s. 249-269.

35. Wielkie priorytety posługi biskupiej (Przemówienie do biskupów Kenii, 7 V), NP III, 1, s. 524-529; toż: La coscienza che Cristo é fonte della forza pastorale, IGP III, 1, s. 1216-1217.

36. Nieomylność Kościoła - darem Chrystusa i nieodzownym wa­runkiem posługi apostolskiej (List do Konferencji Episko­patu Niemieckiego w związku ze sprawą Hansa Künga, 22 V), NP III, 1, s. 625-629; toż: L'infallibilità della Chiesa é dono di Cristo e condizione indispensabile del servizio apos­tolico, IGP III, 1, s. 1428-1437.

37. Świadomość tajemnicy jedności katolickiej w kościołach lokalnych (Przemówienie do biskupów Indonezji, 26 V), NP III, 1, s. 646-648; toż: Consapevolezza nelle Chiese locali del mistero dell'unità cattolica, IGP III, 1, s. 1475-1479.

38. Rozeznawanie zadań pasterzy w świetle soboru (Przemówienie do biskupów z Francji, 1 VI), NP III, 1, s. 706-709; toż: Il compito di discernimento dei pastori alla base della realizzazione del Concilio, IGP III, 1, s. 1594-1603.

39. Jedność w duchu - jednością wiary (Przemówienie do Rady Episkopatów Ameryki, 2 VII), NP III, 2, s. 16-25; toż: Realizziamo nella Chiesa le meraviglie dell'amore di Dio, IGP III, 2, s. 32-48.

40. W jakich aspektach doskonalić się i wzrastać (Przemówienie do biskupów Brazylii, 10 VII), NP III, 2, s. 118-127; toż: La crescita della comunione e della partecipazione rende sempre più perfetta l'evangelizzazione, IGP III, 2, s. 216-234.

41. Trwanie w prawdzie (Przemówienie do duchowieństwa, 30 VIII), NP III, 2, s. 271-273; toż: Adesione alla verità e testimonianza di vita, IGP III, 2, s. 499-503.

42. Współpracujcie na wszelki sposób dla szerzenia Ewangelii (Przemówienie do młodzieży, 8 IX), NP III, 2, s. 310-312; toż: Collaborate con ogni mezzo alla diffusione del Vangelo, IGP III, 2, s. 581-584.

43. Nikt nie może realizować miłości inaczej niż w prawdzie (Prze­mówienie na zamknięcie obrad Synodu Biskupów, 25 X), NP III, 2, s. 517-521; toż: I doveri della famiglia cristiana nella carità e nella verità, IGP III, 2, s. 965-980.

44. Świadectwo dawane prawdzie jest służbą człowiekowi (Przemówienie do członków Redakcji "Wiara i Ustrój", 3 XI), NP III, 2, s. 555­-556; toż: Testimoniare la verità: un servizio da rendere all'uomo, IGP III, 2, s. 1047-1052.

45. Wytrwałość i wierność (Przemówienie do biskupów chińskich, 11 XI), NP III, 2, s. 588-589; toż: Fedeltà e perseveranza in comunione con la Sede Apostolica, IGP III, 2, s. 1127-1130.

46. Służyć prawdzie w jej rozlicznych aspektach (Przemówienie do biskupów Boliwii, 13 XI), NP III, 2, s. 594-596; Servire la verità nei suoi molteplici aspetti, IGP III, 2, s. 1142-1145.

47. Nauka - teologia - Magisterium (Przemówienie do naukowców, Kolonia, 15 XI), NP III, 2, s. 617-623; toż: Rinno­vato collegamento tra pensiero scientifico e forza di fede dell'uomo che cerca la verità, IGP III, 2, s. 1200-1211.

48. Jan Paweł II do biskupów niemieckich (Fulda, 17 XI), NP III, 2, s. 660-666; toż: Diamo spazio ai doni dello Spirito: forza, saggezza, amore, IGP III, 2, s. 1287-1298.

49. Bezinteresowna posługa wspólnocie wierzących (Przemówienie do teologów, Altötting, 18 XI), NP III, 2, s. 683-687; toż: Irrinunciabile dialogo tra teologia e magistero, IGP III, 2, s. 1332-1338.

50. Jedność biskupów zabezpiecza jedność wśród kapłanów (Przemówienie do biskupów Wietnamu, 11 XII), NP III, 2, s. 825-827; toż: L'unità dei Vescovi garanzia dell'unità presbiteriale, IGP III, 2, s. 1656-1660.

1981

51. Słowo Boże, jedność i świętość (Przemówienie do biskupów Filipin, 17 II), NP IV, 1, s. 168-172; toż: Parola di Dio, unità e santità: principali aspetti del ministero pastorale, IGP IV, 1, s. 342-349.

52. Odpowiedzialność pasterska (Przemówienie do biskupów Japonii, 23 II), NP IV, 1, s. 243-246; toż: Catechesi, preparazione alla famiglia, apostolato per le nuove vocazioni, IGP IV, 1, s. 496-502.

53. Odświeżmy sumienie, abyśmy żyli jako prawdziwi uczniowie Chrystusa (Eur, 22 III), NP IV, 1, s. 360-364; toż: Rinnoviamo le nostre coscienze per vivere come veri discepoli di Cristo, IGP IV, 1, s. 746-753.

54. Prawda i wolność (Przemówienie podczas spotkania ze środowiskiem uniwersyteckim Rzymu, 26 III), NP IV, 1, s. 379-384; toż: Il compito della libertà si realizza sul terreno della verità, IGP IV, 1, s. 784-793.

55. Przyjmijcie trud wolności (Przemówienie do młodzieży, Watykan, 14 IV), NP IV, 1, s. 448-451; toż: Accettate la fatica della libertà, IGP IV, 1, s. 936-941.

56. Kościół broni życia, broni ludzkich sumień (Rozważanie przed modlitwą "Regina coeli", 10 V), NP IV, 1, s. 556-558; toż: "Sono venuto perché abbiano la vita", IGP IV, 1, s. 1154-1157.

57. W służbie odpowiedzialnej wolności (Orędzie na Międzyna­rodowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, 15 V), NP IV, 1, s. 579-583; toż: Libertà responsabile degli operatori e dei fruitori dei "mass-media", IGP IV, 1, s. 1203-1209.

58. Chrystus objawia w pełni człowieka samemu człowiekowi (Przemówienie podczas spotkania z członkami Międzynarodowej Komisji Teologicznej, 6 X), NP IV, 2, s. 148-150; toż: Cristo, figlio di Dio e redentore dell'uomo essenza della religione cristiana, IGP IV, 2, s. 360-363.

59. Wzmocnienie komunii w wierności słowu Chrystusa (Przemówienie do biskupów Tanzanii, 9 X), NP IV, 2, s. 157-158; toż: Rinvigorite la comunione nella fedeltà alla parola di Cristo, IGP IV, 2, s. 378-381.

60. Podtrzymuję waszą odwagę wobec trudności czasów (Przemówienie do biskupów z Lacjum, 5 XI), NP IV, 2, s. 240-244; toż: Sostengo il vostro coraggio di fronte alle difficoltà dei tempi, IGP IV, 2, s. 555-561.

61. Kościoły afrykańskie są ściśle związane z Kościołem rzymskim (Przemówienie do biskupów Wybrzeża Kości Słoniowej, 19 XI), NP IV, 2, s. 291-293; toż: Le Chiese d'Africa strettamente legate con la Chiesa di Roma, IGP IV, 2, s. 667-670.

62. Pomagajcie wiernym kształtować prawe sumienie etyczne (Przemówienie do biskupów z Sycylii, 11 XII), NP IV, 2, s. 410-413; toż: Aiutare i fedeli a formarsi una retta coscienza etica, IGP IV, 2, s. 904­-911.

63. Potrzeba nowej ewangelizacji śladem znakomitej tradycji (Przemówienie do biskupów z Toskanii, 21 XII), NP IV, 2, s. 527-531; toż: Necessità di una nuova evangelizzazione nel solco dell'illustre tradizione, IGP IV, 2, s. 1198-1205.

1982

64. Zachowajcie nienaruszone tradycje chrześcijańskie mimo szybkich przemian społecznych (Przemówienie do biskupów z Trevento, 5 I), NP V, 1, s. 18-21; toż: Mantenete salde le tradizioni cristiane pur nella rapidità delle trasformazioni sociali, IGP V, 1, s. 39-45.

65. Dokładajcie starań, by dzisiejsze społeczeństwo odrzucało zwyczaje powodujące śmierć (Przemówienie do biskupów z Ligurii, 8 I), NP V, 1, s. 27-30; toż: Adoperatevi affinché nella società odierna sia rifiutato un costume che facilita la morte, IGP V, 1, s. 57-62.

66. List Papieża Jana Pawła II do biskupów całego świata katolickiego wzywający do modlitwy za Kościół, który jest w Chinach (23 I), NP V, 1, s. 85-88; toż: Lettera ai Vescovi del mondo per invitare a pregare per la Chiesa in Cina, IGP V, 1, s. 175-184.

67. Obrona wartości moralnych nieodzownym obowiązkiem (Przemówienie do członków Rady Regionalnej z Lacjum, 28 I), NP V, 1, s. 114-116; toż: La salvaguardia dei valori morali impegno imprescindibile per il bene comune, IGP V, 1, s. 239-242.

68. Podążać w kierunku większej wierności Chrystusowi (Przemówienie do biskupów hiszpańskich, 30 I), NP V, 1, s. 121-124; toż: Camminare verso una maggiore fedeltà a Cristo, IGP V, 1, s. 253-259.

69. Przekazywać wiarę nowym pokoleniom (Przemówienie do biskupów hiszpańskich, 2 II), NP V, 1, s. 136-138; toż: Trasmettere la fede alle nuove generazioni, IGP V, 1, s. 280-283.

70. Być światłem dla ludzi we wspólnocie życia z Chrystusem (Przemówienie do biskupów hiszpańskich, 6 II), NP V, 1, s. 150-152; toż: Essere luce per gli uomini in comunione di vita con Cristo, IGP V, 1, s. 307-311.

71. Wierność Chrystusowi i jego Kościołowi (Przemówienie biskupów hiszpańskich, 8 II), NP V, 1, s. 159-162; toż: Fedeltà a Cristo e alla sua Chiesa, IGP V, 1, s. 325-330.

72. Wierność nauce Chrystusa głoszonej przez Kościół jako droga zbawienia (Przemówienie do biskupów Toledo, 9 III), NP V, 1, s. 337-339; toż: La fedeltà all'insegnamento di Cristo annunciato dalla Chiesa come cammino di salvezza, IGP V, 1, s. 782-786.

73. Zjednoczony w radościach i nadziejach, podzielam troski i problemy waszej posługi (Przemówienie do biskupów Czechosłowacji, 11 III), NP V, 1, s. 348-352; toż: Sull'esempio dei vostri santi e martiri restate sempre uniti e confermate i fratelli nella fede, IGP V, 1, s. 806-818.

74. Osłabienie moralnych wartości i konieczność życia sakramentalnego (Przemówienie do biskupów Wschodniej Francji, 1 IV), NP V, 1, s. 482-487; toż: Affievolimento dei valori morali e necessità della pratica sacramentale, IGP V, 1, s. 1079-1088.

75. Budować Kościół w wierności Chrystusowemu przesłaniu i magisterium (Przemówienie do biskupów hiszpańskich, 17 IV), NP V, 1, s. 532-535; toż: Costruire la Chiesa nella fedeltà al messaggio di Cristo e al magistero, IGP V, 1, s. 1197-1201.

76. Kościół jest solidarny z uniwersytetem (Przemówienie do profesorów Uni­wersytetu św. Dominika, Bolonia, 18 IV), NP V, 1, s. 543-548; toż: La Chiesa é solidale con l'università nella ricerca della piena verità sull'uomo, IGP V, 1, s. 1223­-1231.

77. Bądźcie świadkami wolności Kościoła przed oczyma waszego narodu (Przemówienie do biskupów Rwandy, 27 V), NP V, 1, s. 814-817; toż: Siate i testimoni della libertà della Chiesa agli occhi della nazione, IGP V, 2, s. 1867-1872.

78. Biskup jest świadkiem powszechności nie tylko w Kościele, lecz także w świecie (Przemówienie do biskupów Argentyny, 12 VI), NP V, 2, s. 62-66; toż: Il Vescovi é testimone di universalità non solo nella Chiesa ma anche nel mondo, IGP V, 2, s. 2207-2219.

79. Biskup żywą i dynamiczną zasadą jedności Kościoła (List do Episkopatu Nikaragui, 6 VIII), NP V, 2, s. 242-246; toż: Il Vescovo, principio vivo e dinamico dell'unità della Chiesa, IGP V, 3, s. 172-178.

80. "Motu proprio" Jana Pawła II "Tredecim anni" ostateczne zatwierdzenie Statutów Międzynarodowej Komisji Teologicznej (6 VIII), NP V, 2, s. 249-251; toż: L'approvazione definitiva degli Statuti della Commissione Teologica Internazionale, IGP V, 2, s. 183-187.

81. W służbie prawdy i wolności (Przemówienie podczas spotkania w uniwersytecie, Padwa, 12 IX), NP V, 2, s. 354-357; toż: Ricerca della verità e formazione dei giovani per la vera liber­tà dell'uomo, IGP V, 3, s. 412-417.

82. Jedynie miłość i sprawiedliwość mogą budować pokój (Przemówienie do młodzieży z Akcji Katolickiej, 12 IX), NP V, 2, s. 366-368; toż: Solo l'amore e la giustizia possono costruire la pace, IGP, V, 3, s. 434­-438.

83. Zapewnić rozwój zdrowej teologii dla dobra ludu chrześcijańskiego (Przemówienie do biskupów Belgii, 18 IX), NP V, 2, s. 386-389; toż: Promuovere e garantire una sana teologia per il benessere del popolo cristiano, IGP V, 3, s. 473-480.

84. Coraz lepiej strzec świętego depozytu doktryny chrześcijańskiej (Przemówienie do biskupów Prowincji Północnej Anglii, 29 X), NP V, 2, s. 617-619; toż: Custodire e insegnare sempre meglio il sacro deposito della dottrina cristiana, IGP V, 3, s. 966-969.

85. Rozważanie o posłannictwie biskupa w Kościele i w świecie (Przemówienie do Konferencji Episkopatu Hiszpanii, 31 X), NP V, 2, s. 636-642; toż: É necessario applicare correttamente gli insegnamenti del Concilio Vaticano II, IGP V, 3, s. 1005-1015.

86. Wierność teologa Chrystusowi zakłada wierność Kościołowi i jego Magisterium (Przemówienie podczas spotkania z teologa­mi w Papieskim Uniwersytecie w Salamance, 1 XI), NP V, 2, s. 660-664; toż: La fedeltà del teologo a Cristo implica fedeltà alla Chiesa e al suo magistero, IGP V, 3, s. 1049-1055.

87. Syn Kościoła słucha głosu Magisterium i jest wierny Soborowi naszych czasów (Homilia podczas Mszy świętej, Barcelona, 7 XI), NP V, 2, s. 745-749; toż: Il figlio della Chiesa segue la voce del magistero ed é fedele al Concilio del nostro tempo, IGP V, 3, s. 1206-1212.

88. Trzeba przywrócić siłę głosowi sumienia (Przemówienie do władz miasta i regionu, Palermo, 20 XI), NP V, 2, s. 815-816; toż: Ridate forza alla voce della coscienza per restituire a Palermo pace e serenità, IGP V, 3, s. 1345-1347.

89. Kształtować sumienia prawdziwie chrześcijańskie (Przemówienie do uczestników spotkania na temat moralności publicznej, 29 XI), NP V, 2, s. 873-875; toż: Formare coscienze autenticamente cristiane per restituire all'uomo sensibilità morale, IGP V, 3, s. 1475-1478.

90. Najwyższe zasady moralności naturalnym źródłem prawa (Przemówienie do związku Włoskich Prawników Katolickich, 4 XII), NP V, 2, s. 891-893; toż: I principi supremi della morale fonte genuina del diritto, IGP V, 3, s. 1514-1517.

1983

91. Przemówienie Ojca Świętego na Konsystorzu publicznym (2 II), NP VI, 1, s. 136-138; toż: Concistoro per la nomina di 18 Cardinali, IGP VI, 1, s. 283-296.

92. Wierność Chrystusowi, Kościołowi i jego Magisterium (Przemówienie do biskupów z Jugosławii, 18 II), NP VI, 1, s. 213-216; toż: Fedeltà a Cristo, alla Chiesa e al suo magistero, IGP VI, 1, s. 454-459.

93. W duchu braterstwa realizujcie moralne i duchowe wartości Ewangelii (Przemówienie do biskupów Gabonu, 19 II), NP VI, 1, s. 218-220; toż: Riaffermate in spirito fraterno i valori morali e spirituali del vangelo, IGP VI, 1, s. 463-468.

94. Możemy ująć w ręce ster naszej historii (Przemówienie do biskupów Ameryki Środkowej, 2 III), NP VI, 1, s. 247-252; toż: La parola viva del vangelo sia seme fecondo nella buona terra dei vostri popoli, IGP VI, 1, s. 526-534.

95. Jesteście tymi, którzy mają kształtować ludzi wolnych (Przemówienie do nauczycieli i wychowawców, LeÈn (Nikaragua), 4 III), NP VI, 1, s. 266-269; toż: Consideratevi continuatori di una secolare e feconda opera educativa, IGP VI, 1, s. 561-566.

96. Przemówienie Ojca Świętego do Rady Konferencji Episkopatów Ameryki Łacińskiej (CELAM) (9 III), NP VI, 1, s. 329-335; toż: Essere al servizio del popolo di Dio nell'attuale momento storico del continente latino-americana, IGP VI, 1, s. 690-699.

97. Wspólnie głosimy Jezusa Chrystusa Odkupiciela i Pojednawcę ludzkości (Przemówienie do biskupów ze Stanów Zjednoczonych, 15 IV), NP VI, 1, s. 449-452; toż: Proclamiamo insieme Gesù Cristo il Redentore e il Ricociliatore dell'umanità, IGP VI, 1, s. 951-957.

98. Informacja - świadectwo - prawda (Przemówienie z okazji stulecia katolickiego dzienni­ka "La Croix", 23 IV), NP VI, 1, s. 493-496; toż: Verità nell'esposizione dei fatti, verità nella testimonianza di fede, IGP VI, 1, s. 1047-1053.

99. Nie można delegować urzędowego nauczania (Przemówienie do biskupów Zairu, 30 IV), NP VI, 1, s. 519-523; toż: Non si può delegare il magistero della Chiesa, IGP VI, 1, s. 1110-1117.

100. Synod Biskupów - realizacją więzi pomiędzy kolegialnością a prymatem (Przemówienie do Rady Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów, 30 IV), NP VI, 1, s. 523-526; toż: Il Sinodo dei Vescovi é servizio di unità nella dimensione dinamica della Chiesa, IGP VI, 1, s. 1098-1105.

101. Przez swoje Magisterium Kościół wskazuje jedynie drogę Ewangelii (Przemówienie do Komitetu Organizacyjnego spotkań zajmujących się magisterium papieskim, 24 V), NP VI, 1, s. 641-645; toż: Attraverso il suo magistero la Chiesa non fa che indicare la via del vangelo, IGP VI, 1, s. 1353-1355.

102. Wzmocnijcie wasze pasterskie zaangażowanie (Przemówienie do biskupów Republiki Dominikańskiej, 27 V), NP VI, 1, s. 649-650; toż: Intensificate il vostro impegno pastorale per alimentare la grazia sul vostro popolo, IGP VI, 1, s. 1371-1374.

103. Skuteczność różnych ról nauczania w Kościele zależy od skutecznego wypełniania charyzmatu biskupiego (Przemówienie do biskupów Australii, 2 VII), NP VI, 2, s. 2-5; toż: L'efficacia dei diversi ruoli d'insegnamento nella Chiesa dipende dall' effettivo esercizio del carisma episcopale, IGP VI, 2, s. 5-10.

104. Podstawa etyki chrześcijańskiej: związek pomiędzy prawdą i wolnością (Audiencja generalna, 13 VII), NP VI, 2, s. 31-35; toż: L'etica cristiana si fonda sull'armonia tra verità e libertà IGP VI, 2, s. 68-78.

105. Wolność osoby i moralność czynu ludzkiego (Audiencja generalna, 20 VII), NP VI, 2, s. 45-46; toż: Libertà della persona e moralità dell'atto umano, IGP VI, 2, s. 93-103.

106. Stosunek pomiędzy pra­wem moralnym i wolnością (Audiencja generalna, 27 VII), NP VI, 2, s. 61-63; toż: Il rapporto tra legge morale e libertà, IGP VI, 2, 124-133.

107. Wolność jest łaską i nakazem (Audiencja generalna, 10 VIII), NP VI, 2, s. 70-72; toż: La libertà é una grazia ma anche un imperativo, IGP VI, 2, s. 169-177.

108. Sumienie - miejsce dialogu Boga z człowiekiem (Audiencja generalna, 17 VIII), NP VI, 2, s. 109-113; toż: La coscienza morale é il luogo del dialogo di Dio con l'uomo, IGP VI, 2, s. 255-263.

109. Kościół jest miejscem, w którym sumienie ludzkie wzrasta i dojrzewa (Audiencja generalna, 24 VIII), NP VI, 2, s. 126-130; toż: La coscienza morale della persona cresce e matura nella Chiesa, IGP VI, 2, s. 292-302.

110. Biskup jest żywym znakiem Jezusa Chrystusa (Przemówienie do biskupów ze Stanów Zjednoczonych, 5 IX), NP VI, 2, s. 163-167; toż: Il Vescovo, segno vivo di Gesù Cristo, IGP VI, 2, s. 370-384.

111. Nowy styl posługi biskupiej (Przemówienie podczas spotkania z Konferencją Episkopatu Austrii, 12 IX), NP VI, 2, s. 220-224; toż: Il nuovo stile del ministero del Vescovo, IGP VI, 2, s. 498-504.

112. Miłość i poszanowanie prawa - podstawowe wartości w życiu Kościoła (Przemówienie do biskupów włoskich, 22 IX), NP VI, 2, s. 267-269; toż: Fondamentalii nella vita della Chiesa l'amore e il rispetto per la legge, IGP VI, 2, s. 602-606.

113. Małżeństwo i rodzina związane z misterium paschalnym Jezusa (Przemówienie do biskupów ze Stanów Zjednoczonych, 24 IX), NP VI, 2, s. 275-279; toż: Matrimonio e famiglia legati al mistero pasquale de Gesù, IGP VI, 2, s. 617-629.

114. Pojednanie i pokuta w posłannictwie Kościoła (Homilia podczas Mszy świętej na otwarcie Synodu Biskupów, 29 IX), NP VI, 2, s. 299-302; toż: Nel sacramento della riconciliazione l'uomo consegue la vittoria spirituale, IGP VI, 2, s. 672-677.

115. Don Minzoni zapłacił męczeństwem za obronę prawdy i wolności (List do arcybiskupa Rawenny, 30 IX), NP VI, 2, s. 305-308; toż: Don Minzoni pagò col martirio la difesa di verità e libertà, IGP VI, 2, s. 684-687.

116. Posłuszeństwo wobec Magisterium nie upokarza umysłu chrześcijanina (Przemówienie do grup modlitewnych ojca Pio, 1 X), NP VI, 2, s. 311-3313; toż: L'obbedienza al magistero non mortifica l'intelligenza del cristiano, IGP VI, 2, s. 694-697.

117. Uległość prawu Bożemu jest źródłem prawdziwej wolności (Przemówienie do wiernych Modeny, 15 X), NP VI, 2, s. 351-352; toż: L'adesione alla legge di Dio é fonte di vera libertà, IGP VI, 2, s. 775-776.

118. Słowo Boże i nauczanie biskupa zapewnia autentyczność doktryny (Przemówienie do biskupów Stanów Zjednoczonych Ameryki, 22 X), NP VI, 2, s. 379-384; toż: Parola di Dio e magistero del Vescovo garanzia dell'autenticità della dottrina, IGP VI, 2, s. 835-842.

119. Biskup wiernym i gorliwym nauczycielem wiary (Homilia podczas Mszy świętej i sakry biskupiej udzielonej Alfonsowi Sticklerowi, 1 XI), NP VI, 2, s. 433-435; toż: Il Vescovo, maestro fedele e zelante della divina dottrina, IGP VI, 2, s. 949-951.

120. "Przywracajcie każdemu sumieniu jasność i pokój wewnętrzny" (Przemówienie na zakończenie Rzymskiego Zjazdu Kapelanów Więzień, 24 XI), NP VI, 2, s. 542-544; toż: "Restituite ad ogni coscienza la serenità e la pace inteiore", IGP VI, 2, s. 1176-1179.

121. Nadużycie rozgrzeszenia zbiorowego jest sprzeczne z godnością pokuty (Przemówienie do biskupów Meksyku, 2 XII), NP VI, 2, s. 564-567; toż: L'abuso dell'assoluzione collettiva é contro la dignità della penitenza, IGP VI, 2, s. 1220-1225.

122. Prawa i godność osoby ludzkiej w dzisiejszym badaniu teologicznym (Przemówienie do członków Międzynarodowej Komisji Teologicznej, 5 XII), NP VI, 2, s. 585-589; toż: Diritti e dignità della persona umana nella odierna ricerca teologica, IGP VI, 2, s. 1257-1262.

1984

123. Przywilej chrześcijańskiego powołania domaga się pełnej odpowiedzialności (Przemówienie podczas spotkania z klerem i laikatem, Bangkok, 11 V), ORpol. 5(1984) nr 6, s. 22-23; toż: Il privilegio di una vocazione cristiana richiede ogni giorno una risposta totale, IGP VII, 1, s. 1363-1367.

124. Gaudium de veritate (Przemówienie do przedstawicieli świata nauki i kultury, 13 VI), ORpol. 5(1984) nr 7, s. 17-18; toż: La scienza é veramente libera soltanto quando si lascia deter­minare dalla verità, IGP VII, 1, s. 1704-1710.

125. Specyfika teologii i formacja przyszłych kapłanów (Przemówienie podczas spotkanie z profesorami teologii, 13 VI), ORpol. 5(1984) nr 7, s. 18-19; toż: La testimonianza dei cristiani di oggi esige una rinnovata intelligenza di Dio, IGP VII, 1, s. 1711-1718.

126. Kolegialność i posłannictwo (Przemówienie do członków Konferencji Episkopatu Szwajcarii, 15 VI), ORpol. 5(1984) nr 6, s. 8-9, 10; toż: Collegialità e autorità episco­pale di fronte ai problemi dell'evangelizzazione, IGP VII, 1, s. 1777-1786.

127. Jasnogórska ewangelizacja wolności (Castel Gandolfo, 26 VIII), ORpol. 5(1984) nr 8, s, 1, 26; toż: Messa per la festa della Madonna di Jasna Góra, IGP VIII, 2, s. 248-250.

128. W sprawach zasadniczych kapłan nie może milczeć (Przemówienie podczas spotkania z księżmi i klerykami, Montreal, 11 IX), ORpol. 5(1984) nr 9, s. 14-15; toż: La sfida della secolarizzazione richiede un accrescimento della fede innanzitutto nei sacerdoti, IGP VII, 2, s. 428-437.

129. Wolność i antywolność (Homilia podczas Mszy świętej dla środowisk uniwersyteckich, 13 XII), ORpol. 5(1984) nr 11-12, s. 23; toż: La salvezza é liberazione dell'uomo dell'era atomica dai timori palesi e nascosti che lo angosciano, IGP VII, 2, s. 1585-1591.

130. Pluralizm, który buduje jedność (Przemówienie podczas audiencji dla kardynałów i Kurii Rzymskiej, 21 XII), ORpol. 5(1984) nr 9, s. 1, 5, 6; toż: Il carisma di Pietro: servire l'universale unità vegliando, difendendo l'autenticità del Vangelo, IGP VII, 2, s. 1621-1634.

1985

131. Macie być krytycznym sumieniem moralnym społeczeństwa (Przemówienie do biskupów Wenezueli, Caracas, 26 I), ORpol. 6(1985) nr 1, s. 18-19; toż: "In comunione con la Cattedra di Pietro sappiate essere la coscienza morale della società", IGP VIII, 1, s. 176-184.

132. Libertà, verità, rispetto delle coscienze per servire l'uomo nella sua integralità [Wolność, prawda, poszanowanie sumienia w służbie integralnie pojętej osoby ludzkiej] (Do ambasadora Francji, 9 V), IGP VIII, 1, s. 1238-1241.

133. L'autentica coscienza umana é un cammino verso la verità [Autentyczne sumienie ludzkie jest drogą ku prawdzie] (Utrecht, 12 V), IGP VIII, 1, s. 1272-1277.

134. Pasterz idzie przed trzodą (Przemówienie podczas spotkania z Konferencją Episkopatu, Amersfort, 14 V), ORpol. 6(1985) nr nadzw., s. 18-19; I Vescovi maestri e testimoni della verità nella carità sono anzitutto al servizio della comunione ecclesiale, IGP VIII, 1, s. 1352-1360.

135. Instrukcja Kongregacji Nauki Wiary o niektórych aspektach "teologii wyzwolenia" (6 VIII), Rzym 1985.

136. Jesteście sługami jedności (Przemówienie podczas spotkania z Konferencją Episkopatu, Kinszasa, 15 VIII), ORpol. 6(1985) nr 9, s. 24; toż: "La vostra Chiesa ha molto ricevuto. Ad essa ora viene molto richiesto", IGP VIII, 2, s. 429-435.

137. La riflessione teologica per essere veramente cristiana deve essere guidata dal Verbo incarnato e dal magistero [Refleksja teologiczna dla swej prawdziwie chrześcijańskiej tożsamości powinna dać się kierować Słowem Wcielonym i Magisterium] (Przemówienie podczas inauguracji Instytutu "Cattolico Superiore dell'Africa Orientale a Nairobi", Nairobi, 18 VIII), IGP VIII, 2, s. 469-476.

138. I teologi devono operare al servizio del magistero [Teologowie powinni pracować w służbie Magisterium] (Przemówienie do Międzynarodo­wej Komisji Teologów, 5 X), IGP VIII, 2, s. 853-856.

139. Czym jest i jaką rolę spełnia Kuria Rzymska (Przemówienie do Kolegium Kardynalskiego, 21 XI), ORpol. 6(1985) nr 10-11, s. 17-18; toż: Sulla linea del Concilio la Curia strumento ed aiuto al Roma­no Pontefice, IGP VIII, 2, s. 1324-1333.

1986

140. Misja biskupów w Indiach (Przemówienie podczas spotkania z Episkopatem Indii, 1 II), ORpol. 7(1986) nr 1, s. 18; toż: L'unità della Chiesa é il nucleo della sollecitudine dei Pastori e segno di riconciliazione per l'umanità divisa e oppressa, IGP IX, 1, s. 258-267.

141. W służbie prawdy i wolności (Przemówienie podczas spotkania z włoskimi dziennikarzami, 28 II), ORpol. 7(1986) nr 3, s. 20; toż: Il giornalista: "uomo della verità", IGP IX, 1, s. 555-560.

142. Odwaga mówienia prawdy (Przemówienie do uczestników Seminarium Mię­dzynarodowej Federacji Ruchów w Obronie Prawa do Życia, 1 III), ORpol. 7(1986) nr 3, s. 3; toż: Chi si schiera in favore della vita difende la verità di Dio sull'uomo, IGP IX, 1, s. 562­-564.

143. Instrukcja Kongregacji Nauki Wiary o chrześcijańskiej wol­ności i wyzwoleniu (22 III), Rzym 1986.

144. Podstawowa relacja: Prawda - Dobro - Wolność (Przemówienie do uczestników Międzynarodowego Kongresu Teologii Moral­nej, 10 IV), ORpol. 7(1986) nr 5, s. 10; toż: Per ritessere il legame di verità-bene-libertà urge ricostruire una rigorosa riflessione etica, IGP IX, 1, s. 969-974.

145. Czym było dla Kościoła Nadzwyczajne Zgromadzenie Synodu Biskupów (Przemówienie do kardynałów i pracowników Kurii Rzymskiej, 28 VI), ORpol. 7(1986) nr 6, s. 14-15; toż: Lo Spirito ha guidato la Chiesa del nostro tempo nell'arduo cammino di rinnovamento voluto dal Concilio, IGP IX, 1, s. 1953-1967.

146. Trzy priorytety aktywnej nadziei (Przemówienie do Konferencji Episkopatu Kolumbii, 2 VII), ORpol. 7(1986) nr 7, s. 9-10; toż: Il servizio del Vescovo nella Chiesa colombiana maestro di verità, modello di santità, testimone di speranza, IGP IX, 2, s. 56-65.

1987

147. Byśmy jako świadkowie stawali się coraz bardziej wiarygodni (Przemówienie podczas spotkania z Konferencji Episkopatu, Kolonia, 30 IV), ORpol. 8(1987) nr 7, s. 20-21; toż: "In nome di Dio, in nome della Chiesa, in nome dell'umanità: senza curarvi delle intimidazioni difendete anche oggi la vita!", IGP X, 1, s. 1472-1481.

148. Odpowiedzialność za prawdę poznawaną i przekazywaną (Przemówienie w Auli KUL, 9 VI), w: "Do końca ich umiłował". Jan Paweł II. Trzecia wizyta duszpasterska w Polsce 8 - 14 czerwca 1987 roku, Watykan 1987, s. 41-51; toż: La società attende dalle sue Università il consolidamento della propria soggettività, IGP X, 2, s. 2054-2063.

149. W służbie prawdy (Przemówienie do środowiska Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 9 VI), w: "Do końca ich umiłował". Jan Paweł II. Trzecia wizyta duszpasterska w Polsce 8 -14 czerwca 1987 roku, Watykan 1987, s. 52-60; toż: Università! Alma Mater! Se servi la verità, servi la libertà, la liberazione dell'uomo e della nazione. Servi la vita!, IGP X, 2, s. 2064-2072.

150. Trudny dar wolności (Homilia podczas Mszy świętej, Częstochowa, 13 VI), ORpol. 8(1987) nr 5 bis, s. 9; toż: In questa generazione minacciata dalla perdita della speranza perduri sempre la formazione eucaristica della libertà, IGP X, 2, s. 2186-2189.

151. Wolność, prawda, służba ludzkości (Przemówienie podczas spotkania z prezydentem Ronaldem Reaganem, Miami, 10 IX), ORpol. 8(1987) nr 9-10, s. 24; toż: Contribuire alla promozione della verità nella carità per consolidare la libertà ed edificare la pace, IGP X, 3, s. 374-378.

152. I frutti del lavoro teologico devono essere sempre convalidati dal Magistero della Chiesa [Owoce pracy teologów powinny być zawsze uprawomocnione przez Magisterium] (Przemówienie do przed­stawicieli uniwersytetów katolickich w Nowym Orleanie, 12 IX), IGP X, 3, s. 448-455.

153. L'adesione al Magistero é condizione indispensabile per una corretta lettura dei "segni dei tempi" [Przylgnięcie do Magiste­rium jest warunkiem niezbędnym dla poprawnego odczytywa­nia "znaków czasu"] (Przemówienie do zakonników i zakonnic, San Francisco, 17 IX), IGP X, 3, s. 612­-621.

1988

154. List do Prefekta Kongregacji Nauki Wiary (W sprawie arcybiskupa Marcela Lefebvre'a, 8 IV), ORpol. 9(1988) nr 3-4, s. 15.

155. Nota informacyjna w sprawie arcybiskupa Lefebvre'a ogłoszona 16 czerwca 1988, ORpol. 9(1988) nr 5, s. 29, 32.

156. Kształt nowej ewangelizacji (Przemówienie do Konferencji Episkopatu, Salzburg, 24 VI), ORpol. 9(1988) nr 7, s. 24-26; La coscienza ha il diritto inalienabile alla verità ed é legata intimamente alla dignità dell'uomo IGP XI, 2, s. 2147-2157.

157. List [...] "Ecclesia Dei" (2 VII), ORpol. 9(1988) nr 6, s. 3.

158. Wam powierzam to wszystko, co leży mi na sercu (Przemówienie podczas spotkania z Episkopatem Mozambiku, 18 IX), ORpol. 9(1998) nr 10-11, s. 28-29; toż: La Chiesa vuole contribuire al bene massimo del Mozabico: ritroware l'unità e la concordia degli animi, IGP XI, 3, s. 893-903.

1989

159. Nie postępujcie jak ci, dla których wolność jest usprawiedliwie­niem zła (Homilia podczas Mszy świętej, Dżakarta, 9 X), ORpol. 10(1989) nr 12, s. 13-14; toż: L'autorità politica e i doveri dei cittadini devono rientrare nell'ordine morale, IGP XII, 1, s. 819-824.

1990

160. Instrukcja Kongregacji Nauki Wiary o powołaniu teologa w Kościele, (24 V), Watykan 1990.

161. Poszanowanie sumienia każdego człowieka warunkiem pokoju (Orędzie na XXIV Światowy Dzień Pokoju (8 XII 1989), ORpol. 11(1990) nr 12, s. 16-19; toż: "Se vuoi la pace rispetta la coscienza di ogni uomo", IGP XIII, 2, s. 1558-1570.

162. Synod - urzeczywistnienie więzi między kolegialnością a prymatem (Przemówienie podczas spotkania z Kurią Rzymską, 20 XII), ORpol. 11(1990) nr 12, s. 20-21; toż: Dal Concilio Vaticano II al cammino sinodale: 25 anni di crescita nella comunione, IGP XIII, 2, s. 1697-1707.

1991

163. Prawe sumienie (Audiencja generalna (Cykl Jasnogróski), 27 II), ORpol. 12(1991) nr 2-3, s. 50; toż: Lo spirito, fonte dei doni spirituali e dei carismi nella Chiesa, IGP XIV, 1, s. 420-432.

164. Abyśmy umieli nazywać dobro dobrem, a zło złem (Audiencja generalna (Cykl Jasnogróski), 6 III), ORpol. 12(1991) nr 2-3, s. 50; toż: Senza una vera giustizia non si può avere la pace. La giustizia non si può conseguire se non con mezzi pacifici, IGP XIV, 1, s. 473-481.

165. Nie będziesz miał bogów cudzych przede Mną (Homilia podczas Mszy świętej, Kosza­lin, 1 VI), w: Ducha nie gaście. Jan Paweł II w Polsce. 1 - 9 czerwca 1991, Paryż, s. 31-35; toż: Senza Dio rimangono le rovine della morale umana, IGP XIV, 1, s. 1397-1401.

166. Czy wolno lekkomyślnie narażać polskie rodziny na dalsze zniszczenie (Homilia podczas Mszy świętej, Kielce 3 VI), ORpol. 12(1991) nr 5, s. 31-33; toż: La società ha bisogno di una libertà matura e non di una finzione di libertà che rende l'uomo schiavo, IGP XIV, 1, s. 1458-1464.

167. "Nie zabijaj": przeciwko uzurpacji Bożej władzy nad życiem i śmiercią (Homilia podczas Mszy świętej, Radom, 4 VI), ORpol. 12(19991) nr 5, s. 34-36; toż: Alle vittime della crudeltà umana nel nostro secolo si aggiunge il grande cimitero dei non-nati e degli indifesi, IGP XIV, 1, s. 1467-1472.

168. Co się stało z przykazaniem "nie cudzołóż" w naszym polskim życiu? (Homilia podczas Mszy świętej, £omża, 4 VI), ORpol. 12(1991) nr 5, s. 39-40; toż: Che la società si liberi dall'illusione di quella libertà con cui si cerca di offuscare la realtà della dissolutezza, IGP XIV, 1, s. 1477-1482.

169. "Nie kradnij" znaczy także nie nadużywaj twojej władzy nad własnością (Homilia podczas Mszy świętej, Białystok, 5 VI), ORpol. 12(1991) nr 5, s. 46-49; toż: La Beata Bolesława, mediante l'amore al suo popolo, fu l'ispiratrice dell' ecumenismo nella vita quotidiana, IGP XIV, 1, s. 1495-1503.

170. Jaka wolność? Jaka Europa? (Homilia podczas Mszy świętej, Włocławek, 7 VI), ORpol. 12(1991) nr 6, s. 6-8; toż: Il cuore trafitto sulla croce é il frutto dell'eterno amore di Dio per l'uomo, IGP XIV, 1, s. 1549-1555.

171. Niechaj nikt nie bogaci się kosztem bliźniego (Homilia podczas Mszy świętej, Płock, 7 VI), ORpol. 12(1991) nr 6, s. 9-11; toż: Mai a nessuno é lecito tendere ai beni materiali violando la legge morale o i diritti di un altro uomo, IGP XIV, 1, s. 1559-1564.

172. "Rerum novarum" - nowy rozdział teologii moralnej (Rozważanie przed modlitwą "Anioł Pański", 1 IX), ORpol. 12(1991) nr 9-10, s. 53-54; toż: La "Rerum Novarum", un nuovo capitolo della morale per interpretare i cambiamenti della rivoluzione industriale, IGP XIV, 2, s. 456-460.

173. Etyka - fundament życia ludzkiego we wszystkich jego wymiarach (Przemówienie podczas spotkania z uczestnikami III Kongresu Międzynarodowego Towarzystwa św. Tomasza z Akwinu, 28 IX), ORpol. 12(1991) nr 12, s. 30-32; toż: I valori etici sono la via per la salvezza della società, IGP XIV, 2, s. 667-672.

174. Wolność i prawda (Homilia podczas Mszy świętej dla świata uniwersyteckiego, 17 XII), ORpol. 13(1992) nr 1, s. 62-64; toż: "Coniugare libertà e verità: una sfida per gli uomini di cultura del nostro tempo", IGP XIV, 2, s. 1409-1414.

175. Dojrzewajcie w wolności odzyskanej (Przemówienie podczas audiencji dla Polaków, 24 XII), ORpol. 13(1992) nr 1, s. 64-65; toż: Il momento storico che stiamo vivendo é irripetibile, IGP XIV, 2, s. 1449-1452.

1992

176. Bądźcie wierni Duchowi Świętemu, Kościołowi i jego Magisterium (Przemówienie (do członków Międzynarodowego Biura Katolickiej Odnowy Charyzmatycznej, 14 III), ORpol. 13(1992) nr 7, s. 36-38; toż: Non ci può essere contraddizione tra fedeltà allo Spirito e fedeltà al Magistero della Chiesa, IGP XV, 1, s. 591-594.

177. Pierwszoplanowym wypełnieniem wolności jest miłość (Przemówienie do polskich pielgrzymów, 12 IV), ORpol. 13(1992) nr 6, s. 7-8.

178. Potrzebny jest olbrzymi wysiłek by przezwyciężyć kryzys moral­ny (Przemówienie do Polaków, 26 IV), ORpol. 13(1992) nr 6, s. 35-36.

179. Kościół - wspólnota hierarchiczna zbudowana na fundamencie Dwunastu (Audiencja generalna, 1 VII), ORpol. 13(1992) nr 8-9, s. 56-57; toż: La Chiesa, comunità gerarchica fondata sui dodici apostoli, IGP XV, 2, s. 1-11.

180. Biskupi - następcy apostołów (Audiencja generalna, 8 VII), ORpol. 13(1992) nr 8-9, s. 58; toż: I vescovi, successori degli apostoli, IGP XV, 2, s. 37-46.

181. Biskupi "zwiastunami wiary" w głoszeniu Ewangelii (Audiencja generalna, 4 XI), ORpol. 14(1993) nr 1, s. 47-48; toż: I vescovi, "araldi della fede" nella predicazione del Vangelo, IGP XV, 2, s. 474-481.

182. Biskupi "szafarzami łaski najwyższego kapłaństwa" (Audiencja generalna, 11 XI), ORpol. 14(1993) nr 1, s. 49-50; toż: I vescovi, "economi della grazia del supremo sacerdozio", IGP XV, 2, s. 527-536.

183. Pasterska posługa biskupów (Audiencja generalna, 18 XI), ORpol. 14(1993) nr 1, s. 50-52; toż: I vescovi nel servizio pastorale, IGP XV, 2, s. 624-633.

184. Misja Piotra: utwierdzać braci (Audiencja generalna, 2 XII), ORpol. 14(1993) nr 2, s. 51-53; toż: Missione di Pietro: confermare i fratelli, IGP XV, 2, s. 798-805.

185. Każdy Kościół lokalny czerpie swoje życie z Kościoła powszechnego (Przemówienie podczas audiencji dla biskupów niemieckich, 4 XII), ORpol. 14(1993) nr 3, s. 21-23; toż: L'insegnamento della religione può allontanare il pericolo di falsi idoli quali il nazionalismo e il razzismo, IGP XV, 2, s. 806-815.

186. Misja pasterska Piotra (Audiencja generalna, 9 XII), ORpol. 14(1993) nr 2, s. 53-54; toż: Missione pastorale di Pietro, IGP XV, 2, s. 865-872.

187. Władza Piotra w pierwszym okresie życia Kościoła (Audiencja generalna, 16 XII), ORpol. 14(1993) nr 2, s. 54-55; toż: L'autorità di Pietro agli inizi della Chiesa, IGP XV, 2, s. 923-932.

188. Krytyczny moment w dziejach polskich sumień (Audiencja wigilijna dla Polaków, 24 XII), ORpol. 14(1993) nr 2, s. 30-31; toż: Non é giusto lasciare fuori dalla porta la vita che nasce, IGP XV, 2, s. 997-1000.

1993

189. Rola kaset magnetofonowych i magnetowidowych w kształtowaniu kultury i sumienia (Orędzie na XXVII Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, 24 I), ORpol. 14(1993) nr 4, s. 5-7; toż: Audiocassette e videocassette nella formazione della cultura e della coscienza, IGP XVI, 1, s. 169-172.

190. Biskup Rzymu następcą Piotra (Audiencja generalna, 27 I), ORpol. 14(1993) nr 3, s. 47-49; toż: Il Vescovo di Roma Successore di Pietro, IGP XVI, 1, s. 185-195.

191. Umacniajcie w ludziach dobra duchowe i moralne (Przemówienie do biskupów Ugandy, 7 II), ORpol. 14(1993) nr 4, s. 27-29; toż: In questo momento della storia la Chiesa deve essere una comunità riconciliatrice, IGP XVI, 1, s. 343-350.

192. Trzeba żyć w całej prawdzie (Homilia podczas Mszy świętej w Środę Popielcową, 24 II), ORpol. 14(1993) nr 4, s. 46-47; toż: La Quaresima, tempo di conversione nella prospettiva della risurrezione e della vita, IGP XVI, 1, s. 522-524.

193. "Manus Petrinum" Biskupa Rzymu jako pasterza powszechnego (Audiencja generalna, 24 II), ORpol. 14(1993) nr 5-6, s. 45-46; toż: Il "Manus Petrinum" del Vescovo di Roma come Pastore universale, IGP XVI, 1, s. 507-517.

194. Studiujcie i realizujcie dokumenty soborowe (Przemówienie do biskupów litewskich, 27 II), ORpol. 14(1993) nr 5-6, s. 39-41; toż: "É l'ora del risveglio e della primavera, l'ora della formazione delle nuove generazioni", IGP XVI, 1, s. 540-545.

195. Misja nauczania Następcy Piotra (Audiencja generalna, 10 III), ORpol. 14(1993) nr 5-6, s. 46-48; toż: La missione dottrinale del Successore di Pietro, IGP XVI, 1, s. 592-603.

196. Opieka Boża nad Urzędem Nauczycielskim Następcy Piotra (cz. I), (Audiencja generalna, 17 III), ORpol. 14(1993) nr 5-6, s. 48-49; toż: L'assistenza divina nel magistero del Successore di Pietro, IGP XVI, 1, s. 636-646.

197. Opieka Boża nad Urzędem Nauczycielskim Następcy Piotra (cz. II), (Audiencja generalna, 24 III), ORpol. 14(1993) nr 5-6, s. 50-51; toż: L'assistenza divina nel magistero del Successore di Pietro, IGP XVI, 1, s. 734-746.

198. Encyklika Veritatis Splendor o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego Kościoła (6 VIII), ORpol. 14(1993) nr 10, s. 4-47; toż: Lettera Enciclica Veritatis Splendor, IGP XVI, 2, s. 156-375,

199. Encyklika "Veritatis splendor" (Rozważanie przed modlitwą "Anioł Pański", 3 X), ORpol. 15(1994) nr 1, s. 48; toż: Annuncio della pubblicazione della nuova Enciclica "Veritatis Splendor" durante la recita della Preghiera mariana, IGP XVI, 2, s. 938-940.

200. Wolność i prawda (Rozważanie przed modlitwą "Anioł Pański", 17 X), ORpol. 15(1994) nr 1, s. 48-49; toż: "La libertà deve poggiare sul fondamento granitico della verità, IGP XVI, 2, s. 1045-1047.

201. Sumienie głosem Boga (Rozważanie przed modlitwą "Anioł Pański", 7 XI), ORpol. 15(1994) nr 1, s. 50-51; toż: La forza vincolante della coscienza deriva dalla legge morale, IGP XVI, 2, s. 1236-1238.

1994

202. Nie wolno fałszować norm moralnych (Rozważanie przed modlitwą "Anioł Pański", 20 II), ORpol. 15(1994) nr 4, s. 39; toż: Con la risoluzione del Parlamento Europeo si é chiesto di legittimare un disordine morale, IGP XVII, 1, s. 537-540.

203. Wychowanie człowieka do wartości moralnych (Przemówienie do uczestników XIV Światowego Kongresu Szkół Katolickich, 5 III), ORpol. 15(1994) nr 5, s. 16-17; toż: I Governi hanno il dovere di rendere possibile ai genitori l'esercizio della libertà di scelta della scuola per i figli, IGP XVII, 1, s. 615-619.

1995

204. Bądźcie wiernymi świadkami Prawdy (Homilia podczas Mszy świętej w uroczystość Objawienia Pańskiego, 6 I), ORpol. 16(1995) nr 2, s. 23-25; toż: Partecipi di quel grande movimento della predicazione del Vangelo incominciato a Gerusalemme, IGP XVIII, 1, s. 39-43.

205. Stolica Apostolska jest głosem, na który czeka ludzkie sumienie (Przemówienie noworoczne do korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy Stolicy Apostolskiej, 9 I), ORpol. 16(1995) nr 3, s. 50-53; toż: La Santa Sede é la voce che la coscienza umana attende, IGP XVIII, 1, s. 59-66.

206. Piotr-Opoka widzialnym fundamentem Kościoła (Orędzie radiowe do katolików w Chinach, 14 I), ORpol. 16(1995) nr 3, s. 15-16; toż: "Radio Veritas": potente espressione della corresponsabilità dei Vescovi d'Asia nell'adempiere al mandato missionario, IGP XVIII, 1, s. 115-118.

207. Polska potrzebuje dzisiaj ludzi sumienia (Homilia podczas Mszy świętej, Skoczów, 22 V), ORpol. 16(1995) nr 7, s. 26-28; toż: "Oggi la Polonia ha urgente bisogno soprattutto di uomini di coscienza!", IGP XVIII, 1, s. 1382-1390.

208. List Ojca Świętego do Episkopatu Austrii (8 IX), ORpol. 17(1996) nr 1, s. 9; toż: Lettera all'Episcopato in Austria, IGP XVIII, 2, s. 331-334.

209. Ameryka musi odnaleźć pełnię wolności w prawdzie (Homilia podczas Mszy świętej, Baltimore, 8 X), ORpol. 17(1996) nr 1, s. 20-22; toż: La sfida che l'America deve affrontare oggi é quella di trovare la pienezza della libertà nella verità, IGP XVIII, 2, s. 782-789.

210. Posługa biskupów w Kościele (Rozważanie przed modlitwą "Anioł Pański", 19 XI), ORpol. 17(1996) nr 2, s. 50-51; toż: Nella "Lumen Gentium" e nel decreto "Christus Dominus" la fecondità della collegialità episcopale, IGP XVIII, 2, s. 1169-1171.

211. W służbie Magisterium Kościoła (Przemówienie do uczestników sesji Plenarnej Kongregacji Nauki Wiary, 24 XI), ORpol. 17(1996) nr 3, s. 23-24; toż: "Il terzo millennio veda un approfondimento e un consolidamento di relazioni sempre più cordiali tra le differenti tradizioni religiose", IGP XVIII, 2, s. 1218-1221.

1996

212. Nie pozwólcie zgasnąć Bożemu światłu w swoich sumieniach (Przemówienie powitalne, Paderborn, 21 VI), ORpol. 17(1996) nr 9, s. 7-8; toż: Tutti uniti per affrontare le sfide attuali e future dell'umanità alle soglie del Terzo Millennio cristiano, IGP XIX, 1, s. 1548-1551.

213. List [...] do Międzynarodowej Komisji Teologicznej (4 X), ORpol. 18(1997) nr 1, s. 14-15.

214. Magisterium Kościoła wobec ewolucji (Przesłanie do członków Papieskiej Akademii Nauk, 22 X), ORpol. 18(1997) nr 1, s. 18-19; toż: Dalla Bibbia una luce superiore illumina l'orizzonte di studi e di ricerche sull'origine della vita e sulla sua evoluzione, IGP XIX, 2, s. 570-575.

215. Prymat Następcy Piotra (Przesłanie do uczestników sympozjum Kongregacji Nauki Wiary, 30 XI), ORpol. 18(1997) nr 2, s. 6-7; toż: Il servizio del Ministero Petrino é via e strumento di evangelizzazione, IGP XIX, 2, s. 800-802.

1997

216. Idźmy za głosem, który przemawia w naszym sumieniu (Homilia podczas Mszy świętej w rzymskiej parafii św. Gaudentego, 9 III), ORpol. 18(1997) nr 4-5, s. 19-20; toż: Parrocchia di San Gaudenzio a Torre Nova, IGP XX, 1, s. 413-418.

217. Formacja prawego sumienia (Przemówienie do uczestników kursu zorganizowanego przez Penitencjarię Apostolską, 17 III), ORpol. 18(1997) nr 6, s. 37-38; toż: "È pretestuoso contrapporre i diritti della coscienza al vigore obiettivo della legge interpretata dalla Chiesa", IGP XX, 1, s. 471-475.

218. Prawo do pracy w świetle Magisterium Kościoła (Przemówienie do członków Papieskiej Akademii Nauk Społecznych, 25 IV), ORpol. 18(1997) nr 8-9, s. 39-41; toż: Il modello di uno stato sociale moderno resta manifestazione di autentica civiltà e strumento per la difesa dei più poveri, IGP XX, 1, s. 800-806.

219. Ład społeczny trzeba budować na wartościach moralnych (Przemówienie pożegnalne, Bejrut, 11 V), ORpol. 18(1997) nr 8-9, s. 28; toż: Siano garantite nel Medio Oriente la sovranità, l'autonomia legitima, la sicurezza degli Stati, e rispettati il diritto e le aspirazioni dei popoli, IGP XX, 1, s. 1169-1171.

220. Odpowiedzialność pasterzy za Kościół (Orędzie do Konferencji Episkopatu Polski, 8 VI), ORpol. 18(1997) nr 7, s. 59-60; toż: L'uomo deve trovare spazio nella Chiesa per difendersi dal cattivo uso della prpria libertà, IGP XX, 1, s. 1459-1464.

221. Spotykamy się w imię wspólnej miłości do prawdy (Przemówienie z okazji 600-lecia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, 8 VI), ORpol. 18(1997) nr 7, s. 60-63; toż: Il relativismo etico costituisce non solo un pericolo per la scienza ma direttamente anche per l'uomo e per la vita della società, IGP XX, 1, s. 1465-1474.

222. W służbie Bożej Prawdy (Przemówienie do uczestników Zgromadzenia Plenarnego Kongregacji Nauki Wiary, 24 X), ORpol. 19(1998) nr 1, s. 33-34; toż: "Il bene della persona é di essere nella verità e di fare la verità nella carità, IGP XX, 2, s. 666-670.

223. W duchu kolegialności i pasterskiej troski o Kościół (Homilia podczas Mszy świętej na rozpoczęcie Synodu, 16 XI), ORpol. 19(1998) nr 2, s. 31-32; toż: Oggi la Chiesa celebra il solenne inizio di un tempo singolare di riflessione e di confronto sulla sua missione nel Continente americano, IGP XX, 2, s. 820-824.

1998

224. Wierność niepisanemu prawu sumienia (Przemówienie noworoczne do korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy Stolicy Apostolskiej, 10 I), ORpol. 19(1998) nr 4, s. 31-33.

225. List [...] do biskupów Niemieckich w sprawie kościelnych poradni rodzinnych (11 I), ORpol. 19(1998) nr 4, s. 9-11.

226. Odnowa człowieka i społeczeństwa dokonuje się za sprawą odnowy sumień (Przemówienie do grupy biskupów polskich, 14 II), ORpol. 19(1998) nr 3, s. 43-47.

227. Sakrament pokuty w życiu Kościoła (Przesłanie do Penitencjarii Apostolskiej, 20 III), ORpol. 19(1998) nr 5-6, s. 4-6.

228. List apostolski motu proprio [...] o naturze teologicznej i prawnej Konferencji Episkopatów (21 V), ORpol. 20(1999) nr 1, s. 17-25.

229. Dialog w Kościele dialogiem zbawienia (Przemówienie do członków Konferencji Episkopatu Austrii, Wiedeń, 21 VI), ORpol. 19(1998) nr 10, s. 31-34.

230. Encyklika Fides et ratio o relacjach między wiarą a rozumem (14 IX), ORpol. 19(1998) nr 11, s. 4-40.

231. Poznać prawdę w szczerości serca (Przemówienie do uczestników konferencji nt. inkwizycji, 31 X), ORpol. 20(1999) nr 2, s. 49-50.

232. Wiara i rozum w służbie prawdy (Rozważanie przed modlitwą "Anioł Pański", 6 XII), ORpol. 20(1999) nr 3, s. 38-39.

233. Kto szuka prawdy, szuka Boga (Rozważanie przed modlitwą "Anioł Pański", 13 XII), ORpol. 20(1999) nr 3, s. 39.

234. Kto szuka prawdy, szuka Boga (Rozważanie przed modlitwą "Anioł Pański", 13 XII), ORpol. 20(1999) nr 3, s. 39.

1999

235. Ludzki kapitał i moralne wartości (Przemówienie do uczestników V Zgromadzenia Ogólnego papieskiej Akademii Nauk Społecznych, 6 III), ORpol. 20(1999) nr 5-6, s. 54-55.

236. List Papieża do biskupów Niemiec (3 VI), ORpol. 20(1999) nr 9-10, s. 23-24.

237. Odpowiedzialność ludzi nauki i kultury za prawdę (Przemówienie do rektorów wyższych uczelni w Polsce, 7 VI), ORpol. 20(1999) nr 8, s. 28-29.

238. Jesteśmy wszyscy współodpowiedzialni za Kościół (Homilia podczas Liturgii Słowa na

zakończenie II Synodu Plenarnego, 11 VI), ORpol. 20(1999) nr 8, s. 61-62.

2000

239. Jezus Chrystus jest pełnią całego Objawienia (Przemówienie do uczestników sesji plenarnej Kongregacji Nauki Wiary, 28 I), ORpol. 21(2000) nr 3, s. 40-41.

240. Współpracujcie z Następcą Piotra (Przemówienie z okazji Jubileuszu Kurii Rzymskiej, 22 II), ORpol. 21(2000) nr 4, s. 32-33.

241. Prorocze orędzie dla całego Kościoła (Przemówienie do uczestników konferencji na temat realizacji nauczania Powszechnego Soboru Watykańskiego, 27 II), ORpol. 21(2000) nr 4, s. 43-45.

242. Wiara apostołów naszą wiarą (Homilia podczas Mszy świętej w uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła, 29 IV), ORpol. 21(2000) nr 10, s. 43-44.

243. "Dyplomacja Ewangelii" waszym sekretem i mocą (Przemówienie podczas Jubileuszu Przedstawicieli Papieskich, 15 IX), ORpol. 21(2000) nr 11-12, s. 11-13.

244. Posługa miłości na wzór Chrystusa (Przemówienie z okazji Jubileuszu Biskupów, 7 X), ORpol. 21(2000) nr 11-12, s. 19-21.

245. Powołani do obrony i umacniania wiary (Homilia podczas Mszy świętej koncelebrowanej z biskupami, 8 X), ORpol. 21(2000) nr 11-12, s. 22-24.

(oprac. Maria Filipiak)