Początki organizacji nauk pedagogicznych na KUL-u wiążą się z powstaniem Uniwersytetu w 1918 r. Wówczas to podjęto pierwsze działania na rzecz utworzenia pedagogiki jako kierunku uniwersyteckiego[1]. Jednak dopiero zatrudnienie w 1920 r. prof. dra hab. Zygmunta Kukulskiego i powołanie dla niego Katedry Pedagogiki[2] dało początek tej dyscyplinie nauki na KUL-u. W latach 1920-1921 nastąpiło zróżnicowanie na studium pedagogiczne uniwersyteckie (Katedra Pedagogiki) oraz Instytut Pedagogiczny dla studentów trzeciego i czwartego roku[3]. Celem Instytutu Pedagogicznego było:

1) kształtowanie naukowe kandydatów do nauczania w zakresie szkolnictwa średniego, tj. wszelkiego typu szkół ogólnokształcących, zawodowych i seminariów nauczycielskich;

2) przygotowanie zawodowo-pedagogiczne przyszłych nauczycieli szkół średnich, obejmujące studium nauk pedagogicznych i techniki nauczania oraz zaznajamianie z praktyką zawodową;

3) prowadzenie badań naukowych w zakresie pedagogiki i dydaktyki[4].

Studenci pierwszego i drugiego roku mogli uczestniczyć w zajęciach Instytutu jako hospitanci. Instytut Pedagogiczny mógł powstać dzięki materialnemu wsparciu, fundacji inż. Franciszka Skąpskiego[5]. Pedagogika wchodziła również w skład grupy filozoficznej Wydziału Nauk Humanistycznych.

         Jak już wspomniano, powstałą w 1920 r. Katedrę Pedagogiki na Wydziale Humanistycznym objął prof. dr hab. Z. Kukulski, który do 1939 r. wykładał zarówno pedagogikę, jak i dydaktykę oraz historię wychowania. Ponadto rozwinął poważne badania źródłowe nad historią szkolnictwa w Polsce doby Komisji Edukacji Narodowej oraz Izby Edukacyjnej Publicznej Księstwa Warszawskiego. Jednocześnie w latach 1920-1922 drugie seminarium pedagogiczne prowadził dr Zygmunt Mysłakowski, późniejszy profesor pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego, który wykładał na KUL-u pedagogikę i psychologię wychowania. Natomiast w latach 1923-1926 psychologię rozwojową dziecka prowadził dr Tadeusz Strumiłło, a od 1934 r. także ks. prof. dr hab. Józef Pastuszka[6].

            W 1929 r. powstała odrębna grupa pedagogiczna[7], studenci kończący studia od 1933 r. otrzymywali dyplom magistra filozofii w zakresie pedagogiki[8]. W 1934 r. przy seminarium pedagogicznym prof. Kukulskiego powstał Zakład Pedagogiki KUL. Prof. Kukulski prowadził także wykłady z podstawowych nauk pedagogicznych, jak pedagogika ogólna, dydaktyka i historia wychowania wraz ze szkolnictwem. W programie studiów pedagogicznych występowały także nauki ogólnokształcące, niezbędne do wykształcenia nauczycieli i przygotowania ich do pracy. Zajęcia z etyki prowadzili ks. prof. dr hab. Antoni Szymański w latach 1923, 1929-1939 (rektor KUL w latach 1933-1942) i o. prof. dr hab. Jacek Woroniecki w latach 1924-1929 (rektor KUL w latach 1922-1924); logikę wykładali ks. prof. Stanisław Domańczak w latach 1923-1925, a prof. Henryk Jakubanis w latach 1926-1939; historię filozofii – prof. dr hab. H. Jakubanis w latach 1924-1939; psychologię ogólną – prof. dr Bohdan Rutkiewicz w latach 1923-1933, ks. prof. J. Pastuszka w latach 1934-1939; psychologię eksperymentalną – B. Rutkiewicz w latach 1923-1933; socjologię prof. dr hab. Ignacy Czuma w latach 1925-1929, prof. dr hab. Czesław Martyniak w latach 1930-1936. W latach 1927-1929 zajęcia z organizacji szkolnictwa prowadził wizytator Teofil Adam Koziara. Wykładano także: metodykę nauczania języka polskiego, historii, języków nowożytnych i łaciny[9].

            Od 1936 r. grupa studentów pedagogiki zdecydowanie powiększyła się, gdyż na tym kierunku studiować mogły osoby posiadające maturę wydaną przez seminaria nauczycielskie. Wówczas zaangażowano na objął on stanowisko starszego asystenta pedagogiki Stefana Kunowskiego, który w latach 1937-1939 prowadził ćwiczenia proseminaryjne[10].

            Na KUL-u w okresie międzywojennym, podobnie jak na państwowych uniwersytetach, było niewielu specjalistów, dlatego kierownik Katedry Pedagogiki musiał wykładać wiele problemów wchodzących w zakres nauk pedagogicznych: pedagogikę, dydaktykę, historię wychowania i psychologię wychowawczą[11].

            Filarami pedagogiki okresu międzywojennego byli prof. Kukulski i o. prof. Woroniecki. Profesor Zygmunt Kukulski był zatrudniony na KUL-u w latach 1920-1939. Habilitował się ze wstępu do pedagogiki na podstawie rozprawy zatytułowanej: Główne momenty myśli i badań pedagogicznych, Lublin 1923. Zajmował się on przede wszystkim edycją źródeł dotyczących szkolnictwa i wychowania oraz badał głównie zagadnienia wstępu do pedagogiki, uprawiał także teorię praktycznej pedagogiki szkolnej. Wydał m.in. pisma Stanisława Staszica o charakterze wychowawczym, przepisy pedagogiczne Komisji Edukacji Narodowej oraz źródła do dziejów szkolnictwa dotyczące Izby Edukacji Publicznej. Badał wpływ myśli pedagogicznej Jana Henryka Pestalozziego na system wychowawczy w Polsce. Opracował również dzieje myśli i badań pedagogicznych od czasów plemiennych do najnowszych. W badaniach regionalnych nad historią wychowania skoncentrował się na dziejach szkolnictwa i oświaty w Lublinie. Publikował także artykuły z zakresu teorii wychowania. Ojciec prof. Jacek Woroniecki pracował na KUL-u w latach 1919-1929. Pedagogika i problematyka wychowawcza były pasją jego badań i działalności pisarskiej[12]. Wydał on m.in. Katolicką etykę wychowawczą, dzieło będące syntezą etyki tomistycznej w zastosowaniu wychowawczym, wzbogacone przemyśleniami wybitnych pisarzy europejskich[13].

            Dobrze rozwijającą się działalność Uniwersytetu, a w nim pedagogiki, przerwał wybuch drugiej wojny światowej. 17 września 1939 r. wojska hitlerowskie wkroczyły do zbombardowanego Lublina i zajęły część gmachu uczelni, w którym urządziły szpital wojskowy, mimo tego 6 października rozpoczęły się na KUL-u pierwsze wykłady. Niebawem jednak został aresztowany rektor ks. prof. Antoni Szymański oraz inni profesorowie (m.in. prof. Cz. Martyniak). Tym samym działalność dydaktyczna KUL-u została zawieszona na pięć lat[14], w tym również pedagogiki. W czasie okupacji hitlerowskiej na tajnych kompletach nie prowadzono zajęć z pedagogiki.