Regulamin praktyk pedagogicznych zawodowych w szkole podstawowej

dla studentów filologii polskiej studiów licencjackich (I stopnia)

 

 

Celem praktyk, zgodnie z  Zarządzeniem nr ROP-0101-116/17 Rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II z dnia 19 grudnia 2017 r. w sprawie określenia zasad organizacji i odbywania praktyk obowiązkowych i nadobowiązkowych na studiach wyższych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II, jest w szczególności:

1) poszerzanie wiedzy zdobytej podczas studiów i rozwijanie umiejętności jej praktycznego wykorzystania;

2) kształtowanie umiejętności niezbędnych do realizacji zadań w przyszłej pracy zawodowej;

3) poznawanie zasad organizacji i funkcjonowania potencjalnych pracodawców;

4) aktywizacja zawodowa studentów na rynku pracy.

 

Założenia ogólne

Zgodnie z zarządzeniem władz uczelnianych główne cele praktyki są określone jako poznawcze i kształcące. Służą zapoznaniu studenta z całokształtem pracy nauczyciela języka polskiego, zdobyciu umiejętności dydaktycznych i pedagogicznych, poznaniu środowiska i warunków pracy w przyszłym zawodzie. Celem praktyki jest gromadzenie doświadczeń związanych z pracą opiekuńczo-wychowawczą z uczniami, zarządzaniem grupą i diagnozowaniem indywidualnych potrzeb uczniów oraz konfrontowanie nabywanej wiedzy metodycznej z rzeczywistością pedagogiczną w działaniu praktycznym.

 

Plan praktyki

Szczegółowy plan praktyki opracowuje Mentor Praktykanta w obecności Praktykanta zaraz po zgłoszeniu się do szkoły (lub na początku pierwszego tygodnia praktyki). Student ma obowiązek przedstawić harmonogram praktyki swojemu Opiekunowi Praktyk na uniwersytecie, by ustalić termin możliwej hospitacji prowadzonych przez niego podczas praktyki zajęć.

 

Zakres praktyki

Praktyka ciągła obejmuje 90 godzin. W jej skład wchodzą następujące działania:

1. Hospitowanie lekcji języka polskiego prowadzonych przez Mentora Praktykanta i innych nauczycieli języka polskiego. W pierwszym tygodniu praktyki zaleca się hospitowanie po 5 godzin dziennie. Łącznie student powinien obserwować 40 godzin lekcyjnych. Podczas obserwacji lekcji student powinien zwrócić szczególną uwagę na:

• tok metodyczny lekcji (zajęć), stosowane przez nauczyciela metody i formy pracy oraz wykorzystywane pomoce dydaktyczne;
• interakcje dorosły (nauczyciel, wychowawca) – dziecko oraz interakcje między dziećmi lub w toku lekcji;
• procesy komunikowania interpersonalnego i społecznego w klasie, ich prawidłowości i zakłócenia;
• sposoby aktywizowania i dyscyplinowania uczniów oraz różnicowania poziomu aktywności poszczególnych uczniów;
• sposoby oceniania uczniów;
• sposoby zadawania i kontrolowania pracy domowej;
• dynamikę i klimat społeczny klasy, ról pełnionych przez uczniów, zachowania i postaw uczniów;
• funkcjonowanie i aktywność w czasie lekcji poszczególnych uczniów, z uwzględnieniem uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych;
• działania podejmowanych przez nauczyciela na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i zachowania dyscypliny;
• organizację przestrzeni w klasie, sposobu jej zagospodarowania (ustawienie mebli, wyposażenie, dekoracje).

Po lekcjach hospitowanych w danym dniu Mentor Praktykanta udziela Praktykantowi wyjaśnień, zadaje pytania, by zorientować się czy odniósł należyte korzyści z obecności na lekcjach.

 

2. Samodzielne prowadzenie lekcji. W miarę możliwości we wszystkich klasach, w których uczy Mentor Praktykanta, Praktykant samodzielnie prowadzi lekcje począwszy od drugiego tygodnia praktyki. Łącznie powinien przeprowadzić 20 godzin; ich zakres winien obejmować wszystkie działy programowe: literaturę, naukę o języku, ortografię. Wskazane, by student miał szansę przeprowadzenia kilku lekcji obejmujących dłuższe całości tematyczne. Każda lekcja powinna być starannie przygotowana pod względem merytorycznym i metodycznym. W czasie pracy dydaktycznej student powinien:

• przygotowywać pomoce dydaktyczne, wykorzystywać środki multimedialne i technologie informacyjne;
• kontrolować i oceniać uczniów;
• podejmować działania na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych,
• organizować przestrzeń klasy,
• planować lekcje (zajęć), formułować cele, dobierać metody i form pracy oraz środki dydaktyczne,
• dostosowywać metody i formy pracy do realizowanych treści, etapu edukacyjnego oraz dynamiki grupy uczniowskiej,
• animować aktywność poznawczą i współdziałanie uczniów, rozwijanie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy z wykorzystaniem technologii informacyjnej,
• organizować pracę uczniów w grupach zadaniowych,
• diagnozować poziomu wiedzy i umiejętności uczniów.

Praktykant ma obowiązek przedstawić opiekunowi pisemny scenariusz lekcji. Przeprowadzone lekcje powinny być w miarę możliwości omówione z opiekunem praktyki.

 

3. Działania dodatkowe (na które student wykorzystuje pozostały obowiązujący go czas praktyki) – 30 godzin:

• poprawa prac pisemnych uczniów (zadań domowych, prac klasowych, dyktand), ewentualnie poprawa i ocena kilku zeszytów uczniowskich;
• indywidualna praca dydaktyczna z uczniami (w tym uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi);
• zapoznanie się z WSO, planem wychowawczym szkoły, PSO Mentora Praktykanta i sporządzonym przez niego planem dydaktycznym (wynikowym);
• zapoznanie z pracą polonistycznych kół zainteresowań;
• zapoznanie z pracą biblioteki szkolnej, wyposażeniem i funkcjonowaniem pracowni polonistycznej;
• w miarę możliwości uczestniczenie w zebraniach Rady Pedagogicznej, zebraniach wychowawców czy wyjściach/wycieczkach szkolnych.

 

Ocena praktyki

Dokonywana po zakończeniu praktyki przez Mentora Praktykanta. W dzienniku praktyk powinna się znaleźć stosowna opinia obejmująca:

– ilość lekcji hospitowanych i przeprowadzonych samodzielnie,

– krótkie sprawozdanie z uczestniczenia w życiu szkoły;

– ocenę poziomu samodzielnych zajęć Praktykanta (pod względem rzeczowym i metodycznym, z uwzględnieniem osiągnięć w sposobie organizacji lekcji, traktowaniu obowiązków, nawiązywaniu relacji z uczniami, itp.) z ewentualnymi wskazówkami dla Praktykanta.

Ponadto student powinien zamieścić w dzienniczku praktyk krótkie sprawozdanie z uczestniczenia w życiu szkoły; ocenę własnego funkcjonowania w toku wypełniania roli nauczyciela (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron) oraz przebiegu prowadzonych lekcji (zajęć) oraz realizacji zamierzonych celów.

 

Praktyka kończy się oceną wyrażoną stopniem.

 

Zaliczenie praktyki odbywa się na podstawie dokładnie wypełnionego dziennika praktyk oraz przedstawieniu 3 konspektów (lub scenariuszy) lekcji przeprowadzonych przez studenta w ramach cyklu tematycznego.

 

 

*

Regulamin praktyk pedagogicznych zawodowych w szkole ponadpodstawowej dla studentów filologii polskiej studiów magisterskich (II stopnia)

 

I Cele praktyk

Celem praktyk, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 roku w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, jest zdobywanie doświadczenia związanego z pracą dydaktyczno-wychowawczą nauczyciela i konfrontowanie nabytej wiedzy z zakresu dydaktyki szczegółowej z rzeczywistością pedagogiczną.

Praktyki są zintegrowane z realizacją zajęć z zakresu dydaktyki nauczania przedmiotu.

 

 

II Założenia ogólne

Główne cele praktyk są określone jako poznawcze i kształcące. Służą zapoznaniu Praktykanta z całokształtem pracy nauczyciela języka polskiego w szkole średniej, zdobyciu umiejętności dydaktycznych i pedagogicznych, poznaniu środowiska i warunków pracy w przyszłym zawodzie. Celem praktyk jest również gromadzenie doświadczeń związanych z pracą opiekuńczo-wychowawczą z uczniami, zarządzaniem grupą i diagnozowaniem indywidualnych potrzeb uczniów oraz konfrontowanie nabywanej wiedzy metodycznej z rzeczywistością pedagogiczną w działaniu praktycznym.

 

III Plan praktyk

Szczegółowy plan praktyk opracowuje szkolny Opiekun Praktykanta w obecności Praktykanta zaraz po zgłoszeniu się do szkoły (lub na początku pierwszego tygodnia praktyki). Praktykant ma obowiązek przedstawić harmonogram praktyk swojemu uczelnianemu Opiekunowi praktyk, by ustalić termin możliwej hospitacji prowadzonych przez niego podczas praktyk zajęć.

 

IV Zakres praktyk

Praktyki ciągłe obejmują 110 godzin. W ich skład wchodzą następujące działania:

1.Hospitowanie lekcji języka polskiego prowadzonych przez szkolnego Opiekuna Praktykanta i innych nauczycieli języka polskiego. W pierwszym tygodniu praktyki zaleca się hospitowanie po 5 godzin dziennie. Łącznie Praktykant powinien obserwować 40 godzin lekcyjnych. Podczas obserwacji lekcji Student powinien zwrócić szczególną uwagę na:

• tok metodyczny lekcji (zajęć), stosowane przez nauczyciela metody i formy pracy oraz wykorzystywane pomoce dydaktyczne,
• interakcje dorosły (nauczyciel, wychowawca) – młody człowiek oraz interakcje między uczniami w toku lekcji,
• procesy komunikowania interpersonalnego i społecznego w klasie, ich prawidłowości i zakłócenia,
• sposoby aktywizowania i dyscyplinowania uczniów oraz różnicowania poziomu aktywności poszczególnych uczniów,
• sposoby oceniania uczniów za pracę na lekcji,
• sposoby zadawania i kontrolowania pracy domowej,
• dynamikę i klimat społeczny klasy, ról pełnionych przez uczniów, zachowania i postaw uczniów,
• funkcjonowanie i aktywność w czasie lekcji poszczególnych uczniów, z uwzględnieniem uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych,
• działania podejmowanych przez nauczyciela na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i zachowania dyscypliny,
• organizację przestrzeni w klasie, sposobu jej zagospodarowania (ustawienie mebli, wyposażenie, dekoracje).

Po lekcjach hospitowanych w danym dniu szkolny Opiekun praktyk udziela Praktykantowi wyjaśnień, zadaje pytania, by zorientować się czy odniósł należyte korzyści z obecności na lekcjach.

 

2. Samodzielne prowadzenie lekcji:

W miarę możliwości we wszystkich klasach, w których uczy szkolny Opiekun Praktykanta, Praktykant samodzielnie prowadzi lekcje począwszy od drugiego tygodnia praktyk. Łącznie powinien przeprowadzić 20 godzin. Wskazane, by Praktykant miał szansę przeprowadzenia kilku lekcji obejmujących dłuższe całości tematyczne (np. praca z lekturą szkolną). Każda lekcja powinna być starannie przygotowana pod względem merytorycznym i metodycznym. W czasie pracy dydaktycznej Praktykant powinien:

• przygotowywać pomoce dydaktyczne, wykorzystywać środki multimedialne i technologie informacyjne,
• kontrolować i oceniać uczniów,
• podejmować działania na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych,
• organizować przestrzeń klasy,
• planować lekcje, formułować cele, dobierać metody i form pracy oraz środki dydaktyczne,
• dostosowywać metody i formy pracy do realizowanych treści, etapu edukacyjnego oraz dynamiki grupy uczniowskiej,
• animować aktywność poznawczą i współdziałanie uczniów, rozwijać umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy,
• organizować pracę uczniów w grupach zadaniowych,
• diagnozować poziom wiedzy i umiejętności uczniów.

Praktykant ma obowiązek przedstawić szkolnemu Opiekunowi praktyk pisemny scenariusz każdej prowadzonej lekcji. Przeprowadzone lekcje powinny być w miarę możliwości omówione ze szkolnym Opiekunem praktyk. Wybrane lekcje powinny być omówione z uczelnianym Opiekunem praktyk.

 

3. Działania dodatkowe, na które Praktykant wykorzystuje pozostały obowiązujący go czas praktyk, czyli 50 godzin.

Do działań dodatkowych zalicza się:

• przygotowywanie scenariuszy lekcji oraz materiałów dydaktycznych (np. kart pracy),
• poprawę prac pisemnych uczniów (zadań domowych, testów, kartkówek, sprawdzianów, wypracowań),
• indywidualną pracę dydaktyczną z uczniami (w tym uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi),
• zapoznanie się z WSO, planem wychowawczym szkoły, PSO Opiekuna Praktykanta i sporządzonym przez niego planem dydaktycznym (wynikowym),
• zapoznanie z pracą polonistycznych kół zainteresowań,
• zapoznanie z pracą biblioteki szkolnej, wyposażeniem i funkcjonowaniem pracowni polonistycznej,
• w miarę możliwości uczestniczenie w zebraniach rady pedagogicznej, zespołu wychowawców klas, humanistycznego zespołu przedmiotowego,
• uczestnictwo w pozalekcyjnych działaniach opiekuńczo-wychowawczych, w tym dyżurach na przerwach międzylekcyjnych, zorganizowanych wyjściach grup uczniowskich,
• konsultacje ze szkolnym lub uczelnianym Opiekunem Praktyk.

 

V Ocena praktyk

1. Dokonuje jej po zakończeniu praktyk szkolny Opiekun Praktykanta.
2. Ma być wyrażona oceną, tzn. stopniem.
3. W dzienniku praktyk powinna się znaleźć stosowna opinia, sporządzona przez szkolnego Opiekuna Praktykanta, obejmująca: liczbę lekcji hospitowanych i przeprowadzonych samodzielnie, krótkie sprawozdanie z uczestniczenia Praktykanta w życiu szkoły, ocenę poziomu samodzielnych zajęć Praktykanta (pod względem rzeczowym i metodycznym, z uwzględnieniem osiągnięć w sposobie organizacji lekcji, traktowaniu obowiązków, nawiązywaniu relacji z uczniami itp.) z ewentualnymi wskazówkami dla Praktykanta.
4. Praktykant powinien zamieścić w dzienniczku praktyk krótkie sprawozdanie z uczestniczenia w życiu szkoły: ocenę własnego funkcjonowania w toku wypełniania zadań i obowiązków nauczycielskich ze wskazaniem swoich mocnych i słabych stron, przebiegu prowadzonych lekcji (zajęć) oraz realizacji zamierzonych celów.
5. Zaliczenie praktyk odbywa się na podstawie dokładnie wypełnionego dziennika praktyk oraz przedstawienia 3 konspektów lub scenariuszy lekcji samodzielnie przeprowadzonych przez Praktykanta.

 

*

Regulamin praktyk psychologiczno-pedagogicznych dla studentów filologii polskiej studiów I i II stopnia

 

I Założenia ogólne

Praktyki, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 roku w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, są realizowane w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, poradniach psychologiczno-pedagogicznych i innych placówkach systemu oświaty udzielających wsparcia uczniom, rodzicom, opiekunom i nauczycielom.

Praktyki są zintegrowane z realizacją części zajęć z zakresu przygotowania psychologiczno-pedagogicznego.

 

II Plan praktyk

Szczegółowy plan praktyk opracowuje szkolny Opiekun Praktykanta w obecności Praktykanta zaraz po zgłoszeniu się do Instytucji Przyjmującej (lub na początku pierwszego tygodnia praktyki). Praktykant ma obowiązek przedstawić harmonogram praktyk swojemu uczelnianemu Opiekunowi praktyk, by ustalić termin możliwej hospitacji prowadzonych przez niego podczas praktyk zajęć.

 

III Zakres praktyk

Praktyki obejmują 30 godzin. W trakcie praktyk następuje kształtowanie kompetencji opiekuńczo-wychowawczych oraz dydaktycznych Praktykanta poprzez:

1. Zapoznanie się ze specyfiką Instytucji Przyjmującej, w której praktyki są  odbywane, w szczególności poznanie realizowanych przez nią zadań opiekuńczo-wychowawczych, terapeutyczno-rehabilitacyjnych i dydaktycznych, poznanie sposobu jej funkcjonowania, organizacji pracy, statutu i planu pracy szkoły, programu wychowawczo-profilaktycznego oraz programu realizacji doradztwa zawodowego, uczestników procesów pedagogicznych i psychologicznych oraz prowadzonej dokumentacji.
2. Obserwowanie:

• pracy wychowawcy klasy, jego interakcji z uczniami oraz sposobu, w jaki planuje i przeprowadza zajęcia wychowawcze;
• sposobu integracji działań opiekuńczo-wychowawczych i dydaktycznych przez nauczycieli przedmiotów;
• pracy rady pedagogicznej i zespołu wychowawców klas;
• pozalekcyjnych działań opiekuńczo-wychowawczych nauczycieli, w tym podczas dyżurów na przerwach międzylekcyjnych i zorganizowanych wyjść grup uczniowskich.

 

      3. Organizację i prowadzenie zajęć wychowawczych pod nadzorem szkolnego Opiekuna praktyk. Liczba prowadzonych samodzielnie przez Praktykanta godzin jest ustalana przez Opiekuna praktyk.

4. Analizę, z pomocą szkolnego Opiekuna praktyk oraz nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia w zakresie przygotowania psychologiczno-pedagogicznego, sytuacji i zdarzeń pedagogicznych zaobserwowanych lub doświadczonych w czasie praktyk.

IV Ocena praktyk

     Dokonywana po zakończeniu praktyk przez szkolnego Opiekuna Praktykanta. W dzienniku praktyk powinna się znaleźć stosowna opinia obejmująca:

• liczbę zajęć hospitowanych i przeprowadzonych samodzielnie,
• krótkie sprawozdanie z uczestniczenia w życiu Instytucji Przyjmującej,
• ocenę poziomu samodzielnych zajęć Praktykanta (pod względem rzeczowym i metodycznym, z uwzględnieniem osiągnięć w sposobie organizacji lekcji, traktowaniu obowiązków, nawiązywaniu relacji z uczniami, itp.) z ewentualnymi wskazówkami na przyszłość.

 

V Dokumentacja praktyk

1. Przed rozpoczęciem praktyk Student powinien dostarczyć uczelnianemu Opiekunowi praktyk deklarację przyjęcia na praktykę. Następnie przygotowaną i podpisaną przez Opiekuna Praktyk umowę o organizację praktyk (2 egz.) dostarczyć do szkoły, a po uzyskaniu podpisu dyrekcji zwrócić 1 egz. Opiekunowi Praktyk.
2. Student powinien otrzymać także zaświadczenie od szkolnego Opiekuna praktyk o odbyciu praktyk.
3. Student powinien zamieścić w dzienniczku praktyk krótkie sprawozdanie z uczestnictwa w życiu placówki, ocenę własnego funkcjonowania w toku praktyki (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron) oraz przebiegu prowadzonych działań oraz realizacji zamierzonych celów. Razem z dzienniczkiem praktyk student przedkłada uczelnianemu Opiekunowi Praktyk cykl scenariuszy zajęć, które przeprowadził z wybranym uczniem lub grupą uczniów.

 

VI Zaliczenie praktyk

1. Zaliczenie praktyk odbywa się na podstawie wypełnionego przez studenta dziennika praktyk.
2. Praktyki kończą się oceną wyrażoną stopniem.
3. Do zaliczenia praktyk konieczne jest zrealizowanie wszystkich założonych efektów uczenia się.

 

 

 

 

Opiekunowie praktyk

Uczelnianymi Opiekunami praktyk studenckich są pracownicy Katedry Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego, prowadzący ćwiczenia z dydaktyki szczegółowej literatury i języka polskiego:

szkoła podstawowa: dr Anna Jeziorkowska-Polakowska

szkoła ponadpodstawowa: dr hab. Magdalena Marzec-Jóźwicka