Repozytorium Instytucjonalne KUL. Aspekty prawne
|
Repozytorium Instytucjonalne KUL (ReKUL) gromadzi, archiwizuje i udostępnia cyfrowe zbiory publikacji naukowych, badawczo-rozwojowych i dydaktyczno-edukacyjnych, wytworzonych przez pracowników i doktorantów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II lub wydanych w KUL. W myśl idei otwartej nauki celem ReKUL jest zapewnienie spójnego i otwartego systemu informacji o dorobku naukowym pracowników i doktorantów KUL. Dostęp do materiałów zdeponowanych w ReKUL jest z założenia otwarty dla wszystkich zainteresowanych (poza wyszczególnionymi przypadkami, o których mowa w Regulaminie). Repozytorium oferuje szerokie możliwości wyszukiwania publikacji pracowników i doktorantów KUL, prezentowania dokumentów i informacji dotyczących wybranych publikacji oraz wykorzystania podanych opisów w światowych zasobach informacyjnych. Prawo do deponowania materiałów naukowych w ReKUL mają wszyscy pracownicy oraz doktoranci Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. W repozytorium można deponować materiały jako:
Deponowanie publikacji w repozytorium odbywa się na zasadzie udzielenia nieodpłatnej licencji niewyłącznej, co oznacza, że nie następuje przekazanie praw autorskich, i/ lub na podstawie licencji Creative Commons (CC). Aby autor mógł zdeponować dokument w ReKUL, jest zobowiązany zatwierdzić Oświadczenie deponenta. W przypadku prac doktorskich, przekazywanych do ReKUL obligatoryjnie, udzielenie licencji następuje poprzez podpisanie Oświadczenia i Licencji, będących załącznikiem właściwego rozporządzenia. Autor, deponując publikację, potwierdza, że przysługują mu autorskie prawa majątkowe oraz że publikacja nie narusza praw osób trzecich. Równocześnie upoważnia Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II do archiwizowania i rozpowszechniania zdeponowanych materiałów. Udostępnianie utworów opublikowanych w ReKUL odbywa się z poszanowaniem ograniczeń wynikających z prawa autorskiego. Publikacja własnego utworu w repozytorium nie powoduje utraty ochrony wynikającej z prawa autorskiego. Bez zgody uprawnionego (autora), użytkownicy mogą korzystać z udostępnionych w repozytorium utworów tylko w zakresie wynikającym z przepisów o dozwolonym użytku. Korzystanie w zakresie szerszym z opublikowanych w repozytorium utworów, wymaga zgody uprawnionego, udzielonej np. w postaci licencji. Repozytorium umożliwia uprawnionym wyrażenie z góry generalnej zgody na wykorzystanie utworu w określonym zakresie w postaci wybranej licencji Creative Commons. Ważne dokumenty: Zarządzenie o powołaniu Repozytorium Zarządzenie o deponowaniu prac doktorskich Wybrane aspekty prawa autorskiego
Prawa autorskie – forma ochrony prawnej, która zapewnia autorom oryginalnych dzieł twórczych ograniczoną kontrolę nad reprodukcją i dystrybucją ich pracy. Daje posiadaczowi praw autorskich zestaw praw wyłącznych, ale także oznacza wyjątki od tej ochrony, które mają służyć dobru publicznemu. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r.
Przedmiotem prawa autorskiego jest utwór.
Utwór – to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (Art. 1. 1. Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Już od momentu powstania utwór jest objęty ochroną prawną, jest to ochrona automatyczna. Prawo to określa, w jaki sposób inni mogą z utworu korzystać.
Prawa autorskie są: osobiste i majątkowe.
Po zawarciu umowy o przeniesieniu autorskich praw majątkowych, prawa te przysługują jedynie nabywcy tych praw. Nabywca ma wyłączne prawo do korzystania z utworu i pobierania wynagrodzenia. Podpisując licencję, twórca zachowuje pełnię praw, udziela jedynie licencjobiorcy zgody na wykorzystywanie utworu w pewnym zakresie, określonym przez warunki licencji. Licencja może być wyłączna i niewyłączna. Prawo autorskie pozwala twórcy odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć ze względu na „istotne interesy twórcze”. Jeżeli jednak twórca nie jest w stanie wykazać takiego interesu, to wypowiedzenie jest możliwe na zasadach ogólnych. Należy pamiętać, że autorskie prawa majątkowe obowiązują przez cały okres życia autora, a ponadto:
Tu można sprawdzić, czy dany utwór należy do domeny publicznej: http://domena.koed.org.pl/.
W szczególnych przypadkach ustawa zezwala na legalne, nieodpłatne wykorzystanie utworów już rozpowszechnionych, bez konieczności pytania o zgodę ich twórców. Jest to tak zwany dozwolony użytek, czyli np.:
Tworzenie nowego utworu opartego na pracach innych i późniejsze publikowanie go powinno być poprzedzone staranną analizą możliwości, jakie daje korzystanie z wyjątków prawa autorskiego.
Poradnik deponującego. Jak sprawdzić, czy można zdeponować pracę? Nie budzi wątpliwości sytuacja, w której udostępniającym jest autor, który zachował pełnię praw majątkowych. Może on wówczas udostępnić materiał w repozytorium i udzielić do niego licencji np. Creative Commons. Jednak w większości wypadków przed podjęciem czynności publikowania pracy w Repozytorium, należy dokładnie zapoznać się z warunkami umowy podpisanej z pierwotnym wydawcą danego materiału. Ważne: Zanim rozpocznie się proces deponowania, trzeba ustalić status formalno-prawny utworu, który chce się zdeponować. Ustalając status formalno-prawny swojego utworu, można posłużyć się pytaniami pomocniczymi, które powinny ułatwić rzetelną weryfikację. Pytania pomocnicze:
1. Czy jesteś autorem tekstu, który chcesz zdeponować?
2. Czy praca została opublikowana wcześniej?
3. Czy praca została opublikowana w Wydawnictwie KUL lub w innym wydawnictwie?
4. Jaki rodzaj umowy został podpisany: umowa czy licencja wyłączna (z ręcznie złożonym podpisem) i jakie pola eksploatacji zostały oznaczone? Jeżeli w umowie lub licencji zawarto zapisy (wszystkie lub którykolwiek):
|