EN: Metamorphoses of the Idea of Social Justice. Part III: Social Justice as an Idea of Solidarity and Equality
Źódło/source:	Roczniki Filozoficzne, 66 (2018), nr 1
Strony/pages:	115-132

 

http://dx.doi.org/10.18290/rf.2018.66.1-7

 

Streszczenie

W latach 40 XIX wieku Luigi Taparelli i Antonio Rosmini wprowadzili do publicznego obie­gu termin „sprawiedliwość społeczna”. Od tamtego czasu znaczenie tego pojęcia znacznie się poszerzyło. Literatura przedmiotu notuje liczne identyfikacje tego konceptu. W tej części wska­zane zostały utożsamienia sprawiedliwości społecznej ze sprawiedliwością wyrównawczą (w od­mianach: karzącej, naprawczej i wymiennej). Niektóre z tego rodzaju identyfikacji zakła­da­ją istnienie podmiotów kolektywnych. Występują one jako czasowe bądź przestrzenne grupy spo­łeczne i kohorty.

 

 

Summary

In the 1840’s, due to Luigi Taparelli and Antonio Rosmini, the term of “social justice” emerg­ed. Since that time, its meaning has developed in many ways. In the literature of the subject, one can find numerous identifications of the term “social justice”. The article focuses on the identity of this term with justice framed as: a commutative justice (in its varieties: retributive, restorative and justice of exchange). Some of these concepts assume the existence of some kind of social persons. The author, in inevitably approximate analyses, tries to show specificity of particular types of meanings assigned to the notion of “social justice”.

 

  

Słowa kluczowe: etyka; filozofia polityki; sprawiedliwość społeczna; sprawiedliwość ogólna; spra­wiedliwość rozdzielcza.

Key words: ethics; philosophy of politics; social justice; legal justice; distributive justice.

 

 

Bibliografia/References:

 

1. Arystoteles. Etyka nikomachejska. Przeł. Daniela Gromska. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie. T. 5, 77–300. Warszawa: Wydawnictwo Nau­kowe PWN, 1996.

2. Arystoteles. Polityka. Przeł. Ludwik Piotrowicz. Wrocław: Ossolineum, DeAgostini, 2005.

3. Bastiat, Frédéric. Dzieła zebrane. Przekład zbiorowy. Warszawa: Fijorr Publishing, 2009.

4. Becker, Robert A. „Equilibrium Dynamics with Many Agents”. W: Handbook on Optimal Growth 1: Discrete Time. Red. Rose-Anne Dana, Cuong Van, Tapan Mitra i Kazuo Nishi­mura. Berlin: Springer Science & Business Media, 2006.

5. Boucher, David, i Paul Kelly. Perspectives on Social Justice: From Hume  to Walzer. London: Routledge, 2005. 

6. Cohen, Gerald A. Rescuing Justice and Equality. Cambridge: Harvard University Press, 2008.

   Durkheim, Emil. O podziale pracy społecznej. Przeł. Krzysztof Wakar. Warszawa: Wydaw­ni­ctwo Nau­kowe PWN, 1999.

7. Dworkin, Ronald. 1996. Wolność, równość, wspólnota. Przeł. Andrzej Pawelec. W: Społe­czeń­stwo liberalne. Red. Krzysztof Michalski. Kraków: Znak.

8. Fisher, Irving. 2007. Elementary Principles of Economics. New York: Cosimo Classics.

9. Fortin, Ernest L. Classical Christianity and the Political Order: Reflections on the Theologico-‑political Problem. Red. Brian J. Benestad. Lanham: Rowman & Littlefield, 1996.

10. Grabowska,  Barbara. „Wolność i wspólnota w liberalnej wizji polityki”. Humanistyka i Przy­rodo­­znawstwo 2011, nr 17: 211–228.

11. Hart, Herbert Lionel Adolphus. Pojęcie prawa. Przeł. Jan Woleński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.

12. Höffe, Otfried. Sprawiedliwość polityczna: podstawy krytycznej filozofii prawa i państwa. Przeł. Jarosław Merecki. Kraków: Znak, 1999.

13. Hont, Istvan, i Michael Ignatieff. Wealth and Virtue: The Shaping of Political Economy in the Scottish Enlightenment. Cambridge: Cambridge University Press, 1983.

    Huerta de Soto, Jesús. Sprawiedliwość a efektywność. Przeł. Krzysztof Śledziński. Warszawa: Fijorr Publishing, 2010.

14. Jończyk, Jan. Prawo zabezpieczenia społecznego. Kraków: Zakamycze, 2001.

15. Kirk, Russell. Przyszłość konserwatyzmu. Przeł. Borys Walczyna. Warszawa: Prohibita, 2012.

16. Kowalik, Tadeusz . Sprawiedliwość społeczna a nowy ład społeczny. Polskie Towarzystwo Eko­nomiczne. Dostęp 05. 05. 2015. http://www.pte.pl/pliki/2/12/ trykontk610_03.08.2010.pdf.

17. Kuniński, Miłowit. „Z chaosu ład. O samorzutnym powstaniu porządku społecznego”. W: Filo­zofia wolnego rynku. Red. Miłowit Kuniński. Znak-Idee nr 6. Kraków: Znak, 1994.

18. Locke, John. Dwa traktaty o rządzie. Przeł. Zbigniew Rau . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.

19. Łabieniec, Paweł. „Teoria prawa naturalnego Johna Finnisa  wobec sporu między pozytywiz­mem prawniczym a doktrynami prawa naturalnego”. Ius et Lex 1 (2002): 179–209.

20. Mace, George. Locke, Hobbes, and the Federalist Papers: An Essay on the Genesis of the Ame­rican Political Heritage. Carbondale: Southern Illinois University Press, 1979.

21. Marshall, Thomas H. Citizenship and Social Class. Cambridge: Cambridge University Press, 1950.

22. Maryniarczyk, Andrzej. „O właściwą miarę sprawiedliwego działania”. W: Sprawiedliwość – idee a rzeczywistość. Red. Piotr Jaroszyński i Mieczysław Albert Krąpiec, 15–25. Lublin: Fun­dacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, 2009.

23. McCormick, Patrick T. „Whose Justice? An Examination on Nine Models of Justice”. W: Practicing Social Justice. Red. John J. Stretch, Ellen M. Burkemper, William J. Hutchi­son i Jan Wilson, 7–26. New York: Routledge, 2003.

24. Meulen, Ruud ter. „Solidarity and Justice in Health Care. A critical analysis of their rela­tion­ship”. Diametros 43 (2015): 1–20.

25. Miklaszewska, Justyna. „Teorie sprawiedliwości społecznej: Amartya Sen  i Martha Nuss­baum”. Prakseologia 2014, nr 156: 25–46.

26. Miller, David. Principles of Social Justice. London: Harvard University Press, 1999.

27. Minogue, Kenneth. „Social Justice and the Metaphor of Gaps”. Krakowskie Studia Między­narodowe 2008, nr 1: 61–68.

28. Nussbaum, Martha C. Frontiers of Justice: Disability, Nationality, Species Membership. Cam­bridge: Harvard University Press, 2006.

29. Ossowski, Stanisław. Dzieła. T. 3: Z zagadnień psychologii społecznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.

30. Pańpuch, Zbigniew. „Koncepcja sprawiedliwości w starożytnej Grecji”. Dystrybucjonizm.pl. Ro­dzin­ne strony ekonomii. Dostęp 07. 09. 2015. http://www.dystrybucjonizm.pl/koncepcja- sprawiedliwosci-w-starozytnej-grecji/.

31. Pesch, Heinrich. „Freiwirtschaft oder Wirtschaftsordnung?”. Stimmen aus Maria-Laach 49 (1895): 341–359.

32. Pesch, Heinrich. „Soziale Gegensätze und deren Versöhnung”. Stimmen aus Maria-Laach 39 (1890): 352–374.

33. Pesch, Heinrich. Lehrbuch der Nationalökonomie. T. I. Freiburg: Herder, 1924.

34. Przybyciński, Tomasz. „Etyka w społecznej gospodarce rynkowej”. Annales. Etyka w życiu go­spo­darczym 11 (2008), nr 1: 201–209.

35. Pszczółkowski, Tomasz Grzegorz. Ordoliberalizm. Społeczno-polityczna i gospodarcza dok­try­na neoliberalizmu w RFN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.​

36. Rawls, John. Teoria sprawiedliwości. Przeł. Maciej Panufnik,  Jarosław Pasek i Adam Roma­niuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.

37. Redekop, James, i David Andolfatto. Redistribution Policy in a Model with Heterogeneous Time Preference. Waterloo: University of Waterloo, 1998.

38. Redpath, Peter A. „Sprawiedliwość w nowym porządku świata: redukcja sprawiedliwości do tole­­rancji w Nowym Totalitarnym Państwie Światowym”. W: Sprawiedliwość – idee a rze­czywistość. Red. Piotr Jaroszyński i Mieczysław Albert Krąpiec, 27–36. Lublin: Fun­dacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, 2009.

39. Rhodes, Robert P. Health Care Politics, Policy, and Distributive Justice: The Ironic Triumph. Albany: State University of New York Press, 1992.

40. Riley, Donna M. Engineering and Social Justice. San Rafael: Morgan & Claypool, 2008.

41. Skorowski, Henryk. Być chrześcijaninem i obywatelem dziś. Refleksje o postawach moralno-‑społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 1994.

42. Steinvorth, Ulrich. „Sprawiedliwość”. W: Filozofia. Podstawowe pytania. Red. Ekkehard Mar­tens i Herbert Schnädelbach. Przeł. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Wiedza Pow­szechna, 1995.

43. Stoiński, Andrzej. Idea sprawiedliwości społecznej. Wstępna klasyfikacja znaczeń. Olsztyn: Wy­dawnictwo UWM, 2017.

44. Waleszczuk, Zbigniew. „System solidaryzmu Heinricha Pescha”. Perspectiva 6 (2007), nr 1: 156–191.

    Weinreb, Lloyd L. Natural Law and Justice. Cambridge: Harvard University Press, 1987.

45. Wielomski, Adam, i Paweł Bała. Prawa człowieka i ich krytyka. Przyczynek do studiów o ideo­logii czasów ponowożytnych. Warszawa: Fijorr Publishing, 2008.

46. Woroniecki, Jacek. Katolicka etyka wychowawcza II/2. Lublin: RW KUL, 1986.

47. Wróbel, Piotr. „Postulat sprawiedliwości społecznej a idea sprawiedliwości”. Studia Socialia Cra­coviensia 5 (2013), nr 1: 135–150.

48. Young, H. Peyton. Sprawiedliwy podział. Przeł. Jacek Haman i Mikołaj Jasiński. Warszawa: Scho­lar, 2003.

49. Zajda, Joseph, Suzanne Majhanovich i Val Rust. Education and Social Justice. Dordrecht: Springer Science & Business Media, 2006.

50. Zawadzka, Barbara. Prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne. Warszawa: Wydawnictwo Sej­mowe, 1996.

51. Ziembiński, Zygmunt. Sprawiedliwość społeczna jako pojęcie prawne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1996.

52. Żyro, Emilia. „Aksjologiczna treść pojęcia sprawiedliwości w poglądach Karola Marksa”. Etyka 1 (1966): 191–217.

Informacja o autorze/Information about Author:

Dr Andrzej Stoiński — Instytut Filozofii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; adres do korespondencji: ul. K. Obitza 1, 10–725 Olsztyn; e-mail: andrzej.stoinski@gmail.com

 
 

Cytowanie/Citation information:

Stoiński, Andrzej. 2018. Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część III: Sprawiedliwość społeczna jako idea solidarności i równości. "Roczniki Filozoficzne" 66, 1: 115-132, DOI: 10.18290/rf.2018.66.1-7.