Celem studiów homiletycznych w Sekcji Liturgiki i Homiletyki KUL jest przygotowanie studentów do pracy dydaktycznej w wyższych seminariach duchownych, do kompetentnego wykonywania posługi słowa Bożego, do prowadzenia ewangelizacji przy wykorzystaniu współczesnych form przekazu wiary oraz do współpracy ze szkołami nowej ewangelizacji. Wykładowcy specjalizacji homiletycznej duży nacisk kładą na uzupełnienie wykładów ćwiczeniami, dzięki czemu studenci mogą zdobywać wiele umiejętności praktycznych w ramach oferowanych im zajęć. Specjalizacja Homiletyki KUL realizując wymienione wyżej cele oraz uwzględniając społeczno-kulturowe i religijne uwarunkowania współczesnego przepowiadania słowa Bożego oferuje swoim studentom zajęcia dydaktyczne z zakresu homiletyki, ewangelizacji oraz retoryki.

 

W zakres studiów z homiletyki wchodzą następujące zajęcia: posoborowa teologia homilii, homiletyka materialna, teologia przepowiadania, podmiot przepowiadania, teologia słowa Bożego, słuchacz Słowa, struktury przepowiadania, przepowiadanie w celebracji sakramentów, Biblia w przepowiadaniu, egzegeza perykop niedzielnych, liturgia źródłem i miejscem przepowiadania, przepowiadanie hagiograficzne, dydaktyka homiletyki, kaznodziejstwo u Ojców Kościoła, historia kaznodziejstwa, literatura jako tworzywo kaznodziejskie, metody pracy twórczej nad homilią, warsztat kaznodziei, przepowiadanie narracyjne, język kaznodziejstwa. Taka ilość przedmiotów pozwala wyczerpać problematykę zawartą w homiletyce fundamentalnej, materialnej, szczegółowej i formalnej.

 

Homiletyka fundamentalna realizowana w ramach teologii przepowiadania oraz posoborowej teologii homilii zajmuje się podstawami homiletyki jako nauki teologicznej. Przedmiotem formalnym teologii przepowiadania jest fakt przepowiadania słowa Bożego przez Kościół. Przedmiotem formalnym teologii homilii jest samoudzielanie się Boga człowiekowi poprzez głoszenie homilii w Kościele. W prowadzonych zajęciach szczególną uwagę zwraca się na teologiczne podstawy przepowiadania słowa Bożego w Kościele, na liturgiczną i zbawczą naturę homilii oraz jej funkcje w ramach niedzielnej Eucharystii. Tego rodzaju problematyka ma przyczynić się do wzrostu u studentów teologicznej świadomości misji przepowiadania i odpowiedzialności za głoszenie słowa Bożego. W zakres homiletyki fundamentalnej wchodzi także historia kaznodziejstwa, która odpowiada na pytanie, jak w poszczególnych epokach Kościół rozumiał i spełniał funkcję pośrednictwa zbawczego poprzez posługę słowa i jakie pozostawiło to historycznie uchwytne owoce (kaznodziejstwo u Ojców Kościoła, historia kaznodziejstwa polskiego). W ramach zajęć z homiletyki materialnej studenci zapoznają się z podstawową materią przepowiadania homilijnego, którą tworzą treści kerygmatyczne, didaskalijne, egzystencjalne, mistagogiczne i moralne (homiletyka materialna). Zdobywają także umiejętności analizy źródeł biblijnych (Biblia w przepowiadaniu), liturgicznych (liturgia źródłem i miejscem przepowiadania) czy też tak ważnych źródeł poznania ludzkiej egzystencji jak współczesna literatura i poezja (literatura jako tworzywo kaznodziejskie). Studenci przyswajają także wiedzę na temat homilii obrzędowej (przepowiadanie w celebracji sakramentów). Homiletyka formalna podejmuje zagadnienie „jak przepowiadać?”. W jej zakres wchodzą problemy związane z osobą przepowiadającego i słuchacza (podmiot przepowiadania; słuchacz Słowa). Zajęcia z podmiotu przepowiadania zmierzają do zaznajomienia studentów z teologicznymi podstawami posłannictwa kaznodziei, jego funkcji oraz kompetencji. W wykładzie słuchacz Słowa podejmuje się takie zagadnienia jak: człowiek istotą dialogiczną, zdolność człowieka do słuchania Bożego i przeszkody z tym związane, znaczenie słuchania słowa Bożego w świetle Biblii i nauki Kościoła. Homiletyka formalna ma również za zadanie wypracować metody i język kaznodziejski, aby dopomóc kaznodziei w nawiązaniu kontaktu ze słuchaczami i w odpowiednim przekazie słowa Bożego (metody pracy twórczej nad homilią, język kaznodziejski). Ten dział homiletyki bardzo mocno odwołuje się także do retoryki i teorii komunikacji. W obrębie homiletyki szczegółowej omawiane są różne rodzaje kazań, które dzieli się ze względu na ich formę, związek z liturgią roku kościelnego i celebracją sakramentów, rodzaj słuchaczy, głoszoną treść, seryjność. Tematyka ta przedstawiana jest studentom na konwersatorium ze struktur przepowiadania.

 

     Studia z ewangelizacji realizowane są w ramach takich zajęć jak: teologia ewangelizacji, metody nowej ewangelizacji, przepowiadanie w mediach, techniki multimedialne w duszpasterskie, współczesne uwarunkowania kaznodziejstwa, obrazowość przepowiadania. Sama ewangelizacja jest pojęciem szerokim, obejmującym zagadnienia związane ze sprawowaniem przez Kościół jego funkcji prorockiej, kapłańskiej i królewskiej. Prowadzone wykłady i zajęcia koncentrują się przede wszystkim na ewangelizacji w sensie ścisłym, czyli na działalności, poprzez którą Kościół zwiastuje Ewangelię, aby rodzić, rozwijać i umacniać wiarę. Kościół wezwany jest dziś przede wszystkim do podjęcia ewangelizacji pierwszej i nowej. Poprzez te dwa typy ewangelizacji Kościół zwraca się z orędziem o zbawieniu do osób, które nie mają wiary bądź ją porzuciły. Zarówno nowa, jak i pierwsza ewangelizacja wymaga uprzedniego procesu przygotowania, wstępu, propedeutyki. Wymaga stworzenia odpowiednich warunków do zwiastowania i przyjęcia Ewangelii. To misyjne zadanie otwarcia środowisk zdechrystianizowanych i niechrześcijańskich na wymiar religijny i chrześcijaństwo spełnia szereg zachowań i procesów, które wchodzą w zakres tzw. pre-ewangelizacji. Zajęcia na specjalizacji Homiletyki (teologia ewangelizacji) dotyczą zatem preewangelizacji, a przede wszystkim nowej ewangelizacji, o której Jan Paweł II powiedział, że ma być nowa w swym zapale, w swoich środkach wyrazu i w swoich metodach. Nowa ewangelizacja w swej treści odwołuje się do kerygmatu Jezusa i Apostołów, a swej formie jest inkulturacją Ewangelii w obecnych uwarunkowaniach społeczno-kulturowych. Studenci w ramach zajęć poznają zatem prądy myślowe oraz zjawiska, które determinują życie i mentalność współczesnego człowieka (współczesne uwarunkowania kaznodziejstwa), a przede wszystkim zdobywają umiejętności przepowiadanie słowa Bożego w oparciu o twórczą dynamikę, aktywne zaangażowanie słuchaczy oraz przy wykorzystaniu współczesnych form przekazu wiary (metody nowej ewangelizacji, przepowiadanie w mediach, techniki multimedialne w duszpasterskie, obrazowość przepowiadania). Mają oni także możliwość poznania działających obecnie w Polsce i na świecie szkół nowej ewangelizacji. Chodzi tu przede wszystkim o zwrócenie uwagi na współczesne metody ewangelizacji stosowane przez te szkoły.

 

     Studia z retoryki dotyczą m.in. stylów i podstawowych zasady w retoryce, retoryki tekstu mówionego, retoryki tekstu pisanego, retoryki elokucyjnej, sztuki argumentacji. Studia te prowadzone są w ramach takich zajęć, jak teoria komunikacji czy retoryka dla kaznodziejów (wykłady i ćwiczenia).

Autor: Andrzej Megger
Ostatnia aktualizacja: 24.01.2024, godz. 12:41 - Andrzej Megger