Średniowiecze

Teksty:

• Jan KANAPARIUSZ, Żywot św. Wojciecha (Vita prior), w: Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego, przeł. K. Abgarowicz, oprac. J. Karwasińska, Warszawa 1966 [inne wydanie: W kręgu żywotów świętego Wojciecha, red. J. A. Spież, Tyniec-Kraków 1997];

 

• ANONIM tzw. GALL, Kronika polska, przeł. R. Grodecki, oprac. M. Plezia, wyd. 6, Wrocław 1989 (BN I, 59);

 

• Bogurodzica, oprac. J. Woronczak, E. Ostrowska, H. Feicht, Wrocław 1962 („Biblioteka Pisarzów Polskich”, seria A, nr 1);

 

• Posłuchajcie, bracia miła, w: Średniowieczna pieśń religijna polska, oprac. M. Korolko, wyd. 2, Wrocław 1980 (BN I, 65);

 

• Polska poezja świecka XV wieku, oprac. M. Włodarski, wyd. 4. zmien., Wrocław 1997 (BN I, 60) [tu: Słoty „Wiersz o chlebowym stole"; Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią; Skarga umierającego; Dusza z ciała wyleciała];

 

• Dramat liturgiczny [Processio pro Dominica Palmarum, Coena Domini, Depositio Crucis, Elevatio Crucis, Visitatio Sepulchri], w: Dramat staropolski. Antologia, red. J. Lewański, t. 1, Warszawa 1959.

 

Lektury zalecane:

• Liturgiczne łacińskie dramatyzacje Wielkiego Tygodnia XI-XVI wieku, zebrał, wstępem i komentarzem opatrzył J. Lewański, Lublin 1999 ("Staropolski Dramat Religijny", t. 1)[wybór];

 

• Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, oprac. W. Wydra, W. Rzepka, wyd. 2 popr. i uzup., Wrocław 1995 [Kazania świętokrzyskie; Kazania gnieźnieńskie: Kazanie VI: O św. Bartłomieju].

 

Opracowania obowiązkowe:

• T. MICHAŁOWSKA, Średniowiecze, Warszawa 1995 [Cz. I, r. V: Hagiografia; r. VIII: Dziejopisarze i ich twórczość; r. VI: Poezja świecka; z działu Twórczość w języku polskim r. IV: Bogurodzica i r. VI: Kazania tzw. świętokrzyskie; Cz. II, r. V: Formy i nurty życia teatralnego z działu Twórczość w języku łacińskim; Cz. III, z działu Twórczość w języku narodowym: Poezja, r. II: Poezja kościelna, p. 3: „Posłuchajcie, bracia miła..." (Szczątek polskiego misterium?); r. III: Poezja „kręgu przykościelnego", p. 3. B: Polskie pieśni i dialogi eschatologiczne; r. IV: Poezja świecka i polemiczno-religijna, p. 1: Recytatyw Słoty o dworskim obyczaju biesiadnym; Proza, r. I: Biblia królowej Zofii, r. II: przekłady Psałterza, r. III: Twórczość o tematyce apokryficznej; r. IV: Kaznodziejstwo; z działu Twórczość w języku łacińskim, Poezja, r. I: Kontynuacje, p. 3: Formy teatralne i dramatyczne, Poezja, Poezja żakowska, r. III; Proza, r. IV: Twórczość Jana Długosza…];

 

• T. WITCZAK, Literatura średniowiecza, Warszawa 1990 [lub inne wyd.];

 

• J. LEWAŃSKI, Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981.

Opracowania zalecane:

• E. R. CURTIUS, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. i oprac. A. Borowski, Kraków 1997 [r. IV: Retoryka, s. 68-85; r. V: Topika, s. 86-114; r. XIV: Klasycyzm, s. 252-276; r. Manieryzm, s. 277-308];

 

• J. HUIZINGA, Jesień średniowiecza, przeł. T. Brzostowski, oprac. H. Barycz, S. Herbst, Warszawa 1961 [lub nast. wyd.];

 

• Z. MODZELEWSKI, Estetyka średniowiecznego dramatu liturgicznego. (Cykl Wielkiego Tygodnia w Polsce), "Roczniki Humanistyczne" 12 (1964), z. 1;

 

• H. WADDEL, Średniowiecze wagantów, przeł. Z. Wrzeszcz, Warszawa 1960.

 

Renesans

Teksty:

• MIKOŁAJ Z WILKOWIECKA, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, wyd. i oprac. J. Okoń, Wrocław 1971 (BN I, 201);

 

• Mikołaj REJ, Krótka rozprawa…, w: tenże, Wybór pism, oprac. A. Kochan, Wrocław 2006 (BN I, 308);

 

• Mikołaj REJ, Kupiec…, wyd. A. Kochan, Warszawa 2008 (BPS, t. 36);

 

• Mikołaj REJ, Żywot Józefa, w: Dramaty biblijne XVI wieku, oprac., wstęp i przypisy K. Wilczewska, Lublin 2000 ("Staropolski Dramat Religijny", t. 5);

 

• Łukasz GÓRNICKI, Dworzanin polski, w: tenże, Pisma, tłum., oprac. i wstęp R. Pollak, Warszawa 1961 [księgi I i II];

 

• Jan KOCHANOWSKI, Pieśni, oprac. L. Szczerbicka-Ślęk, Wrocław 1970 [lub nast. wyd.](BN I, 100); Fraszki, oprac. J. Pelc, Wrocław 1991 (BN I, 163); Odprawa posłów greckich, oprac. T. Ulewicz, Wrocław 1969 [lub nast. wyd.] (BN I, 3); Treny, oprac. J. Pelc, Wrocław 1978 (BN I, 1); Psałterz Dawidow, oprac. K. Meller, Kraków 1997 (BN I, 174) [tu psalmy: 1, 19, 22, 23, 51, 53, 56, 91, 130, 137];

 

• Piotr CIEKLIŃSKI, Potrójny z Plauta, w: Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. J. Lewański,     Warszawa 1988 („Biblioteka Poezji i Prozy”);

 

• Komedyja o mięsopuście, w: Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. J. Lewański, Warszawa 1988 („Biblioteka Poezji i Prozy”);

 

• Szymon SZYMONOWIC, Sielanki i pozostałe wiersze polskie, oprac. J. Pelc, Wrocław 2000 (BN I, 182) [tu sielanki: Kosarze, Wierzby, Zalotnicy, Czary, Rocznica, Żeńcy].

 

Lektury zalecane:

• Marcin i Joachim BIELSCY, Komedyja Justyna i Konstancyjej; Sjem niewieści, oprac. J. Starnawski, słowo wstępne A. Gorzkowski, Kraków 2001 („Terminus. Bibliotheca Classica”, t. 3);

 

• Jan ZAWICKI, Jeftes lub Łukasz GÓRNICKI, Troas, w: Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. J. Lewański, Warszawa 1988 („Biblioteka Poezji i Prozy”);

 

• Sąd Parysa, królowica trojańskiego, w: Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. J. Lewański, Warszawa 1988 („Biblioteka Poezji i Prozy”);

 

• Mikołaj REJ, Wybór pism, oprac. A. Kochan, Wrocław 2006 (BN I, 308) [tu: Zwierciadło… oraz Rozmowa Lwa z Kotem…];

 

• Tragedyja żebracza nowo uczyniona, Komedie, dialog polemiczny i moralitet XVI wieku, wstęp i komentarze K. Wilczewska, Lublin 2002 ("Staropolski Dramat Religijny", t. 4);

 

• Szymon Szymonowic, Castus Ioseph, oprac. K. Górski, T. Kaufmanowa, J. Axer, Wrocław 1973 („Biblioteka Pisarzów Polskich”, seria B, t.  21);

 

• Patrząc na rozmaite świata tego sprawy. Antologia polskiej poezji renesansowej, oprac. J. Sokołowska, Warszawa 1984 [wybór].

Opracowania obowiązkowe:

• J. ZIOMEK: Renesans, Warszawa 1973 [i wyd. nast.];

 

• A. KARPIŃSKI, Renesans, Warszawa 1997 („Mała Historia Literatury Polskiej”);

 

• J. ABRAMOWSKA, Ład i Fortuna. O tragedii renesansowej w Polsce, Wrocław 1974 („Studia Staropolskie”, t. 40) [tu rozdział poświęcony Odprawie posłów greckich].

 

Opracowania zalecane:

• M. ADAMCZYK, Rozważania nad poetyką misterium, "Pamiętnik Literacki" 63 (1972), z. 3;

 

• M. ADAMCZYK, "Żywot Józefa" Mikołaja Reja. Studium porównawcze, Wrocław 1971;

 

• J. KRZYŻANOWSKI, "Dialog częstochowski", w: Paralele, wyd. 3, Warszawa 1977;

 

• E. NAWROCKA, "Żywot Józefa" Mikołaja Reja na scenach polskich, w: Studia nad Mikołajem Rejem, Gdańsk 1971.

 

Barok

Teksty:

• Mikołaj SĘP SZARZYŃSKI, Poezje zebrane, wyd. R. Grześkowiak, A. Karpiński, przy współudziale K. Mrowcewicza, Warszawa 2001 (BPS, t. 23);

 

• Szymon ZIMOROWIC, Roksolanki to jest ruskie panny, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1999 (BPS, t. 13);

 

• Jan Andrzej MORSZTYN, Utwory zebrane, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1971 („Biblioteka Poezji i Prozy”) [ze zbioru Lutnia: 4. Do panny, 5. Do swoich książek, 16. Na balwierza, 45. O swej pannie, 61. Na koszulę brudną, 68. Do jednej, 83. Niestatek, 107. Pszczoła w bursztynie, 135. Przyjaciółka, 154. Meditatio mortis, 167. Do galerników, 181. Na powrót; z cyklu Kanikuła: 2. Ad Musas, 4. Denominacja, 7. Nagrobek Perlisi, 32. Vaneggiar d'una innamorata; z wierszy religijnych: 11. Pokuta w kwartanie];

 

• Wespazjan KOCHOWSKI, Utwory poetyckie. Wybór, oprac. M. Eustachiewicz, Wrocław 1991 (BN I, 92) [z Lyricorum polskich ksiąg II Pieśń XVI Postrzał w gnieźnieńskiej potrzebie, Pieśń XXV Bando na aryjany; z Lyricorum polskich ksiąg III Pieśń XII Zielone, XX; z Epigramatów polskich: Opisanie miłości, Wakacje za studentami, O wolności polskiej, Rozrywanie sejmów, Do tych fraszek; z Psalmodii polskiej: psalmy I, II, IV, V, VI, XI, XV, XXI, XXIV, XXVII, XXXII, XXXVI];

 

• Wacław POTOCKI, Dzieła, t. 1-3, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1987 („Biblioteka Poezji i Prozy”) [z cyklu Periody (t. 1) następujące utwory: Period trzeci, Period piąty; ze zbioru Ogród nieplewiony (t. 2) następujące utwory: Omyłka (I 300), O poecie (II 34), Niegłupie odpowiedzi (II 72), Trefunek na Mazoszu (II 217), Świat jest księgą (II 243), Wiązanie w dzień św. Jana Paniej Zofiej z Potoka (...) (II 360), Wielkopiątkowe kazanie (III 22), Kaznodzieja młody (III 24), Spowiednik Włoch w Polszcze (III 25), Biskupia z kanonikiem monomachia (III 152); ze zbioru Moralia (t. 3) następujące utwory: Czego nie masz i sam Bóg nie bierze (276), Epimenidów sen (317), Żegnam cię, wdzięczne światło. Na toż trzeci raz (333), Za liściem i drzewa spadają. Na toż drugi raz (343), Ckni mi się (362), Niechaj śpi pijany. Na toż trzeci raz (452), Zrazu jak po szydle, dalej jak po mydle (496)];

 

• Maciej Kazimierz SARBIEWSKI, O poezji doskonałej, czyli Wegiliusz i Homer / De perfecta poesi, sive Vergilius et Homerus, przeł. i oprac. S. Skimina, Wrocław 1954 („Biblioteka Pisarzów Polskich”, seria B, t. 4) [ks. IX: De tragoedia et comoedia…];

 

• Wyprawa plebańska, w: Antologia literatury sowizdrzalskiej XVI i XVII wieku, oprac. S. Grzeszczuk, wyd. 2 zmien, Wrocław 1985 (BN I, 186);

 

• Pierre CORNEILLE / Jan Andrzej MORSZTYN, Cyd albo Roderyk. Komedia hiszpańska, wyd. A. Karpiński i A. Stepnowski, Warszawa 1999 (BPS, t. 16);

 

• Samuel TWARDOWSKI, Dafnis drzewem bobkowym, oprac. J. Okoń, Wrocław 1976 (BN I, 227);

 

• Piotr BARYKA, Z chłopa król, w: Dramaty staropolskie,  oprac. J. Lewański, t. 4, Warszawa 1963;

 

• Stanisław Herakliusz LUBOMIRSKI, Ermida albo Królewna pasterska, w: Dramaty staropolskie. Antologia,  oprac. J. Lewański, t. 5, Warszawa 1963;

 

• Stanisław Herakliusz LUBOMIRSKI, Rozmowy Artaksesa i Ewandra, wyd. J. Dąbkowska, w: tenże: Dzieła Prozą, t. 1, Warszawa 2006 (BPS, t. 32) [tu: Rozmowa trzecia, Rozmowa dwanasta];

 

• Utarczka krwawie wojującego Boga, w: Dramaty staropolskie. Antologia, oprac. J. Lewański, t. 6, Warszawa 1963;

 

• Ferdinando SARACINELLI / Stanisław Serafin JAGODYŃSKI, Wybawienie Ruggiera z wyspy Alcyny, wyd. Roman Krzywy, Warszawa 2007 (BPS, t. 33);

 

• Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, oprac. J. Okoń, Wrocław 1989 (BN I, 269).

Lektury zalecane:

• Andrzej MORSZTYN, Amyntas. Komedyja pasterska, w: Dramaty staropolskie. Antologia, oprac. J. Lewański, t. 5, Warszawa 1963;

 

• Dialogus in Natali Domini. Dialog na Narodzenie Pana / Ecloga de Nativitate Domini. Ekloga na Narodzenie Pańskie, wyd. i przeł. J. Ziabicka, Warszawa 2001 (BPS, t. 21);

 

• Albertus z wojny, w: Antologia literatury sowizdrzalskiej XVI i XVII wieku, oprac. S. Grzeszczuk, wyd. 2 zmien, Wrocław 1985 (BN I, 186);

 

• Abraham ROŻNIATOWSKI, Pamiątka krwawej ofiary Pana Zbawiciela naszego Jezusa Chrystusa, oprac. J. S. Gruchała, Warszawa 2003 (BPS, t. 27);

 

• Zbigniew MORSZTYN, Wybór wierszy, oprac. J. Pelc, Wrocław 1975 (BN I, 215) [List do Aleksandra Mierzeńskiego... po szepielowskiej potrzebie, O koniu wziętym ze mną w potrzebie...; z cyklu Emblematów cztery utwory do wyboru];

 

• Jan Chryzostom PASEK, Pamiętniki, wyd. i oprac. W. Czapliński, Wrocław 1979 (BN I, 62);

 

• I w odmianach czasu smak jest. Antologia polskiej poezji epoki baroku, oprac. J. Sokołowska, Warszawa 1991 [wybór].

Opracowania obowiązkowe:

• Cz. HERNAS, Barok, Warszawa 1998;

 

• J. PELC, Barok - epoka przeciwieństw, Warszawa 1993.

Opracowania zalecane:

• J. OKOŃ, Dramat i teatr szkolny. Sceny jezuickie XVII wieku, Wrocław 1970;

 

• W. ROSZKOWSKA, Włoski rodowód komedii Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, Wrocław 1960;

 

• K. TARGOSZ-KRETOWA, Teatr dworski Władysława IV, Kraków 1965;

 

• A. SAJKOWSKI, Teatr Jana Kazimierza, "Pamiętnik Teatralny" 13 (1964), z. 3;

 

• J. KOWALCZYK, W. ROSZKOWSKA, Teatr Jana Zamoyskiego "Sobiepana", "Pamiętnik Teatralny" 13 (1964), z. 3;

 

• C. BACKVIS, Panorama poezji polskiej okresu baroku, redakcja naukowa A. Nowicka-Jeżowa, R. Krzywy, t. 1-2, Warszawa 2003;

 

• J. BŁOŃSKI, Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku, Kraków 1996;

 

• D. GOSTYŃSKA, Retoryka iluzji. Koncept w poezji barokowej, Warszawa 1991;

 

• M. HANUSIEWICZ, Święte i zmysłowe w poezji religijnej polskiego baroku, Lublin 1998;

 

• M. HANUSIEWICZ, Pięć stopni miłości. O wyobraźni erotycznej w polskiej poezji barokowej, Warszawa 2004;

 

• W. PAWLAK, Koncept w polskich kazaniach barokowych, Lublin 2005;

 

• J. SOKOŁOWSKA, Dwie nieskończoności. Szkice o literaturze barokowej Europy, Warszawa 1978.

 

Źródła i opracowania pomocnicze:

• Z. RASZEWSKI, Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1977 [i wyd. nast.];

 

• B. KRÓL-KACZOROWSKA, Teatr dawnej Polski. Budynki – dekoracje – kostiumy, Warszawa 1971;

 

• O dramacie. Wybór źródeł do dziejów teorii dramatycznych, t. 1: Od Arystotelesa do Goethego, red. E. Udalska, Warszawa 1990;

 

• O dawnym dramacie i teatrze, red. W. Roszkowska, Wrocław 1971;

 

• Opera w dawnej Polsce, red. J. Lewański, Wrocław 1973;

 

• Dramat i teatr religijny w Polsce, red. I. Sławińska i W. Kaczmarek, Lublin 1991 [tu prace o dawnym teatrze: J. LEWAŃSKI, Tajemnica ofiary i odkupienia w średniowiecznym polskim teatrze liturgicznym; tenże, Trzy modele religijnych widowisk XVI w. w Polsce, J. OKOŃ, „Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim” na tle misterium rezurekcyjnego; tenże, Jezuicka scena religijna w Polsce XVII w.];

 

• "Pamiętnik Teatralny" 9 (1960), z. 3/4 [tu materiały o dawnym teatrze];

 

• J. SOKOLSKI, Staropolskie zaświaty, Wrocław 1994;

 

• M. KOROLKO, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990;

 

• T. MICHAŁOWSKA, Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie, Warszawa 1982;

 

• Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze. Renesans. Barok, red. T. Michałowska, przy udziale B. Otwinowskiej, E. Sarnowskiej-Temeriusz, Wrocław 2002 [tu m.in. hasła: dialog, dramat, dramat liturgiczny, intermedium, komedia, komedia elegijna, moralitet, pastorałka, teatr, tragedia].