Nie bez wzruszenia zabieram głos z okazji wyróżnienia mnie tytułem doktora honoris causa Wydziału Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Otrzymanie tytułu doktora honoris causa jest zawsze niepowtarzalnym przeżyciem dla uczonego, tym bardziej jeśli wyróżnienie to pochodzi od tak znakomitego wydziału jak Wydział Filozofii tegoż Uniwersytetu, Wydziału uświetnionego dziełem tak wybitnych uczonych, jak Mieczysław A. Krąpiec, Stefan Swieżawski, Stanisław Kamiński, Jerzy Kalinowski, Zofia Zdybicka oraz tylu innych. Proszę o wybaczenie, że nie mogę w tej chwili wymienić wszystkich nazwisk. Wydział ten, nauczając i broniąc praw człowieka i prawdy o osobie ludzkiej, odegrał niezwykle ważną rolę w trudnym, ale zarazem chwalebnym okresie historii Polski i świata.

 

Wzruszenie, które odczuwam, ma jednak w moim przypadku w pewnym sensie nową i istotnie różną jakość, ponieważ byłem - jakkolwiek z daleka - uczniem tego Uniwersytetu i od jednego z jego mistrzów otrzymałem decydujący impuls w rozwoju mego osobistego powołania jako filozofa. Mam na myśli Karola Wojtyłę, który kierował Katedrą Etyki na tym Wydziale. Podobnie jak wszyscy ludzie naszego czasu śledziłem i podziwiałem Jego wielkie świadectwo na rzecz prawdy o Bogu i o człowieku, a zarazem prawdy o obecności Boga w dziejach człowieka. Jako katolik jestem Mu wdzięczny za stanowczość w obronie wiary w Chrystusa i w jej głoszeniu. Ponadto z wieloma osobami dzielę szczególny dług wdzięczności wobec filozofa Wojtyły za nowe drogi, które Jego refleksja otworzyła badaniu człowieka. Wstępując do Jego szkoły, spotkałem innych, którzy wcześniej niż ja znaleźli się w tej szkole i którzy stali się moimi przewodnikami. Chciałbym im w sposób szczególny podziękować. Myślę w tym kontekście o księdzu Francesco Riccim, niezwykłym organizatorze wymiany kulturalnej, człowieku zakochanym w kulturze polskiej, który już pod koniec lat sześćdziesiątych tłumaczył i popularyzował we Włoszech wiele dzieł wolnej kultury tego kraju, w tym także teksty Karola Wojtyły. Jemu zawdzięczam pierwszy impuls do spotkania z waszą kulturą, z będącym jej częścią Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, a w nim - z Wojtyłą. Ksiądz Ricci jako pierwszy zachęcał mnie do napisania studium o ówczesnym Kardynale z Krakowa. Chciałbym również podziękować profesorowi Stanisławowi Gryglowi i pani Ludmile Grygiel, których wówczas spotkałem i którzy wprowadzili mnie w etos owej przyjaźni ludzi wolnych i wierzących, jaka powstała wokół filozofa Wojtyły i w pewien sposób, idealnie - jak każda przyjaźń oparta na komunii chrześcijańskiej - obejmuje wszystkich ludzi. Szczególną wdzięczność winien jestem księdzu Tadeuszowi Styczniowi, który pełnił wobec mnie rolę starszego asystenta, prowadząc mnie z wyczuciem ku coraz głębszemu rozumieniu tajemnicy człowieka, wokół której rozwija się cała filozofia Wojtyły.


Z tego właśnie powodu obecna sytuacja jest więc nieco paradoksalna: ci, którzy wyróżniają mnie doktoratem, to osoby, u których rzeczywiście uczyłem się i dlatego mam wiele realnych powodów, by ku tej Alma Mater Lublinensis zwracać me spojrzenie jak ku źródłu, z którego obficie czerpałem. Moja sytuacja podobna jest zatem nie tyle do sytuacji wybitnego uczonego z zagranicy, który otrzymuje honorowy tytuł, ile raczej do sytuacji studenta, który dochodzi do końca swego akademickiego curriculum i któremu profesorowie mówią: „Już dość się nauczyłeś, teraz jesteś jednym z nas”. A zatem podobny do któregokolwiek ze studentów tego Wydziału, a jednak inny, jak to zapewne zauważy każdy, kto usłyszy dziwny i nieco barbarzyński sposób, w jaki wymawiam słowa waszego przepięknego języka. Człowiek z Zachodu, Włoch, który przychodzi, aby uczyć się od Polaków. Co to oznacza? Od księdza Ricciego przejąłem swego czasu przekonanie o jedności kultury europejskiej i - więcej - przekonanie, że w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, pozostających pod jarzmem reżimu komunistycznego, zostały ponownie odkryte fundamentalne wartości, o których my na Zachodzie powoli zapominamy.

 

* Wykład z okazji otrzymania doktoratu honoris causa KUL 18 V 1994.

Strona 1 z 5 :: Idź do strony: [1] 2 3 4 5