Zgodnie z popularnym stwierdzeniem Bertranda Russella „w filozofii rzecz polega na tym, by zacząć od czegoś tak prostego, że wydaje się niewarte wypowiedzenia, a skończyć na czymś tak paradoksalnym, że nikt w to nie uwierzy”.

 

Z radością informujemy, że nakładem Wydawnictwa TN KUL ukazała się interesująca książka pt. Bóg, czas i wolność. Wokół problemu przyszłych zdarzeń przygodnych.

 

Zagadnienie przyszłych zdarzeń przygodnych (łac. futura contingentia), któremu poświęcona jest niniejsza książka, jest dobitną ilustracją tej myśli. Jednocześnie świadczy jednak o tym, że paradoks czai się już w zaułkach samego zdrowego rozsądku. Problem przyszłych zdarzeń przygodnych został postawiony przez Arystotelesa w 9 rozdziale Hermeneutyki w postaci pytania, czy zdania o takich zdarzeniach są (już dzisiaj) prawdziwe lub fałszywe. Arystoteles podaje tam jako przykład bitwę morską, która ma się odbyć jutro, stąd problem, o którym mowa, znany jest również jako problem jutrzejszej bitwy morskiej. Starożytność chrześcijańska i Średniowiecze przyniosły bujny rozkwit refleksji nad (antycypowanym już przez Marka Tulliusza Cycerona) teologicznym odpowiednikiem (czy też wersją) problemu futura contingentia, w którym rozważa się możliwość pogodzenia Bożej wszechwiedzy z istnieniem wolności.

 

Jak często bywa w filozofii, pytanie o przyszłe zdarzenia przygodne wywołało dysputę, która do dzisiaj pozostaje bez definitywnego rozstrzygnięcia. (O temperaturze tej, akademickiej wszak, dysputy świadczyć może fakt, że niekiedy zajęcie w niej stanowiska mogło grozić ekskomuniką). W dwudziestym wieku kluczową rolę odegrał w niej nowatorski i niezwykle płodny tekst Jana Łukasiewicza „O determinizmie”. Do tej chwalebnej przeszłości chcemy nawiązać niniejszą publikacją. Bezpośredni asumpt do jej powstania dała monografia Profesora Marcina Tkaczyka OFMConv Futura Contingentia (Tkaczyk 2015). Podkreślmy, że chociaż polski wkład w rozważania nad problemem przyszłych zdarzeń przygodnych jest nie do przecenienia, to praca ta jest pierwszą na gruncie polskim poświęconą mu monografią. Tkaczyk przeprowadza systematyczną krytykę dotychczasowych ujęć, a także wysuwa własne rozwiązanie problemu futura contingentia. Ma przy tym ambicję zaradzenia jego obu wymienionym wyżej wersjom.

 

Zaproponowane przez Tkaczyka rozwiązanie stało się przedmiotem debaty, która w języku angielskim została zainicjowana na łamach Roczników Filozoficznych. Jej zawartość udostępniamy szerszemu gronu rodzimych czytelników obok tekstów, które wykraczają tematycznie poza ramy wyznaczone monografią Tkaczyka i tutaj debiutują.

 

Fragment Wstępu Redaktorek tomu
Anny Marii Karczewskiej i Anny Starościc

 

 

Więcej informacji

 

Bóg, czas i wolność. Wokół problemu przyszłych zdarzeń przygodnych
red. A.M. Karczewska, A. Starościc
Lublin: TN KUL 2020, ss. 271
ISBN: 978-83-7306-902-2