Europejskie prawo wyznaniowe – zagadnienia egzaminacyjne

(studia stacjonarne)

 

 

 

Zagadnienia ogólne

1.      Ochrona wolności myśli, sumienia i religii w umowach międzynarodowych o zasięgu uniwersalnym

2.      Nauczanie Kościoła Katolickiego na temat wolności religijnej i relacji Państwo – Kościół

 

Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności

3.      Zakres podmiotowy wolności myśli, sumienia i religii

4.      Przekonania chronione na gruncie art. 9

5.      Wolność w zakresie wewnętrznym (forum internum)

6.      Prawo do uzewnętrzniania religii

a.      przez uprawianie kultu

b.      przez nauczanie

c.       przez praktykowanie

d.      przez czynności rytualne

7.      Uchylanie się od służby wojskowej ze względów sumienia w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

8.      Warunki dopuszczalności ograniczeń uzewnętrzniania religii

a.      wymóg, aby ograniczenia były przewidziane przez prawo

b.      wymóg, aby ograniczenia były konieczne w społeczeństwie demokratycznym

c.       znaczenie kryteriów bezpieczeństwa publicznego, ochrony porządku publicznego, zdrowia, moralności oraz ochrony praw i wolności innych osób. 

9.      Prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami (art. 2 Protokołu nr 1)

10.    Zakaz dyskryminacji religijnej (art. 14 Konwencji i Protokół nr 12)

 

Stosunek Unii Europejskiej do religii i kościołów

11.  Ewolucja przyjmowanych rozwiązań

a.      Traktat o Unii Europejskiej

b.      Traktat Amsterdamski i dołączona do niego Deklaracja nr 11 (Klauzula o kościołach)

c.       Karta Praw Podstawowych UE

d.      Biała Księga na temat rządzenia Europą

e.       Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy

f.        Traktat z Lizbony

12.  Zasada poszanowania wolności myśli, sumienia i religii

13.  Wyłączna kompetencja państwa członkowskich w określaniu stosunku instytucji politycznych do kościołów i kwestii religijnych

14.  Podmioty wyznaniowe i kwestie związane z religią w normach prawa pochodnego

a.      Zakaz dyskryminacji religijnej w zatrudnieniu (dyrektywa Rady z 27 listopada 2000 r.)

b.      Zwolnienia celne, z jakich mogą korzystać kościoły i inne podmioty wyznanie (rozporządzenie Rady z 16 listopada 2009 r.)

c.       Zakaz przetwarzania danych osobowych ujawniających przekonania religijne (dyrektywa Parlamentu i Rady z 24 października 1995 r.)

d.      Unormowania dotyczące wykorzystywania symboli religijnych jako (elementów) znaków towarowych (dyrektywa Parlamentu i Rady z 22 października 2008 r.)

e.       Kwestie związane z religią w unormowaniach dotyczących świadczenia usług medialnych (dyrektywa Parlamentu i Rady z 10 marca 2010 r.)

15.  Dialog podmiotów wyznaniowych z Unią Europejską

 

Rozwiązanie podstawowych kwestii wyznaniowych w prawie państw europejskich

16.  Możliwości klasyfikowania państw ze względu na ich stosunek do wyznań

17.  Państwa świeckie

18.  Państwa wyznaniowe

19.  Konkordat jako forma regulacji stosunków między państwami i Kościołem Katolickim

20.  Nauczanie religii w szkołach

21.  Finansowanie kościołów i innych związków wyznaniowych

22.  Symbole religijne w przestrzeni publicznej (zwłaszcza w szkołach)

 

 

 

Literatura obowiązkowa:

Krukowski J., Kościół i państwo. Podstawy relacji  prawnych, Lublin 2000 (zwłaszcza s. 87-137, 176-202).

Państwo i Kościół w krajach Unii Europejskiej, red. G. Robbers, tłum. J. Łopatowska-Rynkowska, M. Rynkowski, Wrocław 2007.

Stanisz P., Stosunek Unii Europejskiej do religii i kościołów, w: A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011, s. 33-47.

Warchałowski K., Prawo do wolności myśli, sumienia i religii w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Lublin 2004 (zwłaszcza rozdział III-V i VII).

 

Literatura pomocnicza:

Górowska B., Konkordaty państw Unii Europejskiej. Charakterystyka ogólna, „Przegląd Europejski” 2002, nr 2, s. 22-40.

Kultura i prawo. Materiały III Międzynarodowej Konferencji na temat Religia i wolność religijna w Unii Europejskiej, red. J. Krukowski, O. Theisen, Lublin 2003.

Kultura i prawo. Materiały V Międzynarodowej Konferencji na temat Tożsamość kulturowa Unii Europejskiej a pluralizm religijny. Trewir, 18-19 września 2006 r., red. J. Krukowski, J. Isensee, M. Sitarz, Lublin 2007.

Łopatowska-Rynkowska J., Instytucjonalizacja dialogu pomiędzy Unią Europejską a podmiotami wyznaniowymi w kontekście doświadczeń narodowych państw członkowskich, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2006, t. 9, s. 51-74.

Orzeszyna K., Podstawy relacji między państwem a kościołami w konstytucjach państw członkowskich i traktatach Unii Europejskiej, Lublin 2007.

Misztal H., Stanisz P., Wolność wyznania a symbole religijne w życiu publicznym „państwa świeckiego”, „Annales Canonici” 2010, t. 6, s. 37-54.

Stanisz P., Wspólnotowy zakaz dyskriminacji w zatrudnieniu ze względu na religię lub światopogląd, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 1, s. 43-56.

Systemy finansowania instytucji kościelnych w Europie. Materiały Międzynarodowej konferencji. Sandomierz, 13-14 września 1999 r., red. J. Krukowski, Lublin 2000.