Ezoteryzm w kulturze Europy

Katedra Teorii Religii i Alternatywnych Ruchów Religijnych KUL zaprasza w dniach 23-24 maja 2012 r. do udziału w II Konferencji z cyklu Oblicza alternatywnej religijności pt. Ezoteryzm w kulturze Europy.

Pojęcie „ezoteryzm” z racji swojej wieloznaczności jest różnorodnie definiowane. Pojawiają się też sprzeczne opinie na temat tego, czy ezoteryzm traktowany być powinien jako forma religijności czy raczej duchowości. W trakcie konferencji zostanie ukazana rola tej formy religijności/duchowości w kulturze, przejawy w jakich ezoteryzm manifestował się w przeszłości oraz współczesne jego formy.

Aby umożliwić podjęcie wieloaspektowej dyskusji na ten temat zostało przyjęte szerokie rozumienie ezoteryzmu, zgodne z tym, które prezentuje Wouter J. Hanegraaff, redaktor naczelny Dictionary of Gnosis & Western Esotericism. Jego zdaniem w czasach nowożytnych i współczesnych do ezoteryzmu zaliczyć można takie zjawiska jak: renesansowy hermetyzm, bazującą na platonizmie „filozofię okultystyczną”, astrologię, magię, alchemię, kabałę, teozofię, okultyzm, a także niektóre nurty duchowości XIX i XX wieku oraz pewne elementy tworzące doktrynę ruchu New Age. Tak obszerna tematyka pozwala mieć nadzieję, że konferencja stanie się okazją do wymiany poglądów dla przedstawicieli różnych dyscyplin badających to zagadnienie.

Miejsce obrad: KUL, ul. Droga Męczenników Majdanka 70, blok 3, s. 221.

Kontakt: w sprawie konferencji możliwy jest pod adresami e-mail podanymi wyżej, a także pod numerami telefonów: 605 430 713 oraz  783 783 211.

Program:

23 kwietnia

9.30 - 9.45 Otwarcie Konferencji
Dziekan Wydziału Filozofii - ks. prof. Stanisław Janeczek
Dyrektor Instytutu Kulturoznawstwa - ks. prof. Piotr Moskal

Sesja I: Ezoteryzm: określenie i metody badania
9.45 - 10.20 prof. Aleksander Posacki SJ (Akademia Ignatianum w Krakowie), Ezoteryzm - współczesne idee, inspiracje interdyscyplinarne, perspektywy badawcze
10.20 - 10.50 ks. prof. Andrzej Zwoliński (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), Przesąd jako forma ezoteryzmu
10.50 - 11.20 ks. prof. Janusz Bujak (Uniwersytet Szczeciński), Próba zdefiniowania zjawiska ezoteryzmu
11.20 - 11.50 Dyskusja
11.50 - 12.20 Przerwa

Sesja II: Uwarunkowania i przejawy ezoteryzmu
12.20 - 12.40 prof. Henryk Kiereś (KUL), Gnoza w sztuce. W związku z tak zwaną irreligią
12.40 - 13.00 prof. Viara Maldjieva (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Język ezoteryzmu a ezoteryczny język. Konsekwencje etyki ezoterycznej w języku współczesnych ruchów religijnych
13.00 - 13.20 prof. Bogumiła Truchlińska (UMCS), Irracjonalizm w kulturze filozoficznej dwudziestolecia
13.20 - 13.40 ks. dr Andrzej Wańka (Uniwersytet Szczeciński), Uruchamianie pośrednictw. Channeling, spirytyzm, mediumizm w ich relacji do świata ponadzmysłowego
13.40 - 14.00 Dyskusja
14.00 - 15.00 Przerwa

Sesja III: Formy ezoteryzmu
15.00 - 15.20 dr Marek Nowak OP (Uniwersytet Warszawski), Alchemia i hermetyzm w myśli Saint-Martina
15.20 - 15.40 dr Imelda Chłodna (KUL), Wychowanie ku pełnemu człowiekowi? Antropozoficzna nauka o wychowaniu Rudolfa Steinera
15.40 - 16.00 dr Mariusz Gajewski SJ (Jezuickie Centrum Edukacji w Nowym Sączu), Niewidzialne promieniowanie. Analiza krytyczna elementów ezoteryczno-okultystycznych w teorii i praktyce radiestezyjnej
16.00 - 16.20 mgr Diana Sobieraj (KUL), O sposobach komunikacji z duchami od XIX wieku
16.20 - 16.40 Michał Rozmysł (KUL), Wróżbiarstwo. Zakres podmiotowy oraz typologizacja przedmiotowa technik przepowiadania przyszłości
16.40 - 17.00 Paweł Bakalarz (Uniwersytet Jagielloński), Magia jako twórczość artystyczna na przykładzie Alana Moore'a
17.00 - 17.20 Dyskusja

24 kwietnia 

Sesja I: Ezoteryzm w religii i duchowości
9.00 - 9.20 dr Ewa Zając (KUL), Okno w słowie. Chasydzka koncepcja języka
9.20 - 9.40 mgr Justyna Kroczak (Uniwersytet Zielonogórski), Ezoteryzm w duchowości prawosławnej
9.40 - 10.00 mgr Michał Łuczyński (Uniwersytet Jagielloński), Wątki ezoteryczne w tradycyjnych wierzeniach słowiańskich (na materiale słownictwa mitologicznego)
10.00 - 10.20 mgr Michał Olczak (UKSW), Źródła myśli ezoterycznej
10.20 - 10.40 dr Anna Nowakowska, Elementy ezoteryzmu w sztuce New Age
10.40 - 11.00 mgr Ireneusz Kamiński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), "Przebóstwienie" kontra transformacja człowieka w "boską samoświadomość". Soteriologia głównych nurtów chrześcijańskich a ezoteryczne samozbawienie w New Age

11.00 - 11.30 Dyskusja i przerwa

Sesja II:
Panel 1: Badania nad ezoteryzmem i jego językiem (s. 221)

11.30 - 11.50 dr Sylwia Skuza (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Elementy magii, alchemii i okultyzmu utrwalone i zachowane w języku na przykładzie przysłów i związków frazeologicznych polskich i włoskich
11.50 - 12.10 mgr Dawid Nowakowski (Uniwersytet Łódzki), Alegoria rajskich drzew i jej znaczenie wg Lodovica Lazzarelliego
12.10 - 12.30 mgr Tomasz Górny (Uniwersytet Jagielloński), Hermetyzm a literatura
12.30 - 12.50 mgr Agata Sowińska (Uniwersytet Śląski), Scientia Hermetica na linii czasu, czyli idea okresów historycznoliterackich hermetyzmu
12.50 - 13.10 mgr Krzysztof Grudnik (Uniwersytet Śląski), Okultyzm jako przedmiot badań i refleksji humanistycznych od końca XIX wieku
13.10 - 13.30 mgr Tomasz Sójka (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), Alchemiczny obraz animae mediae naturae w interpretacji Carla Gustava Junga
13.30 - 13.50 mgr Karolina Kotkowska (Uniwersytet Śląski), Przemiany językowego obrazu świata w ezoterycznej prasie polskiej na przestrzeni dwóch dekad
13.50 - 14.10 Dyskusja

Panel 2: Dawne i współczesne przejawy ezoteryzmu (s. 224)
11.30 - 11.50 mgr Ada Łobożewicz (Uniwersytet Warszawski), Inspiracje hermetyzmem renesansowym w kulturze staropolskiej
11.50 - 12.10 mgr Magdalena Wójtowicz (UMCS), Magia liczb w kulturze tradycyjnej
12.10 - 12.30 mgr Magdalena Syguda (Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie), Wierzenia i obrzędy magiczne ludu polskiego związane z ciążą, porodem i połogiem
12.30 - 12.50 mgr Anna Kowszewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), Narkotyki w poszukiwaniach duchowych polskich elit w XIX wieku i dwudziestoleciu międzywojennym
12.50 - 13.10 mgr Danuta Kisiała (Uniwersytet Śląski), Wątki ezoteryczne powieści Cmentarz w Pradze  Umberto Eco w perspektywie modernizmu oraz postmodernizmu
13.10 - 13.30 mgr Anna Łobaczewska (Ruch Obrony Rodziny i Jednostki), Ezoteryzm  we współczesnych ruchach alternatywnych-doświadczenia Ruchu Obrony Rodziny i Jednostki
13.30 - 13.50 ks. mgr Grzegorz Daroszewski (Gdańskie Centrum Informacji o Sektach i NRR), Parapsychologiczne kursy oferowane przez Europejską Szkołę Kursów Korespondencyjnych - czyli ezoteryzm na sprzedaż!
13.50 - 14.10 Dyskusja

14.10 - 15.10 Przerwa

Sesja III: Kulturowe oddziaływanie ezoteryzmu
15.10 - 15.30 prof. Beata Obsulewicz-Niewińska (KUL), Problematyka ezoteryczna w literaturze polskiej przełomu XIX i XX wieku
15.30 - 15.50 dr Andrzej Kasperek (Uniwersytet Śląski), Romantyzm a tradycja ezoteryczna. Obecność ezoterycznych wątków i inspiracji w twórczości Augusta Cieszkowskiego i Zygmunta Krasińskiego
15.50 - 16.10 dr Aleksandra Jakóbczyk-Gola (Akademia Humanistyczna w Pułtusku), Dwie kaplice. Analiza porównawcza wątków neoplatońskich w Kaplicy Zygmuntowskiej w Katedrze Wawelskiej i kaplicy rodziny Chigich w kościele Santa Maria del Popolo w Rzymie
16.10 - 16.30 mgr Tomasz Szturo, Ezoteryzm ikonograficzny według Waldemara Łysiaka

16.30 - 17.00 Dyskusja i zakończenie konferencji