Katedra Filozofii Społecznej została utworzona przez Senat Akademicki Katolickiego Uniwersytetu w 1984 roku. W latach 1984 – 2007 kierownikiem Katedry był ks. prof. Stanisław Kowalczyk, zaś od roku 2007 funkcję tę pełni dr hab. Arkadiusz Jabłoński (prof. KUL).  

    W pierwszym okresie działalności Katedry (1984 – 2007) głównymi współpracownikami Ks. prof. Stanisława Kowalczyka byli: od 1993 r. Arkadiusz Jabłoński oraz od 1996 r. ks. Jan Szymczyk (obecnie Kierownik Katedry Makrostruktur i Ruchów Społecznych IS KUL JPII). Charakterystyczne dla tego okresu było uprawianie filozofii społecznej jako elementu antropologii filozoficznej i rozwijanie jej w tradycji filozofii klasycznej oraz personalistycznej. Istotnym elementem prowadzonych badań była normatywność oraz wierność społecznemu nauczaniu Kościoła.

   Obszarem badań realizowanych w Katedrze było odnalezienie racji leżących u podstaw społeczeństwa (w dyskusji ze stanowiskiem marksistowskim), kontynuacja i rozwój spuścizny intelektualnej J.Maritaina, krytyczny namysł nad ideologią (gł. liberalizmu i marksizmu), systematyczny i historyczny namysł nad kwestią wolności, idea sprawiedliwości, problematyka demokracji i narodu.
Publikacjami, które najpełniej obrazują myśl filozoficzną tego okresu funkcjonowania Katedry są cenne publikacje Ks. prof. Stanisława Kowalczyka, m.in.: Podstawy światopoglądu chrześcijańskiego (Warszawa 1979), Człowiek w myśli współczesnej. Filozofia współczesna o człowieku (Warszawa 1990), Człowiek a społeczność. Zarys filozofii społecznej (Lublin 1994), Liberalizm i jego filozofia (Katowice 1994), Filozofia kultury. Próba personalistycznego ujęcia problematyki (Lublin 1996), Filozofia wolności (Lublin 1999), U podstaw demokracji. Zagadnienia aksjologiczne (Lublin 2001), Elementy filozofii i teologii sportu (Lublin 2002), Idee filozoficzna postmodernizmu (Radom 2004).

      Swoistym podsumowaniem pierwszego okresu funkcjonowania Katedry jest Księga Pamiątkowa poświecona Ks. prof. Stanisławowi Kowalczykowi: Filozofia pochylona nad człowiekiem [E. Balawajder, A. Jabłoński, Ks.J. Szymczyk (red.), Lublin 2004].  

     Po roku 2006 w pracach Katedry kontynuuje się myśl filozoficzną rozwijaną w pierwszym okresie, starając się ją wzbogacić o krytyczną analizę problemów współczesnego społeczeństwa ze szczególnym uwzględnieniem kwestii rozwoju i dystrybucji wiedzy. Tym samym do tradycyjnych zagadnień filozoficzno-społecznych włączono elementy refleksji metateoretycznej nad problematyką współczesnych analizach socjologicznych. W sposób szczególny pracownicy Katedry skupiają się nad możliwością kształtowania życia społecznego poprzez krytycyzm postrzegany jako metoda poszukiwania prawdy.

    Kluczowymi publikacjami drugiego okresu pracy Katedry są publikacje dra hab. Arkadiusza Jabłońskiego: Status teoretyczny i funkcja techniczna wiedzy o społeczeństwie (Lublin 2002), Budowanie społeczeństwa wiedzy (Lublin 2006).

    W roku 2007 dr hab. Arkadiusz Jabłoński był współorganizatorem Sesji Specjalnej XIII Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego "Między unifikacją i dezintegracją - fenomen wiedzy we współczesnym społeczeństwie".