Artykuł podejmuje problematykę jezuickich źródeł myśli Jakuba Arminiusza. W pierwszej części autor przedstawia argumenty uczonych (Eefa Dekkera, Richarda A. Mullera), którzy zaproponowali suárezańsko-molinistyczną interpretację Arminiusza. Głównym powodem ich poglądów są podobieństwa pomiędzy holenderskim reformatorem i jezuickimi teologami. Owe podobieństwa odnoszą się zasadniczo do próby pogodzenia ludzkiej wolności z Bożą wiedzą. Na drodze tego zabiegu lejdejski profesor miałby zwrócić się ku koncepcji scientia media. W drugiej części zaprezentowano niemolinistyczne odczytanie Arminiusza. Ta perspektywa wychodzi od tomistycznej doktryny Boga i teologii stworzenia holenderskiego reformatora (William G. Witt), dowodząc, iż molinizm jest z nimi sprzeczny, zwłaszcza przez wzgląd na chęć uniknięcia teologicznego determinizmu przez Arminiusza. Innym ważnym faktem, zauważonym przez F. Stuarta Clarka, jest soteriologiczny personalizm lejdejskiego profesora, objawiający się w jego rozumieniu w relacji łaska – wolna wola czy też Duch Święty – człowiek. Ten personalizm nie został wywiedziony z nauczania Suáreza i Moliny, tak więc dość niepewne jest to, że odzwierciedlał ich opinie na temat zgodności łaski i wolnej woli. Wszystko to prowadzi do konkluzji, iż Arminiusz powinien zostać uznany za semimolinistę.

Abstract

 THE IMPACT OF MOLINA (AND SUÁREZ) ON THE THOUGHT OF JACOB ARMINIUS (1559–1609)

The article undertakes the issue of Jesuit’s sources of Jacob Arminius’ thought. In the fi rst part, the author presents arguments of scholars (Eef Dekker, Richard A. Muller), who proposed the suárezian-molinist interpretation of Arminius. The main reason of their views lays in the similarities between the Dutch reformer and the Jesuit’s theologians. These similarities mainly relate to an attempt to reconcile human freedom with God’s knowledge. On the way of this exertion, the Leiden professor would have to turn toward the concept of scientia media. In the second part the author shows a non-molinist understanding of the Arminius’ thought. This perspective is coming from the Thomistic doctrine of God and theology of creation of Dutch reformer (William G. Witt), proving that molinism contradicts with them. Especially for the sake of Arminius’ desire to avoid the divine determinism. Another important fact, noted by F. Stuart Clarke, is the soteriological personalism of the Leiden professor, which is revealed by his comprehension of the relation grace-free will or Holy Spirit-man. This personalism was not derived from the teaching of Suárez and Molina, so it is quite uncertain whether it refl ects their opinions about concordance of grace and free will. All of this leads to a conclusion that Arminius should be considered as semi-molinist.