Książki

Józef Wittlin pisarz kulturowego pogranicza

red. R. Zajączkowski

ISBN: 978-83-7306-758-5, 978-83-8061-357-7

Lublin 2016

Towarzystwo Naukowe KUL

 

 

Józef Wittlin - okładkaNiewielu jest pisarzy tak ważnych, a zarazem słabo poznanych, jak Józef Wittlin (1896-1976). Dzieciństwo i młodość spędził we Lwowie, później podróżował po Europie Zachodniej, a wkrótce po wybuchu II wojny światowej trafił do Stanów Zjednoczonych, gdzie mieszkał przez ostatnie trzydzieści pięć lat życia. W latach dwudziestych i trzydziestych uchodził za jednego z najbardziej interesujących pisarzy, a krótko przed wybuchem II wojny światowej wymieniano go wśród kandydatów do literackiej Nagrody Nobla. W jego twórczości doszło do głosu rozległe doświadczenie kulturowe obejmujące kraje Europy Środkowo-Wschodniej, Niemcy, Francję, Włochy, Hiszpanię, Grecję, Palestynę, a także tradycję żydowską i chrześcijańską. Do historii literatury przeszedł jako autor nie tylko powieści Sól ziemi, ale i szeregu esejów, listów, intymnych zapisków, które odsłaniają jego zupełnie inne oblicze. Wittlin udowodnił, że wielkie dzieła nie muszą być nudne, a wartość pisarza nie mierzy się wielkością jego dorobku. Pozostawił spuściznę stosunkowo niewielką, ale ważną i wciąż wartą poznania. Niniejsza książka stanowi próbę przyjrzenia się niektórym tylko obszarom jego dokonań, aby w ten sposób przywrócić go polskiej kulturze i poprowadzić czytelnika do odkrycia tego, co wielkie, choć wciąż jeszcze mało znane.

 

Literatura polska na obczyźnie - zapomniane dziedzictwo po roku 1939

red. R. Zajączkowski

ISBN 978-83-7306-790-5, 978-83-8061-470-3

Lublin 2017

Towarzystwo Naukowe KUL

 

Literatura polska na obczyźnie - okładka

II wojna światowa spowodowała wielkie rozdarcie w polskiej literaturze, która musiała na dużą skalę w dużej mierze rozwijać się poza granicami Polski. Okoliczności polityczne nie sprzyjały, oczywiście, recepcji pisarzy zza żelaznej kurtyny, których twórczość była bardzo różnorodna. Bezcenny walor dokumentacyjny uzyskała zwłaszcza literatura wspomnieniowa. Utrwala ona nieznane obrazy indywidualności twórczych, historię, politykę i życie codzienne na obczyźnie, a także stanowi źródło do badania świadomości i kultury (nie tylko literackiej) żyjących tam Polaków. Literatura emigrantów odzwierciedla głębokie przemiany kulturowe, społeczne i polityczne zachodzące szczególnie w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Dochodzi w niej często do głosu nostalgia za Polską oraz zadziwienie krajem nowego osiedlenia. Niekiedy na oddalenie geograficzne nakłada się też dystans mentalny stymulowany przez niezrozumienie lub wręcz niechęć wobec nowej ojczyzny. Wielu emigrantów zachowało całkowite przywiązanie do polskości, ale byli też tacy, którzy zasymilowali się w obcym środowisku, pisali w języku kraju osiedlenia i współtworzyli jego kulturę. Uzupełnienie obrazu kultury emigracyjnej o jej nieodkryte dzieła, nieznane postaci, a niekiedy niezwykłe wydarzenia, to ważny wkład na rzecz odzyskiwania przez Polaków narodowej pamięci.

 

Kresy południowo-wschodnie. Szkice o kulturze i historii

red. R. Zajączkowski

ISBN: 978-83-8061-727-8

Lublin 2019

Wydawnictwo KUL

 

Kresy południowo-wschodnie - okładkaBogactwo polskiej kultury na Kresach było przez wieki bezspornym faktem, choć na skutek powstań, wojen i przemian politycznych uległo poważnemu zniszczeniu. Kresowość ma wielowątkowe znaczenie dla naszej historii i kultury. Zwłaszcza dziedzictwo ziem południowo-wschodnich II Rzeczpospolitej weszło na trwałe do polskiej świadomości narodowej. Najbardziej żywa na tych terenach tradycja „przedmurza” wsparta pielęgnowaniem ducha rycerskiego i misją cywilizacyjną wywarła znaczny wpływ na kształtowanie się polskiego etosu. Mieszanina kultur i religii była tam unikatowa w skali europejskiej, a ponadto obszar ten uzyskał wielki potencjał sentymentalny i mitologiczny. Pod wpływem depolonizacyjnej polityki zaborców oraz czystek etnicznych dokonywanych przez władzę sowiecką kultura polska utraciła tam swoją pozycję i siłę , choć nigdy nie została wykorzeniona, a niekiedy nawet mocno wrosła w lokalne tradycje, obyczaje i wzorce. Choć od lat dziewięćdziesiątych ukazało się sporo opracowań na temat dziedzictwa kresowego, to jednak wciąż czeka ono na badaczy i odkrywców. Przetrwanie polskości na Kresach i jej wielorakie powiazania kulturowe to ważne źródło, z którego można czerpać również obecnie.

 


WSPÓŁPRACA

ikona
ikona
ikona
ikona
ikona