W seminarium wzięli udział pracownicy Katedry Psychologii Eksperymentalnej KUL oraz zaproszeni goście: Dobrosław Bagiński (Wydział Artystyczny, UMCS, Lublin), Jacek Ostaszewski (Instytut Sztuk Audiowizualnych, UJ, Kraków) i Anna Kołodziejczyk (Instytut Psychologii, UJ, Kraków). W piątek 16 grudnia, w Ośrodku wypoczynkowym "Rzemieślnik", Piotr Francuz otworzył pierwszą sesję.


"Koniecznie trzeba nam zatem podjąć wysiłek uporządkowania wiedzy na temat komunikacji, objąć refleksją wszystko to, co podpowiadają nam rzetelne wyniki badań naukowych o umyśle ludzkim i o mózgu, jego hardwareowej podstawie. Ale w naszych rozważaniach nie możemy również ignorować tego, co niesie współczesna kultura, a więc także sztuka, religia czy technologie. Żyjemy w dziwnych czasach. Oto po kilkudziesięciu tysiącach lat ewolucji, mózg człowieka, który właśnie dostosował się do życia w jaskini, nagle znalazł się w kotle z postmodernistyczną zupą, nie tylko bezradny wobec pytań o wartości, ale nawet niezdolny do zrozumienia, o co chodzi np. w medialnej aferze Rywina. Natłok medialnych i globalnych zarazem komunikatów, sprawiają, że nasz umysł, niczym umysł maratończyka, w pół drogi już sam nie wie czy jego wysiłek ma jeszcze jakikolwiek sens, ponieważ właśnie dotarło do niego, że o zwycięstwie Greków nad Persami od dawna mówią już we wszystkich dziennikach telewizyjnych. Umysł, który przestaje rozróżniać ważne od nieważnego, potrzebne mu do życia od tego, co bezmyślnie prowadzi go na krawędź przepaści, jak w scenach ze „Ściany” Alana Parkera, przestaje być ludzkim umysłem."




"Wzrastający wpływ wizualnych komunikatów na naszą wiedzę, nasze przekonania a także plany i pragnienia skłania wielu badaczy do traktowania tej formy komunikacji jako wielkiego i odrębnego pola badawczego. Ugruntowuje się przekonanie, że komunikacja wizualna jest równoległym do języka systemem zaś niektórzy uważają, że jest to system pierwotny. Narazie są to tylko poglądy, gdyż z badań nad komunikacją wizualną nie wyłoniła się taka ogranizacja, którą możnaby nazwać systemem. Wciąż jest to rozległy „obszar połowów“ dla specjalistów z wielu dziedzin, z którego odławiają niejako własnymi sieciami pojęć. Daje to w efekcie wielorakie oglądy, które uzupełniają się sumatywnie ale wciąż nie tworzą systemu. Psychologia, semiologia, teoria reprezentacji, estetyka, teoria mediów a także nie ujęta naukowo ogromna wiedza praktyczna z zakresu sztuk plastycznych i filmowych, są to te dziedziny, które penetrują obszar wizualnej komunikacji. Rzadko kiedy są to eksploracje wspólne, gdyż każda dyscyplina operuje własnymi narzędziami pomiaru. Ale być może jeszcze większą barierą jest to, że badacze procesów wizualnej komunikacji chcą prezentować rezultaty swych badań głównie na obszarze własnej specjalności. To z konieczności redukuje inne wymiary badanych zjawisk. Dlatego w ostatnim czasie podnosi się wiele głosów za tym aby komunikację wizualną zacząć traktować jako odrębną dziedzinę badań i zacząć konstruować jej wewnętrzną architekturę".






"Celem wystąpienia jest kontrola powszechnie znanego stwierdzenia, że sztuka stanowi domenę wyobraźni. Współczesne programy neuroestetyczne oraz badania neuropsychologiczne pozwalają na opracowanie zasad działania artystycznego. W szczególności, w oparciu o propozycje Ramachandrana, Zekiego, Livingstone, a także na podstawie badań zjawiska nieuwagi połowicznej, agnozji wzrokowej, epilepsji skroniowej, achromatopsji, afazji, demencji i autyzmu, można ustalić rolę wyobraźni w produkcji artystycznej. Neuroesteyczne dźwignie to metafora sposobów ujawniania wyobraźni w sztuce."





"Jeśli potraktować film jako zadanie poznawcze, to w przypadku filmu Nolana podstawowym problemem jest konstrukcja czasu i próba takiego przeorganizowania przez widza materiału fabularnego, by otrzymać zrozumiałą historię (a więc taką, w odniesieniu do której jesteśmy w stanie odpowiedzieć co, gdzie, kiedy i dlaczego się zdarzyło?). Drugą kwestią jest problem niewiarygodnego narratora, którym jest Leonard ze względu na swoje problemy z pamięcią. Intryga kryminalna w filmie jest kanwą traktatu o ułomnościach ludzkiej percepcji i procesów pamięciowych (film mający strukturę puzzli zawiera mylne tropy i pułapki, w które wciąga praktycznie każdego widza). Opowieść o Leonardzie jest przypowieścią o próbie ratowania tożsamości, która skazana jest na niepowodzenie. Pesymizm kulturowy tej diagnozy chcę pokazać poprzez przywołanie Bachtinowskiej kategorii chronotopu i sięgnięcie do tradycji filmu noir (amerykańskiego czarnego kryminału)."





"Wystąpienie ma na celu przedstawienie stanu wiedzy o postrzeganiu przez widzów realizmu przekazu (perceived reality) oraz wskazanie roli badań nad tym zjawiskiem dla wyjaśnienia mechanizmów przetwarzania i wpływu przekazu audiowizualnego. Cel realizowany będzie poprzez analizę istniejących w literaturze przedmiotu sposobów rozumienie zjawiska, wskazujących na brak konsekwencji w jego definiowaniu i operacjonalizacji w badaniach empirycznych. Przedstawienie złożoności zjawiska, w tym podstawowych wymiarów i poziomów oceny realizmu, pozwoli na rozważenie możliwej roli tej oceny w procesie przetwarzania przekazu audiowizualnego i konstruowaniu przez młodych widzów wiedzy o przekazie telewizyjnym. W referacie poruszony zostanie także problem roli postrzegania realizmu przekazu dla budowania wizji świata i zachowań odbiorców. Wystąpienie zamkną rozważania wokół celu oraz możliwych obszarów dalszych badań nad oceną realizmu przekazu."




"Wśród wielu trudności metodologicznych w badaniach odbioru telewizji przeważająca część dotyczy samego bodźca. W naszym wystąpieniu skoncentrujemy się przede wszystkim na strukturze materiału filmowego. Analizując przekaz audiowizualny należy uwzględnić warstwę audytywną i wizualną oraz relację pomiędzy nimi. W pierwszej części powiemy o właściwościach tekstu, m.in. o jego spójności, makrostrukturze i poziomie trudności. W drugiej części omówimy tzw. język filmu, czyli elementy montażu wpływające na odbiór przekazu telewizyjnego. Trzecia część wystąpienia będzie dotyczyć redundancji równoległej ścieżek audio i wideo."





"Celem wystąpienia będzie przedstawienie, jakie funkcje może pełnić humor w mediach. Prezentowane analizy będą koncentrować się głównie wokół takich mediów jak: telewizja, prasa i Internet. Opierając się głównie o koncepcję agresji i spadku napięcia postaram się wskazać specyfikę humoru stosowanego w każdym z wyżej wymienionych środków przekazu, a także jego znaczenie. Na zakończenie przedstawię, w jaki sposób możemy wykorzystać wnioski płynące z dotychczasowych badań nad humorem w mediach, w projektowaniu innych badań np.: nad komunikacją, agresją czy różnicami między płciowymi."





"Wyobraźnię trudno jednoznacznie zdefiniować, lecz każdemu z nas dostępne są jej wytwory – wyobrażenia. Ich rola w procesie komunikacji perswazyjnej wydaje się być oczywista. Wyobrażenia pozwalają nam przecież snuć rozmaite przypuszczenia dotyczące jakości naszego życia po zaakceptowaniu oferowanego rozwiązania (np. Reklamowanego produktu). Dla tego typu konstruktów zarezerwowano określenie „mentalne symulacje”, a dla opartego o nie procesu decyzyjnego termin „heurystyka symulacji”. Mimo pewnych rozstrzygnięć terminologicznych badania dotyczące komunikacji perswazyjnej nie dają satysfakcjonujących odpowiedzi dotyczących roli wyobraźni i mentalnych symulacji w procesie zmiany postaw. W ogóle można odnieść wrażenie, że aspektem najczęściej w nich pomijanym są procesy poznawcze, a przecież odwołując się tylko do nich można wyjaśnić chociażby zdolność odbiorców do rozróżniania słabych i mocnych argumentów. Zgromadzone wyniki są często sprzeczne i, co gorsze, interpretowane w ramach różnych podejść teoretycznych. Inspiruje to do pogłębionej dyskusji na temat znaczenia wyobraźni w codziennej komunikacji i jej niezależnego od procesów myślowych wpływu na zmianę przekonań i zachowania.