PL: Mistyczna interpretacja wygnania i powrotu do raju w Periphyseon Eriugeny

  

 
Źródło/source:

Roczniki Filozoficzne, 63(2015), nr 2

  
Strony/pages: 13-26  

 

DOI 10.18290/rf.2015.63.2-2

 

Streszczenie

W ostatnich latach pojawiło się kilka ważnych publikacji podkreślających znaczenie szeroko pojętej interpretacji alegorycznej w literaturze starożytnej (prace Petera T. Strucka, Mikołaja Domaradzkiego). Interpretacja alegoryczna widzi w odczytywanym tekście zagadkę, która ma doprowadzić czytelnika do głębszej wiedzy szczególnego rodzaju, która zakryta jest przed oczyma „niewtajemniczonych”. Stąd w tego typu interpretacji ogromną rolę odgrywa język, który „odkrywając - zakrywa". Szczególnego znaczenia interpretacja alegoryczna nabrała w nurcie neoplatońskim, w którym filozofii zostały przypisane funkcje religijne (upodobnienie do boga, powrót do ojczyzny). Najważniejsze cechy tej neoplatońskiej alegorezy przedstawił Peter T. Struck w artykule Allegory and ascent in Neoplatonism, pokazując, w jaki sposób interpretacja alegoryczna mogła się stać drogą prowadzącą do mistycznego zjednoczenia. W niniejszym artykule uwaga autorki została skupiona na tych elementach alegorycznej egzegezy, które mogą być użyteczne w prezentacji specyfiki Eriugeny egzegezy motywu wygnania i powrotu do raju.

 

Summary

Over the recent years we have welcomed a number of significant publications (in particular the contributions by Peter T. Struck and Mikołaj Domaradzki) highlighting the importance of allegory and allegorical interpretation in ancient literary culture. The allegorical approach to literary text identifies the literary work as a puzzle, the solving of which introduces the reader to a profounder kind of knowledge, a knowledge that is hidden from the eyes of the “uninitiated” This kind of interpretation implies a special understanding of the function of language, Which “by revealing conceals”. Allegorical interpretation assumed paramount importance in Neoplatonism, the philosophy which attributed religious functions to the philosophical endeavor of man (such functions as assimilation to God and return to man's (spiritual) fatherland). The most salient features of the Neo-platonic allegorism have been presented by Peter T. Stuck in his article Allegory and ascent in Neoplatonism complete with the account of the role attributed to allegory as a guide along the path leading to mystical union. In this article attention has been focused upon those elements of the Neoplatonic allegorical exegesis, which may be of use in exploring the specifics of Eriugena’s interpretation of the themes of the exile from and return to the paradise.

 

 

Słowa kluczowe: interpretacja alegoryczna; mistyczne wstępowanie; neoplatonizm; Eriugena; raj;

 

Key words: allegorical interpretation; mystical ascent; Neoplatonism; Eriugena; Paradise.

 

 

Bibliografia/References:

  1. Eriugena Iohannes Scottus: Homila et Commentarius. Ed. E. Jeauneau. CCCM 166. Turnhout: Brepols 2008.
  2. Eriugena John Scot: Periphyseon. Trans. by J. J. O’Meara. Montreal: Bellarmin, Washington: Dumbarton Oaks 1987.
  3. Eriugena Iohannes Scottus: Periphyseon. Liber quartus. Ed. E. Jeauneau. CCCM 164. Turnhout: Brepols 2000.
  4. Eriugena Iohannes Scottus: Periphyseon. Liber quintus. Ed. E. Jeauneau. CCCM 165. Turnhout: Brepols 2003.
  5. Carabine D.: The Unknown God. Negative Theology in the Platonic Tradition: Plato to Eriugena. Louvain: Peeters 1995.
  6. De Lubac. Exégèse médiévale. Les quatre sens de l’Ecriture. Vo. 1. Paris: Editions Montaigne 1959.
  7. Domaradzki M.: Filozofia antyczna wobec problemu interpretacji. Rozwój alegorezy od przedsokratyków do Arystotelesa. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM 2013.
  8. Gavin J.: A Celtic Christology. The Incarnation according John Scottus Eriugena. Oregon: Cascades Books 2014 (e-book).
  9. Gersh S.: Eriugena’s Fourfold Contemplation. in: Eriugena, Berkeley, and Idealist Tradition. Ed. S. Gersh, D. Moran. Notre Dame: Notre Dame University Press 2006, p. 151-167.
  10. Gersh S.: From Iamblichus to Eriugena. An Investigation of the Prehistory and Evolution of the Pseudo-Dionysian Tradition. Leiden: Brill 1978.
  11. Kijewska A.: Eriugena’s Idealist Interpretation of Paradise. In: Eriugena, Berkeley, and the Idealist Tradition. Ed. S. Gersh, D. Moran, Notre Dame: Notre Dame University Press 2006, p. 168-186.
  12. McGinn B.: The Originality of Eriugena’s Spiritual Exegesis. In: Iohannes Scottus Eriugena. The Bible and Hermeneutics. Ed. C. Steel, G. Van Riel, J. McEvoy, Leuven: Leuven University Press 1996, p. 55-80.
  13. Mooney A.-M.: Theophany. The Appearing of God Accordin to the Writings of Johannes Scottus Eriugena. Beiträge sur historischen Theologie 146. Tübingen: Mohr Siebeck Verlag 2009.
  14. Pépin J.: Mysteria et Symbola dans le Commentaire de Jean Scot sur l’évangile de saint Jean. In: The Mind of Eriugena. Ed. J. J. O’Meara, L. Bieler., Dublin: Irish University Press 1973, p. 16-30.
  15. Rorem P.: The Early Latin Dionysius: Eriugena and Hugh of St. Victor. In: Re-thinking Dionysius the Areopagite. Ed. S. Coakley, Ch. M. Stang, Oxford: Wiley-Blackwell 2009, p. 71-84.
  16. Struck P. T.: Allegory and ascent in Neoplatonism. In: The Cambridge Companion to Allegory. Ed. R. Copeland, P. T. Struck, Cambridge: Cambridge University Press 2010, p. 57-70.
  17. Struck P. T.: Birth of the Symbol: Ancient Readers at the Limits of Their Texts, Princeton: Princeton University Press 2004.
  18. Turner D.: Allegory in Christian late antiquity. in: The Cambridge Companion to Allegory. Ed. R. Copeland, P. T. Struck. Cambridge: Cambridge University Press 2010, p. 71-82.

 

Informacja o Autorze/Information about Author:

prof. dr hab. Agnieszka Kijewska – Department of the History of Ancient and Medieval Philosophy, Institute of Theoretical Philosophy, Faculty of Philosophy at the John Paul II Catholic University of Lublin; address for correspondence: Al. Racławickie 14, PL 20-950 Lublin; e-mail: agat@kul.lublin.pl

 

 

Cytowanie/Citation information:

Kijewska, Agnieszka. 2015. "Mystical Interpretation of the Exile and Return to Paradise in Eriugena's Periphyseon." Roczniki Filozoficzne 63, 2: 13-26. DOI: 10.18290/rf.2015.63.2-2.

 

 

 

Autor: Anna Starościc
Ostatnia aktualizacja: 24.02.2016, godz. 23:19 - Anna Starościc